Wikipedia

Marian Nunberg

Oficer Wojska Polskiego, entomolog leśny i koleopterolog

Marian Nunberg (ur. 8 września 1896 we Lwowie, zm. 31 stycznia 1986 w Warszawie) – polski entomolog leśny i koleopterolog. Profesor doktor habilitowany Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, członek honorowy Polskiego Towarzystwa Entomologicznego.

Marian Nunberg
Data i miejsce urodzenia

8 września 1896
Lwów

Data i miejsce śmierci

31 stycznia 1986
Warszawa

profesor doktor nauk przyrodniczych
Specjalność: entomologia
Alma Mater

Politechnika Lwowska

Doktorat

1929 – nauki przyrodnicze
Politechnika Lwowska

Habilitacja

1937 – nauki przyrodnicze
Politechnika Lwowska

Profesura

1946 (nadzwyczajny), 1956 (zwyczajny)

Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Srebrny Krzyż Zasługi (II RP) Medal 40-lecia Polski Ludowej Medal 10-lecia Polski Ludowej Medal Brązowy za Długoletnią Służbę Medal Komisji Edukacji Narodowej

Życiorys edytuj

Urodził się w rodzinie Henryka[1], rewidenta pocztowego, i Marty z domu Berg. W rodzinnym mieście ukończył szkołę powszechną im. Św. Kingi, sześć klas w V Gimnazjum im. Hetmana Żółkiewskiego (do 1913). Odbył roczną obowiązkową praktykę leśną w Dobronowicach k. Przemyśla (do listopada 1914)[2]. W 1915 został wcielony w szeregi armii austriackiej, w której służył w stopniu podporucznika piechoty, walcząc na froncie wschodnim, gdzie był ranny, i we Włoszech[3].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w latach 1919–1921 był oficerem gospodarczym we Lwowie, a później w Grodnie. Równolegle do służby wojskowej uzupełniał wiedzę i w 1920 eksternistycznie zdał maturę w V Gimnazjum im. Hetmana Żółkiewskiego we Lwowie[2]. W 1921 przeszedł do rezerwy i rozpoczął studia na Wydziale Rolniczo-Lasowym Politechniki Lwowskiej, jako specjalizację wybrał entomologię i ochronę lasu, jego promotorem był prof. Aleksander Kozikowski. W 1922 wstąpił do Polskiego Związku Entomologicznego[3]. W 1925 został inżynierem leśnikiem. Od 1926 pracował jako asystent, w kierowanej przez prof. Kazimierza Simma, pracowni zoologii i entomologii Wyższej Szkoły Gospodarstwa Wiejskiego w Cieszynie. 1 października 1928 objął obowiązki wykładowcy i zastępcy kierownika Państwowej Szkoły dla Leśniczych w Cieszynie oraz wstąpił do Związków Zawodowych Pracowników Leśnictwa i Drzewnictwa[3]. W 1929 przedstawił rozprawę pt. Morfologia narządów pyszczkowych larw i chrząszczy korników, na podstawie której uzyskał stopień doktora nauk technicznych. W 1931 przeniósł się do Warszawy, gdzie powierzono mu stanowisko kierownika Oddziału Ochrony Lasu w Zakładzie Doświadczalnym Lasów Państwowych. Od 1936 prowadził wykłady zlecone i ćwiczenia na Wydziale Leśnym Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. W 1937 opublikował rozprawę pt. O wpływie różnych czynników na występowanie i populację strzygonii choinówki (Pannolis flammea Schiff. et Den.), rok później rozpoczął przewód habilitacyjny i otrzymał stopień docenta.

Po wybuchu II wojny światowej wraz z Naczelną Dyrekcją Lasów Państwowych był ewakuowany do Pińska, skąd przez Lwów i Przemyśl powrócił do Warszawy. Od maja do września 1940 pracował jako stróż leśny w nadleśnictwie Wielgie k. Łochowa. W październiku 1940 rozpoczął pracę w Głównym Oddziale Leśnym Generalnego Gubernatorstwa, jako specjalista w dziedzinie ochrony lasu, na stanowisku tym pozostał do stycznia 1945[2].

Po zakończeniu działań wojennych, w 1945 powrócił do Warszawy i stanął na czele Zakładu Ochrony Lasu w Instytucie Badawczym Leśnictwa w Warszawie, w latach 1956–1974 był też przewodniczącym Rady Naukowej IBL. W 1946 uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego Ochrony Lasu i Entomologii na Wydziale Leśnym SGGW w Warszawie. W latach 1947–1948 i 1956–1957 był dziekanem, a od 1951 do 1953 prodziekanem Wydziału Leśnego SGGW, w latach 1946–1950 kierował Katedrą Ochrony Lasu i Owadoznawstwa Leśnego, a następnie w latach 1950–1966 Katedrą Ochrony Lasu. Równocześnie, w latach 1958–1962 kierował Pracownią Ochrony Lasu w Zakładzie Badań Leśnych PAN. W 1956 uzyskał tytuł naukowy profesora zwyczajnego, w następnym roku został członkiem korespondencyjnym Polskiej Akademii Nauk (PAN). Od 1963 przez dwa lata zasiadał w prezydium PAN, w międzyczasie tj. w 1964 został członkiem rzeczywistym. Równocześnie przewodniczył Komitetowi Nauk Leśnych przy Wydziale V Nauk Rolniczych i Leśnych PAN. Ponadto był członkiem Związku Nauczycielstwa Polskiego, Związku Leśnego i Drzewnego potem Polskiego Towarzystwa Leśnego oraz Polskiego Towarzystwa Entomologicznego. W 1966 przeszedł na emeryturę. W 1952 otrzymał Nagrodę Państwową III stopnia (zespołową) za wprowadzenie w Polsce chemicznego zwalczania szkodników leśnych z samolotu[2]. W 1969 otrzymał godność doktora honoris causa[4] Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. W roku 1980 został wyróżniony zespołową nagrodą Ministra Nauki Szkolnictwa Wyższego i Techniki I stopnia za dorobek naukowy uzyskany w związku z opracowaniem „Kluczy do oznaczania owadów polski” oraz zespołową Nagrodę Państwową II stopnia za opracowanie metod ochrony lasów przed szkodliwymi owadami[3].

Pod kierunkiem prof. Mariana Nunberga uzyskało doktoraty 15 osób, m.in.: Stanisław Kapuściński (1946), Witold Koehler (1947), Aleksander Haber (1951), Stanisław Wiąckowski (1956), Jan Dominik (1957), Jan Karczewski (1959), Ryszard Dzięciołowski, Jerzy Pawłowski, Piotr Sumiński (1960), Krystyna Madziara-Borusiewicz, Andrzej Szujecki (1962), Stanisław Borowski (1969)[3].

Od 8 kwietnia 1926 był żonaty z Izabellą z Kopniaków (zm. 1989)[2][5].

Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Wawrzyszewskim[2].

Dorobek naukowy edytuj

Dorobek naukowy prof. Mariana Nunberga obejmuje 125 publikacji, spośród których znaczną część stanowią prace o znaczeniu światowym. Twórczość można podzielić na trzy grupy tematyczne tj. entomologia i ochrona lasy, badania nad chrząszczami z rodziny kornikowatych i wyrynnikowatych oraz faunistyka i opracowania taksonomiczne polskich chrząszczy. Do najważniejszych publikacji należą:

Poradniki edytuj

  • Klucz do oznaczania ważniejszych szkodliwych owadów leśnych /1935, 1951/;
  • Najważniejsze szkodliwe owady leśne /1950/;
  • Uszkodzenia drzew i krzewów leśnych wywołane przez owady /1964/.

Monografie (wybrane) edytuj

  • Chrząszcz i jego zwalczanie /1934, 1946, 1948/;
  • Cetyńce /1946, 1947/;
  • Najważniejsze korniki świerka /1946/;
  • Najważniejsze korniki jodły /1948/;
  • Poproch cetyniak /1936, 1946, 1948/;
  • Barczatka sosnówka i jej zwalczanie /1935, 1946, 1948/;
  • Strzygonia choinówka /1938, 1946, 1948/;
  • Mniszka /1947/.

Ordery i odznaczenia edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1589 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy naukowej i dydaktycznej”.
  2. ↑ a b c d e f g h Anita Chodkowska, Materiały Mariana Nunberga (1896–1986) (III-286) [dostęp 2024-03-26].
  3. ↑ a b c d e f g h i Andrzej Szujecki. Życie i twórczość prof. dr hab. dr h.c. Mariana Nunberga, Czł. Rzecz. PAN. „Postępy Nauk Rolniczych”. Tom 33, nr 4, s. 131–138, 1986. ISSN 0032-5547. [dostęp 2024-03-26]. 
  4. ↑ A. Szujecki, Prof. dr hab. dr h. c. Marian Nunberg, „Sylwan”, 119 (05), 1975, ISSN 0039-7660 [dostęp 2022-12-02] (pol.).
  5. ↑ Nunberg Izabella data śmierci 06.04.1989 » Zmarły « www.nekrologi-baza.pl [online] [dostęp 2024-03-26] (pol.).
  6. ↑ M.P. z 1947 r. nr 59, poz. 421 „za zasługi w usprawnieniu administracji Lasów Państwowych”.
  7. ↑ M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 279 „za zasługi na polu administracji lasów państwowych”.
  8. ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/201 - na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego - wymieniony jako Nurberg Marian.

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Marian_Nunberg&oldid=73287779”