Melanophylla
Melanophylla Baker – rodzaj roślin należący do rodziny Torricelliaceae, obejmujący 7 gatunków występujących endemicznie na Madagaskarze[3]. Rosną we wschodniej części wyspy od okolic Parku Narodowego Marojejy na północy po Park Narodowy Andohahela na południu, a poza tym w rezerwacie Manongarivo na północnym zachodzie[4]. Nazwa rodzaju pochodzi od greckich słów μέλανος (czarny) i φύλλο (liść)[5] i odnosi się do zmiany koloru liści na czarny po uschnięciu.
 Melanophylla crenata | |
| Systematyka[1] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Klad | |
| Klad | |
| Klad | |
| Klasa | |
| Klad | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
Melanophylla |
| Nazwa systematyczna | |
| Melanophylla Baker J. Linn. Soc., Bot. 21: 352 (1886)[2] | |
Morfologia edytuj
- Pokrój
- Wiecznie zielone drzewa o wysokości 3–6–(20) m, rzadziej krzewy[6], o pędach rzadko rozgałęziających się[4]. Nagie lub pokryte włoskami gruczołowymi[7]. U niektórych gatunków nowe przyrosty gałązek czernieją, a w kolejnych latach drewnieją i bieleją[6].
- Liście
- Skrętoległe, często skupione na końcach pędów[4]. Blaszki liściowe cienkie i błoniaste do twardych i skórzastych, w zależności od gatunku[7], o wielkości 3,5–56 × 1,5–22 cm[6]. Po uschnięciu czernieją[7]. Kształt odwrotnie lancetowaty, podługowaty do szeroko odwrotnie jajowatych lub szeroko eliptycznych[6]. Brzegi blaszki ząbkowane na całej długości lub tylko w części dystalnej, rzadziej całe. Użyłkowanie liścia pierzaste. Aparat szparkowy anomocytyczny[7].
- Kwiaty
- Zebrane w otwarte wiechy[6], z rozgałęzieniami zakończonymi gronami, lub zredukowane (u M. crenata[6]) do dwóch gron[7]. Oś główna kwiatostanu od 3 do 60 cm[6]. U M. modestei kwiatostan wsparty podsadką[6]. Kwiaty średniej wielkości, wsparte dwoma przysadkami. Kielich w kształcie spodka z 5 drobnymi ząbkami. Płatki korony nachodzące na siebie, białe, żółte lub różowe, odginające się. Pięć pręcików. Zalążnia trójkomorowa, ale tylko w jednej komorze znajduje się płodny zalążek.
- Owoce
- Ukośnie elipsoidalne pestkowce brzusznie z dwoma dużymi, jałowymi komorami i trzecią, grzbietową komorą zawierającą nasiono. Zielony, gdy niedojrzały, od fioletowego do czarnego po dojrzeniu. Endokarp zdrewniały[7].
Ekologia edytuj
Gatunki z tego rodzaju występują w zimozielonych lasach z reguły mniej lub bardziej wilgotnych. Najczęściej spotykane są na rzędnych od 500 do 1500 m n.p.m., ale w rejonie Masaloa schodzą niemal do poziomu morza[4].
Systematyka edytuj
Jeden z rodzajów w rodzinie Torricelliaceae[8]. W połowie XX wieku zaliczany bywał do dereniowatych Cornaceae, a najczęściej do monotypowej rodziny Melanophyllaceae. Tak było jeszcze w systemie APG II z 2003[9]. Jego właściwą pozycję systematyczną ujawniły badania molekularne opublikowane w 1997, potwierdzające jego bliskie związki z kilkoma rodzajami także wyodrębnianymi w osobne rodziny (Aralidium, Toricellia i Griselinia)[4]. Przynależność rodzaju do Torricelliaceae przyjmowana jest od systemu APG III z 2008[10].
- Gatunki[3]
- Melanophylla alnifolia Baker
- Melanophylla angustior McPherson & Rabenant.
- Melanophylla aucubifolia Baker
- Melanophylla crenata Baker
- Melanophylla madagascariensis Keraudren
- Melanophylla modestei G.E.Schatz, Lowry & A.-E.Wolf
- Melanophylla perrieri Keraudren
Zagrożenie i ochrona edytuj
Wszystkie gatunki Melanophylla zostały ujęte w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych IUCN ze statusem od najmniejszej troski (M. alnifolia, M. crenata) do krytycznie zagrożony (M. angustior, M. perrieri)[11].
Przypisy edytuj
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-07-18] (ang.).
- ↑ Index Nominum Genericorum. Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2020-07-18]. (ang.).
- ↑ a b Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2020-07-18]. (ang.).
- ↑ a b c d e George E. Schatz: Generic Tree Flora of Madagascar. Royal Botanic Gardens, Kew & Missouri Botanical Garden, 2001, s. 255-256. ISBN 1-900347-82-2.
- ↑ David Gledhill: The names of plants. Wyd. 4. Cambridge University Press, 2008. ISBN 978-0-521-86645-3.
- ↑ a b c d e f g h Schatz Georg E., Lowry II Porter P. i Wolf Anne-Elizabeth. Endemic families of Madagascar. I. A synoptic revision of Melanophylla Baker (Melanophyllaceae). „Adansonia sér. 3”. 20 (2), 1998.
- ↑ a b c d e f G.M. Plunkett et al.: Torricelliaceae. W: Klaus Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. T. 15: Flowering Plants. Eudicots. Apiales, Gentianales (except Rubiaceae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 2018, s. 553. ISBN 978-3-319-93604-8. (ang.).
- ↑ Genus: Melanophylla. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2020-07-18].
- ↑ Angiosperm Phylogeny Group. An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG II. „Botanical Journal of the Linnean Society”. 141 (4), s. 399–436, 2003. DOI: 10.1046/j.1095-8339.2003.t01-1-00158.x.
- ↑ Angiosperm Phylogeny Group (2009). An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III. Botanical Journal of the Linnean Society 161: 105-121.
- ↑ The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2020-2.. [dostęp 2020-07-18]. (ang.).