Marian Kantor
 |
Ten artykuł od 2012-11 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
Marian Leon Kantor-Mirski, ps. „Mirski” (ur. 22 czerwca 1884 w Hohenbach, zm. 1 kwietnia 1942 w Auschwitz-Birkenau[1]) – polski nauczyciel, urzędnik, legionista, publicysta, badacz historii Zagłębia Dąbrowskiego, społecznik, ojciec Tadeusza Kantora, kapitan administracji Wojska Polskiego.
Życiorys edytuj
Po ukończeniu seminarium nauczycielskiego w Tarnowie był nauczycielem w rodzinnej Małopolsce. Podczas I wojny światowej walczył w Legionach Polskich, działał w Polskiej Organizacji Wojskowej pod pseudonimem „Mirski”, brał udział w powstaniach śląskich i służbę zakończył w stopniu kapitana administracji ze starszeństwem z 1 czerwca 1919.
W 1921 otrzymał Krzyż Walecznych[2].
Organizował na Górnym Śląsku polskie szkolnictwo i oświatę, mieszkając m.in. w Rudzie. Zdymisjonowany w 1926, przeniósł się do Małopolski Zachodniej – na teren Zagłębia Dąbrowskiego, które jako Małopolanin odkrył i ukochał, stając się jego szczególnym kronikarzem. Zamieszkał w Sosnowcu (1928-1938). Od maja 1928 pracował w Powiatowej Kasie Chorych w Sosnowcu i rozpoczął współpracę z „Kurierem Zagłębia”. W 1929 opublikował pierwszą pracę o Włodowicach. W 1931 r. pełnił funkcję naczelnego redaktora tygodnika Towarzystwa Artystyczno-Literackiego „Gontyna”. W latach 1931-1932 opublikował cykl zeszytów Z przeszłości Zagłębia Dąbrowskiego i okolicy[3]. Cykl Ziemia Zawierciańska wydawał w latach 1932-1935, Ziemia Olkuska w przeszłości w 1936 roku. Był autorem m.in. prac: Lud Zagłębia Dąbrowskiego, Sławetny cech szewski królewskiego i wolnego miasta Będzina w w. XVI-XVIII; część jego prac pozostała w rękopisie, także z przyczyn finansowych. Próbował bez powodzenia wydawać tygodnik „Wędrowiec”.
W 1934 roku wydał wspomnienia legionowe Od Rarańczy do Kaniowa[4]. Druga połowa lat trzydziestych to narastające kłopoty finansowe, niezrozumienie – i w końcu powrót w głąb Małopolski, gdzie zdawał się czuć pewniejszy. Mieszkał w Krakowie i Tarnowie. Tam został aresztowany przez Niemców i wywieziony do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, gdzie trafił 20 lutego 1942 i poniósł śmierć 18 marca 1942[5] lub 1 kwietnia 1942[6].
Przypisy edytuj
- ↑ Informacja o więźniach / Muzeum / Auschwitz-Birkenau [online], auschwitz.org [dostęp 2021-01-09].
- ↑ „Na wniosek gen. br. Hallera Józefa za męstwo i odwagę wykazane w bitwie Kaniowskiej w składzie b. II Korpusu Wschodniego w dniu 11.5.18 r.”, Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2098 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 42, s. 1675)
- ↑ Pierwszy kronikarz Zagłębia [online], Kurier Miejski, 21 marca 2022 [dostęp 2024-03-11] (pol.).
- ↑ Marian Kantor-Mirski: Od Rarańczy do Kaniowa. Wspomnienia legjonowe z r. 1918. Sosnowiec: 1934. [dostęp 2014-12-10].
- ↑ Kantor Marian, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2015-04-07].
- ↑ Marian Kantor. base.auschwitz.org. [dostęp 2020-12-08].
Linki zewnętrzne edytuj
- Marian Kantor – publikacje w bibliotece Polona