Mieczysław Brożek
Mieczysław Brożek (ur. 11 kwietnia 1911 w Kaniowie[1], zm. 29 lutego 2000 w Krakowie) – polski filolog klasyczny, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego.
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
11 kwietnia 1911 |
| Data i miejsce śmierci |
29 lutego 2000 |
| Profesor | |
| Specjalność: filolog klasyczny | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | |
| Profesura | |
| Uczelnia | |
| Odznaczenia | |
      
| |
Życiorys
edytujBył synem Ludwika, maszynisty w kopalni węgla, i Marii z Wieczorków, jednym z siedmiorga rodzeństwa. Uczęszczał do szkoły ludowej w Czechowicach-Grabowicach, następnie ukończył szkołę średnią (gimnazjum klasyczne) w Pszczynie[1] i w 1931 rozpoczął studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, uwieńczone dyplomem magisterskim w 1936. Bezpośrednio po ukończeniu studiów na macierzystej uczelni został starszym asystentem w Seminarium Filologii Klasycznej. W 1939 obronił przygotowaną pod kierunkiem Tadeusza Sinki rozprawę doktorską De Calliae tragoedia grammatica. Jednocześnie od 1937 uczył łaciny w krakowskich szkołach średnich.
6 listopada 1939 został aresztowany podczas Sonderaktion Krakau; przebywał w Sachsenhausen, a od marca 1940 w Dachau[2], gdzie doczekał zwolnienia z obozu 15 stycznia 1941. W obozie służył pomocą starszym aresztowanym, m.in. profesorowi Sewerynowi Hammerowi. Po powrocie do Krakowa włączył się w tajne nauczanie, na konspiracyjnym uniwersytecie prowadząc zajęcia z filologii klasycznej. Oficjalnie utrzymywał się z pracy kreślarza w urzędzie geologicznym, zdołał także sprzedać kilka obrazów, wykorzystując umiejętności rozwijane w latach szkolnych (po latach do malowania wrócił na emeryturze, był od 1983 członkiem Stowarzyszenia Plastyków Nieprofesjonalnych Ziemi Krakowskiej, w czerwcu 1984 wystawiał swoje prace w Klubie Środowiskowym „Zaułek” w Krakowie).
Po wojnie pozostał związany z Uniwersytetem Jagiellońskim; był kolejno starszym wykładowcą i adiunktem w Seminarium Filologii Klasycznej (które faktycznie uruchamiał po przerwie wojennej w lutym 1945), docentem (1955), profesorem nadzwyczajnym w Katedrze Filologii Klasycznej (1964). W 1972 otrzymał nominację na profesora zwyczajnego. W latach 1967–1977 kierował Katedrą Filologii Klasycznej, w latach 1954–1956 pełnił funkcję prodziekana Wydziału Filologicznego. W 1981 przeszedł na emeryturę.
W dorobku miał publikacje z zakresu literatury greckiej i łacińskiej (m.in. Historia literatury łacińskiej w starożytności. Zarys, 1961) oraz wczesnonowożytnej (O łacińskich elegiach Jana Kochanowskiego, 1991). Tłumaczył literaturę grecką (Pindar, Sofokles, Polibiusz, Plutarch) i łacińską (Terencjusz, Liwiusz, Lukan, Stacjusz), także dzieła Kopernika i Retyka. Był autorem wierszy po łacinie, za które wyróżniony został w 1962 przez Holenderską Akademię Nauk; część z wierszy powstała na cześć wybitnych filologów, np. Tadeusza Zielińskiego, Stanisława Pigonia, Zenona Klemensiewicza. W Polskim Słowniku Biograficznym zamieścił życiorys śląskiego literata, folklorysty i działacza społeczno-politycznego ks. Emanuela Grima (tom VIII).
Był wieloletnim (od 1936) członkiem Polskiego Towarzystwa Filologicznego, m.in. sekretarzem (1937–1951) i przewodniczącym (1962–1976) Koła Krakowskiego; zasiadał też przez jakiś czas w Zarządzie Głównym Towarzystwa, które nadało mu członkostwo honorowe. Od 1946 był współpracownikiem Komisji Filologii Klasycznej Polskiej Akademii Umiejętności, w 1990 został przyjęty w poczet członków reaktywowanej Akademii. Brał też udział w pracach Komitetu Nauk o Kulturze Antycznej Polskiej Akademii Nauk oraz Komisji Historyczno-Literackiej Oddziału Krakowskiego PAN. Uczestniczył w szeregu kongresów międzynarodowych (m.in. Rzym, Jena, Budapeszt).
Był dwukrotnie żonaty. Z Anną, córką generała dywizji Wacława Fary, miał troje dzieci: Krzysztofa (ur. 1939), Marię (ur. 1942) i Celestyna (ur. 1946), z Krystyną (1934–2007)[3], córką profesora UJ Jana Weyssenhoffa, miał syna Jana (ur. 1970)[1].
Zmarł 29 lutego 2000 w Krakowie, pochowany na cmentarzu Rakowickim (kwatera LXXII-10-8)[4][3].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1974)
- Złoty Krzyż Zasługi (1956)
- Medal 40-lecia Polski Ludowej (1984)
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (15 stycznia 1955)[5]
- Medal Komisji Edukacji Narodowej (1974)
- Medal Merentibus
- Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej” (1978)
- Odznaka Grunwaldzka
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Brożek Mieczysław, [w:] Władysław Tyrański, Kto jest kim w Krakowie : lokalne władze, urzędy, instytucje, środowiska : edukacja, zatrudnienie, pozycja zawodowa, działalność polityczna i społeczna, sympatie polityczne, rodzina, rozrywki i upodobania (dane z 1999 roku), Kraków: Krakowska Agencja Informacyjna, 2000, s. 37, ISBN 83-909309-2-7, OCLC 47866363 [dostęp 2023-01-25].
- ↑ Mieczysław Brożek (1911–2000) [online], Stowarzyszenie Historyków Starożytności [dostęp 2023-01-25] (pol.).
- ↑ a b Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 2024-01-09].
- ↑ Jan Wiktor Tkaczyński (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803–2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 39, ISBN 978-83-233-4527-5.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 15 stycznia 1955 r. Nr 0/165 - na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.
Bibliografia
edytuj- Mieczysław Brożek (1911–2000) biografia ze zdjęciem.
- Marek Starowieyski, Wstęp, [w:] Aureliusz Prudencjusz Klemens, Wieńce męczeńskie (Peristephanon), przekład Mieczysław Brożek oraz inni tłumacze, Wydawnictwo WAM, Kraków 2006, s. 13 (wersja elektroniczna, dostęp: 17 kwietnia 2009).
- Jerzy Starnawski, Mieczysław Brożek, [w:] Słownik badaczy literatury polskiej, tom V (redaktor Jerzy Starnawski), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2002, s. 47–51.
- Wyrok na Uniwersytet Jagielloński 6 listopada 1939 (pod redakcją Leszka Hajdukiewicza), Krajowa Agencja Wydawnicza, Kraków 1989, s. 135–136 (z fotografią).
- Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny, edycja 3, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1993, s. 77.