Martin Walser

niemiecki pisarz

Martin Johannes Walser (ur. 24 marca 1927 w Wasserburg (Bodensee), zm. 26 lipca 2023 w Nußdorf(inne języki), dzielnicy miasta Überlingen[1]) – niemiecki pisarz.

Martin Walser
Ilustracja
Imię i nazwisko

Martin Johannes Walser

Data i miejsce urodzenia

24 marca 1927
Wasserburg

Data i miejsce śmierci

26 lipca 2023
Überlingen

Narodowość

niemiecka

Język

niemiecki

Alma Mater

Uniwersytet w Ratyzbonie,
Uniwersytet w Tybindze

Dziedzina sztuki

powieść, opowiadanie, dramat, scenariusz

Ważne dzieła
  • Małżeństwa w Philippsburgu
  • Jednorożec
  • Ein fliehendes Pferd
  • Śmierć krytyka
Faksymile
Odznaczenia
Krzyż Wielkiego Oficera Orderu Zasługi RFN Krzyż Komandorski Orderu Zasługi RFN Order „Pour le Mérite” za Naukę i Sztukę Order Zasługi Badenii-Wirtembergii Order Bawarski Maksymiliana za Naukę i Sztukę

Życiorys

edytuj

Urodził się w rodzinie restauratora znad Jeziora Bodeńskiego[2]. W wieku 10 lat zmarł jego ojciec[2]. Służył w Wehrmachcie, początkowo w artylerii przeciwlotniczej, a w ostatnich miesiącach jako żołnierz[2]. Podczas wojny poległ jego starszy brat[2]. W 1946 dokończył naukę w szkole średniej i zdał maturę. W latach 1946–1951 studiował literaturoznawstwo, historię i filozofię na uniwersytetach w Ratyzbonie i Tybindze. Następnie w latach 1951–1957 pracował w telewizji i radiu (Süddeutscher Rundfunk) w Stuttgarcie. Odbywał podróże służbowe do Włoch, Francji, Wielkiej Brytanii, Polski i Czechosłowacji. Debiutował słuchowiskami radiowymi i opowiadaniami zamieszczonymi w tomie Ein Flugzeug über dem Haus. Od 1953 roku związany był z Grupą 47.

Od 1957 mieszkał nad Jeziorem Bodeńskim i zajmował się wyłącznie pisarstwem. W tymże roku za powieść Małżeństwa w Philippsburgu otrzymał nagrodę im. Hermanna Hessego[2]. Małżeństwa w Philippsburgu uchodzą za jego najważniejsze dzieło[2].

Był zaangażowany politycznie, zwłaszcza w kampanię polityczną Willy’ego Brandta, wojnę wietnamską i dążenie ku zjednoczeniu Niemiec[2].

W 1981 został uhonorowany Nagrodą im. Georga Büchnera[2],

W 70. rocznicę urodzin wydawnictwo Suhrkamp wydało specjalną edycję dzieł zebranych Martina Walsera. Publiczne wypowiedzi Walsera na przełomie XX i XXI wieku wzbudzały liczne kontrowersje. W 1998 niemieccy wydawcy przyznali Walserowi pokojową nagrodę i pisarz wygłosił w 150-lecie Frankfurckiego Zgromadzenia Narodowego w Kościele Świętego Pawła we Frankfurcie nad Menem okolicznościową przemowę[2]. Wypowiedź o „instrumentalizacji Holocaustu, przypominanego Niemcom codziennie” była interpretowana w różny sposób[3].

Twórczość Martina Walsera to przede wszystkim zaangażowane społecznie i politycznie utwory obyczajowe, opisujące życie w powojennych Niemczech i wypowiadające się otwarcie przeciw próbom odrodzenia faszyzmu. Ten rodzaj twórczości jest szczególnie charakterystyczny dla okresu zaangażowania pisarza w działalność Grupy 47.

Końcowa wypowiedź w eseju Unser Auschwitz (pol. Nasz Oświęcim) z 1965 jest uznawana za proroczą[2]:

Możliwe, że pod koniec stulecia będzie nam znów na tyle nudno, jak było „lepszym” członkom społeczeństwa na początku [XX] wieku. I na końcu będziemy wymyślać nowe pomysły. I to zapewne będzie początkiem najgorszego

Komentowany był spór z Marcelem Reich-Ranickim, gdyż krytyk literacki, żydowskiego pochodzenia był głównym bohaterem powieści z kluczem Śmierć krytyka, jako osoby, której nie można się sprzeciwić[2]. Sam Reich-Ranicki wypowiedział się później dla Der Spiegel, że nie uważa Walsera za antysemitę, przy czym jednocześnie zwrócił uwagę, że Günter Grass nigdy nie powiedział złego słowa o Żydach[3].

Martin Walser przekazał swoją spuściznę do Deutsches Literararchiv w Marbach am Neckar[3].

Był przez ponad 70 lat żonaty z dwa lata młodszą Käthe[3]. Mieli wspólnie cztery córki, a sam Walser pozamałżeńskiego syna, wydawcę Jakoba Augsteina[3].

Ważniejsze dzieła

edytuj

Martin Walser opublikował ponad 50 książek[2], wśród nich:

  • Małżeństwa w Philippsburgu (Ehen in Philipsburg, 1957, wyd. polskie 1966)
  • Półmetek (Halbzeit, 1960, wyd. polskie 1978)
  • Eiche und Angora (1961, sztuka teatralna)
  • Jednorożec (Das Einhorn, 1966, wyd. polskie 1971)
  • Opis formy (Beschreibung einer Form, Franz Kafka, 1961, wyd. polskie 1972)
  • Der Sturz (1973)
  • Ein fliehendes Pferd (1978)
  • Seelenarbeit (1979)
  • Dom pod Łabędziem (Das Schwanenhaus, 1980, wyd. polskie 1987)
  • Brandung (1985)
  • Die Verteidigung der Kindheit (1991)
  • Ohne einander (1993)
  • Finks Krieg (1996)
  • Ein springender Brunnen (1998)
  • Śmierć krytyka (Tod eines Kritikers, 2002, wyd. polskie 2002)

Przypisy

edytuj
  1. Schriftsteller Martin Walser bereits am 26. Juli gestorben. In: FR.de, 4.8.2023.
  2. a b c d e f g h i j k l Andreas Platthaus, Was aber an Unruhe bleibt, stiften die Dichter, „Frankfurter Allgemeine Zeitung”, 174, Frankfurt nad Menem, 29 lipca 2023, s. 9 (niem.).
  3. a b c d e Volker Hage, »Ich wollte mich durchsetzen«, „Der Spiegel”, 21 maja 2010, ISSN 2195-1349 [dostęp 2023-07-31] (niem.).

Bibliografia

edytuj