Marie von Ebner-Eschenbach

Marie von Ebner-Eschenbach
Data i miejsce urodzenia	13 września 1830 ; Zdislavice k. Kromieryż a
Data i miejsce śmierci	12 marca 1916 ; Wiedeń
Narodowość	austriacka
Język	niemiecki
Dziedzina sztuki	proza
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Marie Freifrau von Ebner-Eschenbach (baronesa Marie von Ebner-Eschenbach) (ur. 13 września 1830, zm. 12 marca 1916) – pisarka austriacka. Dzięki swoim psychologicznym powieściom i opowiadaniom zaliczana jest – obok Ferdinanda von Saar – do najważniejszych pisarzy niemieckojęzycznych końca XIX wieku.

Życiorys edytuj

Wywodziła się ze starej czeskiej szlachty^[1]. Urodziła się w zamku Zdislavice w pobliżu Kromieryża na Morawach na terenie obecnych Czech. Zmarła w Wiedniu w Austrii. Z domu hrabina Dubsky.

Twórczość edytuj

Pisarstwo

Wcześnie objawiający się jej talent znalazł zachętę u Grillparzera. Zaczęła od dramatu Maria Stuart in Schottland (1860), wkrótce jednak przerzuciła się do noweli. Na jej pierwsze książki: baśń satyryczna Die Prinzessin von Banalien (1872), Erzehlungen (1875) i krótkie opowiadanie z życia ludu czeskiego Bożena (1876), gdzie zwrócono uwagę na wprowadzenie pogodnego obrazu z życia arystokracji austriackiej oraz Zwei Comtessen (1885). Odtąd sława jej wzrastała z każdą książką. Neue Erz/hlungen 1881; tutaj arcydzieła: Die Freiherren von Gemperlein przekład pol. Baronowie von Gemerlein 1881, Nach dem Tode przekład pol. Po śmierci 1883 i Lotti, die Uhrmacherin, Dorf- und Schlossgeschichten (1883), Margarete (1891), Das Sch/dliche. Die Totenwacht (1894), Rittmeister Brand. Betram Vogelweid (1896), Aus Sp/therbsttagen (1901, 2 t.), Agave (1903) i i.; powieści: Das Gemeindekind (1887, jej najważniejszy utwór), UnsŰhnbar (1890), Glaubenlos? (1893). Wydała nadto: Aphorismen (1880), Parabeln, Marchen und Gedichte (1892) i baśń Hirzepinzchen (1900), Gesammelte Schriften (1893–1901, 8 t., nowe wyd. 1920, 6 t.); po jej śmierci wydane Letzte Worte (1923).

Marie von Ebner-Eschenbach uchodzi za jedną z największych pisarek niemieckojęzycznych końca XIX wieku^[2]^[3]. W utworach swoich zajmowała się sprawami i zagadnieniami swojego czasu, głosiła ideę miłości ludzkiej, bez względu na narodowość i wyznanie. Głównym tematem jej powieści są problemy społeczne w monarchii austriacko-węgierskiej, stosunek dworu do wsi, szlachty do mieszczaństwa. Można w nich też znaleźć interesujące opisy typów ludzkich oraz zwierząt i ich psychiki.

Książki

Aus Franzensbad, 1858
Maria Stuart in Schottland, 1860
Doctor Ritter, 1869
Die Prinzessin von Banalien, 1872
Das Waldfräulein, 1873
Božena, 1875 (przedstawia w niej życie chłopów czeskich)
Die Freiherren von Gemperlein, 1878
Lotti, die Uhrmacherin, 1880
Aphorismen, 1880
Dorf- und Schloßgeschichten, 1883
Krambambuli, 1883
Zwei Comtessen, 1885
Neue Dorf- und Schloßgeschichten, 1886 (m.in. Er laßt die Hand küssen) - w tym zbiorze występują zwłaszcza dwa opowiadania "galicyjskie" - "Jakob Szela" (historia Jakuba Szeli) i "Der Kreisphysikus").
Das Gemeindekind, 1887
Unsühnbar, 1890
Glaubenslos?, 1893
Aus Spätherbsttagen, 1901 (m.in. Der Vorzugsschüler)
Meine Kinderjahre, 1906
Er lasst die Hand küssen

Przypisy edytuj

↑ JanJ. Chodera JanJ., MieczysławM. Urbanowicz MieczysławM. (red.), Mały Słownik Pisarzy Niemieckich, Austriackich i Szwajcarskich, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1973, s. 78 .
↑ Marie von Ebner-Eschenbach. lubimyczytać [dostęp 2019-04-28]
↑ MariaM. Kłańska MariaM., Daleko od Wiednia..., s. 247 .

Bibliografia edytuj

Maria Kłańska, Daleko od Wiednia. Galicja w oczach pisarzy niemieckojęzycznych 1772-1918, Kraków 1992.

Linki zewnętrzne edytuj

Marie von Ebner-Eschenbach – dzieła w bibliotece Polona

[1] JanJ. Chodera JanJ., MieczysławM. Urbanowicz MieczysławM. (red.), Mały Słownik Pisarzy Niemieckich, Austriackich i Szwajcarskich, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1973, s. 78 .

[2] Marie von Ebner-Eschenbach. lubimyczytać [dostęp 2019-04-28]

[3] MariaM. Kłańska MariaM., Daleko od Wiednia..., s. 247 .

[1]

[2]

[3]