Maureen Stapleton

amerykańska aktorka

Lois Maureen Stapleton (ur. 21 czerwca 1925 w Troy, zm. 13 marca 2006 w Lenox) – amerykańska aktorka, laureatka Oscara za rolę drugoplanową w filmie Czerwoni.

Maureen Stapleton
Ilustracja
Stapleton w 1958 roku
Imię i nazwisko

Lois Maureen Stapleton

Data i miejsce urodzenia

21 czerwca 1925
Troy

Data i miejsce śmierci

13 marca 2006
Lenox

Zawód

aktorka

Współmałżonek

Max Allentuck (1949-1959)
David Rayfiel (1963-1966)

Lata aktywności

1948–2003

Życiorys

edytuj

Stapleton urodziła się w Troy w stanie Nowy Jork, jako córka Irene (z domu Walsh) i Johna P. Stapletona. Wraz z bratem Jackiem była wychowywana w Amerykańsko Irlandzkiej rodzinie o tradycjach katolickich. Jej ojciec był alkoholikiem, z tego też powodu rodzice mieszkali osobno.

Do Nowego Jorku Maureen przeniosła w wieku osiemnastu lat. Aby utrzymać się pracowała początkowo jako modelka. Zauroczona hollywoodzkim aktorem Joelem McCrea’em postanowiła rozpocząć karierę aktorską. Tak w 1946 roku debiutowała na Broadwayu w sztuce The Playboy of the Western World u boku Burgessa Mereditha. W 1951 roku zastąpiła Annę Magnani w głównej roli w przedstawieniu Tatuowana róża Tennessee Williamsa. Magnani musiała zrezygnować z powodu słabej znajomości języka, natomiast Stapleton otrzymała za rolę nagrodę Tony (Magnani wystąpiła za to w filmowej wersji sztuki, i w 1955 roku otrzymała Oscara). Stapleton studiowała w Actors Studio, na jednym roku wraz z Marilyn Monroe.

W 1958 roku Stapleton występuje w swoim pierwszym filmie – Lonelyhearts w reżyserii Vincenta J. Donehue’a. Za swój debiut otrzymała nominację do Oscara dla najlepszej aktorki drugoplanowej. W tym samym roku otrzymała kolejną nominację do nagrody Tony za rolę w sztuce The Cold Wind and the Warm i pierwszą nominację do nagrody Emmy za rolę w filmie telewizyjnym All the King’s Men.

W 1963 roku wystąpiła w musicalu Bye Bye Birdie u boku Dicka Van Dyke’a, Janet Leigh i Ann-Margret. W 1970 roku wzięła udział w filmie katastroficznym Port lotniczy za co otrzymała kolejną nominację do Oscara i Złotego Globu dla najlepszej aktorki drugoplanowej. W 1978 roku zagrała w filmie Woody’ego Allena Wnętrza u boku Diane Keaton i Geraldine Page.

W 1981 roku w filmie Czerwoni w reżyserii Warrena Beatty’ego, wcieliła się w postać Emmy Goldman. Za rolę otrzymała w 1982 roku Oscara oraz nagrodę BAFTA dla najlepszej aktorki drugoplanowej.

Życie prywatne

edytuj

Stapleton miała dwóch mężów: pierwszemu Maksowi Allentuckowi (kierownikowi teatru) w ciągu 10. lat trwania ich małżeństwa urodziła dwoje dzieci: syna Daniela i córkę Katharine. Z drugim mężem – autorem sztuk Davidem Rayfielem przeżyła niespełna trzy lata w małżeństwie.

Maureen Stapleton przez wiele lat zmagała się z alkoholizmem i różnym fobiami. Jak sama przyznała się w wywiadzie: Kurtyna opadała i szłam po wódkę (The curtain came down and I went into the vodka). Aktorka przyznała, iż to trudne dzieciństwo przyczyniło się do jej problemów.

Stapleton zmarła w wieku 80. lat w swoim domu w Lennox w stanie Massachusetts 13 marca 2006 roku. Stapleton była nałogowym palaczem i zmarła na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc.

Filmografia

edytuj
 
Stapleton i Charles Durning w filmie Królowa zakurzonej sali balowej, 1975 rok
Filmy fabularne
  • 2003: Living and Dining jako pani Lundt
  • 1998: Miasteczko Wilbur Falls (Wilbur Falls) jako sekretarka Wilbur Falls High
  • 1997: Miłość jak narkotyk (Addicted to Love) jako Nana
  • 1986: My Universe Inside Out jako (głos)
  • 1994: Jak kupić nową mamę (Trading Mom) jako pani Cavour
  • 1994: Ostatnie dobre chwile (The Last Good Time) jako Ida Cutler
  • 1992: Lincoln jako Sarah Bush Lincoln (głos)
  • 1992: Odszedł bez słowa (Passed Away) jako Mary Scanlan
  • 1992: Panna Rose White (Miss Rose White) jako ciocia Perla
  • 1992: Ostatnie życzenie (Last Wish) jako Ida Rollin
  • 1988: Kokon: Powrót (Cocoon: The Return) jako Mary Luckett
  • 1988: Walter Liberace – genialny showman (Liberace: Behind the Music) jako Frances Liberace
  • 1988: Doin’ Time on Planet Earth jako Helium Balloon Saleslady
  • 1987: Między niebem a ziemią (Made in Heaven) jako Lisa, ciotka Mike’a
  • 1987: Wariatka (Nuts) jako Rose Kirk
  • 1987: Hotel Lorraine (Sweet Lorraine) jako Lillian Garber
  • 1986: The Cosmic Eye jako matka ziemia (głos)
  • 1986: Skarbonka (The Money Pit) jako Estelle
  • 1986: Zgaga (Heartburn) jako Vera
  • 1985: Kokon (Cocoon) jako Marilyn „Mary” Luckett
  • 1985: Private Sessions jako dr Liz Bolger
  • 1984: Niebezpieczny Johnny (Johnny Dangerously) jako Ma Kelly
  • 1984: Sekrety rodzinne (Family Secrets) jako Maggie Lukauer
  • 1984: Sentimental Journey jako Ruthie
  • 1982: Little Gloria... Happy at Last jako pielęgniarka Emma Kieslich
  • 1982: The Electric Grandmother jako babcia
  • 1981: Czerwoni (Reds) jako Emma Goldman
  • 1981: Wielbiciel (The Fan) jako Belle Goldman
  • 1981: On the Right Track jako Mary
  • 1979: The Gathering, Part II jako Kate Thornton
  • 1979: Letters from Frank jako Betty Miller
  • 1979: Lost and Found jako Jemmy
  • 1979: Ludzka słabość (The Runner Stumbles) jako pani Shandig
  • 1978: Wnętrza (Interiors) jako Pearl
  • 1977: The Gathering jako Kate Thornton
  • 1976: Kotka na gorącym blaszanym dachu (Cat on a Hot Tin Roof) jako Big Mama
  • 1975: Królowa zakurzonej sali balowej (Queen of the Stardust Ballroom) jako Beatrice ‘Bea’ Asher
  • 1974: Tell Me Where It Hurts jako Connie
  • 1974: Voyage to Next jako matka ziemia (głos)
  • 1972: Dig jako matka
  • 1971: Lato roku 1942 (Summer of '42) jako matka Hermiego (głos, niewymieniona w czołówce)
  • 1971: Apartament w Hotelu Plaza (Plaza Suite) jako Karen Nash
  • 1970: Port lotniczy (Airport) jako Inez Guerrero
  • 1969: Mirror, Mirror Off the Wall jako Ruthie Maxwell
  • 1968: Trilogy jako Mary O’Meaghan
  • 1967: Among the Paths to Eden jako Mary O’Meaghan
  • 1963: Bye Bye Birdie jako Mae Petersen
  • 1961: Widok z mostu (Vu du pont) jako Beatrice Carbone
  • 1959: Jak ptaki bez gniazd (The Fugitive Kind) jako Vee Talbot
  • 1958: Lonelyhearts jako Fay Doyle
Seriale telewizyjne
  • 1995: Droga do Avonlea (Road to Avonlea) jako Maggie MacPhee
  • 1989: The Equalizer jako ‘Emmy’ Rutherford
  • 1989: B.L. Stryker
  • 1988: The Thorns jako Peggy / Pani Hamilton
  • 1983: Great Performances jako Biała Królowa
  • 1964: East Side/West Side jako Molly
  • 1962: The DuPont Show of the Week jako profesor Gretchen Anna Thaelman
  • 1961-1962: Naked City jako Abbey Bick
  • 1961: Car 54, Where Are You? jako pani Anna Lupesko
  • 1961: Play of the Week
  • 1959: Playhouse 90 jako Pilar
  • 1958: All the King’s Men jako Sadie Burke
  • 1956: Studio One jako Rachel Jackson
  • 1956: The Alcoa Hour jako Vi Miller
  • 1955-1956: Armstrong Circle Theatre jako pani Elizabeth Steigerwald
  • 1955: Justice
  • 1955: Star Tonight
  • 1954-1955: The Philco Television Playhouse jako córka / Pani Johnson
  • 1954: Medic jako Evelyn Strauss
  • 1953: Goodyear Television Playhouse
  • 1952: Curtain Call
  • 1948: Actor’s Studio

Nagrody

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Maureen Stapleton [online], Television Academy [dostęp 2024-06-05] (ang.).
  2. Maureen Stapleton Tony Awards Wins and Nominations [online], broadwayworld.com [dostęp 2024-06-06] (ang.).

Linki zewnętrzne

edytuj