Molos (rodzaj ssaków)

Molos
	Molossus
	É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1805
	; Molos aksamitny (M. molossus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	nietoperze
Podrząd	mroczkokształtne
Nadrodzina	Vespertilionoidea
Rodzina	molosowate
Podrodzina	molosy
Rodzaj	molos
	Typ nomenklatoryczny
	Vespertilio molossus Pallas, 1766
Synonimy
	Dysopes Illiger, 1811; Dysopus: Billberg, 1827; Nolossus: Minà Palumbo, 1865; Disopes: P. Gervais & Ameghino, 1880; Mollossus: Weithofer, 1887; Mollosus: Durrant, 1952; Molosus: Polanco-Ochoa, Jaimes & Piragua, 2000;
	Dysopes Illiger, 1811; Dysopus: Billberg, 1827; Nolossus: Minà Palumbo, 1865; Disopes: P. Gervais & Ameghino, 1880; Mollossus: Weithofer, 1887; Mollosus: Durrant, 1952; Molosus: Polanco-Ochoa, Jaimes & Piragua, 2000;
Gatunki
	16 gatunków – zobacz opis w tekście
	16 gatunków – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Molos^[9] (Molossus) – rodzaj ssaków z podrodziny molosów (Molossinae) w obrębie rodziny molosowatych (Molossidae).

Zasięg występowania

Do rodzaju należą gatunki obejmujące zasięgiem występowania obszar od Meksyku do północnej Argentyny. Cztery gatunki zamieszkują rozliczne wyspy regionu Karaibów, takie jak np. Portoryko lub Trynidad^[10]^[11]^[12].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 52–107 mm, długość ogona 28–57 mm, długość ucha 10–19 mm, długość tylnej stopy 7–16 mm, długość przedramienia 33–55 mm; masa ciała 7–45 g^[10]^[13].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1805 roku francuski przyrodnik Étienne Geoffroy Saint-Hilaire w artykule o amerykańskich nietoperzach z rodziny molosowatych opublikowanym na łamach Annales du Muséum National d’Histoire Naturelle^[1]. Na gatunek typowy Geoffroy Saint-Hilaire wyznaczył (absolutna tautonimia) molosa aksamitnego (M. molossus).

Etymologia

Molossus (Nolossus, Mollossus, Mollosus, Molosus): gr. Μολοσσος Molossos ‘Molosy’; κύων Μολοσσος cuōn Molossos – rasa psów pasterskich wykorzystywanych do obrony stad przed wilkami^[14].
Dysopes (Dysopus, Disopes): gr. δυσωπεω dysōpeō ‘mieć jedno zmienne oblicze’^[15]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Vespertilio molossus J.F. Gmelin, 1788 (= Vespertilio molossus Pallas, 1766).

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[16]^[13]^[10]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[9]	Podgatunki^[11]^[10]^[13]	Rozmieszczenie geograficzne^[11]^[10]^[13]	Podstawowe wymiary^[11]^[13]^[c]	Status IUCN^[17]
Molossus fentoni	Loureiro, B.K. Lim & Engstrom, 2018		gatunek monotypowy	znany tylko z kilku obszarów w północno-wschodnim Ekwadorze i Gujanie; zasięg niepewny	DC: 5,5–6,2 cm DO: 3–3,7 cm DP: 3,4–3,6 cm MC: 7–14 g	NE
Molossus alvarezi	González-Ruiz, Ramírez-Pulido & Arroyo-Cabrales, 2011	molos jukatański	gatunek monotypowy	Meksyk (półwysep Jukatan), Belize i Gwatemala do Kostaryki, przybrzeżna Wenezuela, Trynidad i Tobago (Tobago), region Gujana i południowo-wschodnie Peru	DC: 6,5–8,8 cm DO: 4,1–4,8 cm DP: 4,3–4,7 cm MC: 20–30 g	DD
Molossus verrilli	J.A. Allen, 1908		gatunek monotypowy	Haiti (włącznie z wyspą Gonâve) i Dominikana	DC: 5,5–8 cm DO: 3–4,6 cm DP: 3,7–4,1 cm MC: 13–20 g	NE
Molossus tropidorhynchus	J.E. Gray, 1839		gatunek monotypowy	Kuba (włącznie z wyspą Isla de la Juventud), Kajmany (Wielki Kajman i Cayman Brac) oraz Jamajka	DC: 5,5–7,1 cm DO: 3,2–4,2 cm DP: 3,7–4 cm MC: 13–19 g	NE
Molossus molossus	(Pallas, 1766)	molos aksamitny	gatunek monotypowy	od północno-wschodniego Meksyku (Coahuila) na południe do Argentyny i Urugwaju, również południowo-wschodnie Stany Zjednoczone (Floryda), Portoryko i Małe Antyle	DC: 5,4–8 cm DO: 3–4,6 cm DP: 3,6–4,3 cm MC: 9–17 g	LC
Molossus paranaensis	Caraballo, Pavé, Argoitia, Schierloh & Chambi Velasque, 2024		gatunek monotypowy^[18]	wschodnia Argentyna (Buenos Aires, Corrientes, Entre Ríos i Santa Fe)	DC: 6–8,2 cm DO: 3–4,1 cm DP: 3,9–4,3 cm MC: 17,3–23,5 g^[18]	NE
Molossus coibensis	J.A. Allen, 1904	molos leśny	gatunek monotypowy	rozproszony od południowego Meksyku (Chiapas) na południe do północno-wschodniego Ekwadoru, środkowego Peru oraz wschodniej i południowej Brazylii	DC: 5,2–7,8 cm DO: 2,8–4 cm DP: 3,3–3,7 cm MC: 10–18 g	LC
Molossus melini	Montani, Tomasco, Barberis, Romano, Barquez & M.M. Díaz, 2021		gatunek monotypowy	wschodnia Argentyna (znany tylko z miejsca typowego w pobliżu Melincué w Santa Fe)	DC: 7,3–7,6 cm DO: 4,2–4,8 cm DP: 4,1–4,4 cm MC: 20–23 g	NE
Molossus aztecus	Saussure, 1860	molos aztecki	gatunek monotypowy	rozproszony w Meksyku (włącznie z wyspą Cozumel), Gwatemali, Hondurasie, Nikaragui, Wenezueli i Brazylii	DC: 5,4–8,9 cm DO: 3,1–4,1 cm DP: 3,5–4,2 cm MC: 12–23 g	LC
Molossus rufus	É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1805	molos czarny	gatunek monotypowy	Ameryka Południowa na południe do środkowej Brazylii i Boliwii oraz Trynidad i Tobago (Trynidad)	brak danych	LC
Molossus currentium	O. Thomas, 1901	molos tajemniczy	gatunek monotypowy	środkowo-zachodnia Brazylia, północny Paragwaj, północno-wschodnia Argentyna i Urugwaj; być może wschodnia Boliwia	DC: 6,5–7,5 cm DO: 3,4–4,4 cm DP: 3,8–4,4 cm MC: 13–22 g	LC
Molossus bondae	J.A. Allen, 1904		gatunek monotypowy	Ameryka Środkowa i północna Ameryka Południowa od Hondurasu do Kolumbii, północno-wschodniej Wenezueli i północnego Ekwadoru	DC: 6,5–8 cm DO: 3,5–4,2 cm DP: 3,8–4,3 cm MC: 10–21 g	LC
Molossus nigricans	G.S. Miller, 1902		gatunek monotypowy	Ameryka Środkowa od wschodniego i południowego Meksyku do Panamy	DC: 8,1–10,4 cm DO: 3,7–5,7 cm DP: 4,7–5,4 cm MC: 21–45 g	NE
Molossus pretiosus	G.S. Miller, 1902	molos zaroślowy	gatunek monotypowy	południowy Meksyk (Guerrero i Oaxaca), wschodni Honduras, Nikaragua, Kostaryka, Kolumbia, Trynidad i Tobago (Trynidad), Gujana, Curaçao i wschodnia Brazylia	DC: 7,2–8 cm DO: 3,9–4,4 cm DP: 4,4–5,1 cm MC: 20–28 g	LC
Molossus fluminensis	Lataste, 1891		gatunek monotypowy	południowo-wschodnia Brazylia, południowa Boliwia, Paragwaj i północna Argentyna	brak danych	NE
Molossus sinaloae	J.A. Allen, 1906	molos sinaloański	gatunek monotypowy	Meksyk (pólnocna Sinaloa, Nayarit, Jalisco, Colima, Michoacán, Guerrero, Morelos, Puebla i Chiapas)	DC: 7–8,5 cm DO: 4–5,2 cm DP: 4,5–4,9 cm MC: 14–28 g	LC

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, DD – gatunki o nieokreślonym stopniu zagrożenia; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Uwagi

↑ ^a ^b Niepoprawna późniejsza pisownia Dysopes Illiger, 1811
↑ ^a ^b ^c ^d Niepoprawna późniejsza pisownia Molossus É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1805.
↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; DP – długość przedramienia; MC – masa ciała

Przypisy

↑ ^a ^b É. Geoffroy Saint-Hilaire. Sur quelques chauve-souris d’Amerique formant une petite famille sous le noin de molossus. „Annales du Muséum National d’Histoire Naturelle”. 6, s. 151, 1805. Paris. (fr.).
↑ J.K.W. Illiger: Prodromus systematis mammalium et avium: additis terminis zoographicis utriusque classis, eorumque versione germanica. Berolini: Sumptibus C. Salfeld, 1811, s. 122. (łac.).
↑ G.J. Billberg: Synopsis Faunae Scandinaviae. T. 1. Cz. 1: Mammalia. Holmiae: Ex officina typogr. Caroli Deleen, 1827, s. Tab. A. (łac.).
↑ F. Minà Palumbo. Cataloco dei mammiferi della Sicilia. „Annali di agricoltura Siciliana”. 2 serie. 12, s. 5, 1865. (wł.).
↑ H.F.P. Gervais & F. Ameghino: Les Mammifères fossiles de l’Amérique du Sud. Paris: F. Savy, 1880, s. 8. (fr.).
↑ A. Weithofer. Über fossile Cheiropteren der franzosischen Phosphorite. „Anzeiger der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften, Mathematisch-Naturwissenschaftliche Classe”. 24 (Jahrgang 1887), s. 285, 1887. (niem.).
↑ S.D. Durrant. Mammals of Utah. Taxonomy and distribution. „University of Kansas publications, Museum of Natural History”. 6, s. 540, 1952. (ang.).
↑ R. Polanco-Ochoa, V. Jaimes & W. Piragua. Los mamıferos del Parque Nacional Natural La Paya, Ama zonia Colombiana. „Revista de la Academia Colombiana de Ciencias Exactas, Físicas y Naturales”. 23 (Suplemento especial), s. 675, 2000. (hiszp.).
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 112. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 192–194. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d P. Taylor, B. Lim, M. Pennay, P. Soisook, T. Kingston, L. Loureiro & L. Moras: Family Molossidae (Free-tailed Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 624–627. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Molossus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-02-17]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 516–517. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 430.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 247.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-07-22]. (ang.).
↑ Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-18]. (ang.).
↑ ^a ^b M.A. Chambi Velasquez, R. Pavé, M.A. Argoitia, P. Schierloh, M.G. Piccirilli, V.C. Colombo, F.J. Beltrán, D.M. Cisterna & D.A. Caraballo. Revisiting Molossus (Mammalia, Chiroptera: Molossidae) diversity: Exploring southern limits and revealing a novel species in Argentina. „Vertebrate Zoology”. 74, s. 397–416, 2024. DOI: 10.3897/vz.74.e122822. (ang.).

Bibliografia

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[uwaga1-3] Niepoprawna późniejsza pisownia Dysopes Illiger, 1811

[uwaga2-5] Niepoprawna późniejsza pisownia Molossus É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1805.

[19] DC – długość ciała; DO – długość ogona; DP – długość przedramienia; MC – masa ciała

[Geoffroy-1] É. Geoffroy Saint-Hilaire. Sur quelques chauve-souris d’Amerique formant une petite famille sous le noin de molossus. „Annales du Muséum National d’Histoire Naturelle”. 6, s. 151, 1805. Paris. (fr.).

[Illiger-2] J.K.W. Illiger: Prodromus systematis mammalium et avium: additis terminis zoographicis utriusque classis, eorumque versione germanica. Berolini: Sumptibus C. Salfeld, 1811, s. 122. (łac.).

[bil-4] G.J. Billberg: Synopsis Faunae Scandinaviae. T. 1. Cz. 1: Mammalia. Holmiae: Ex officina typogr. Caroli Deleen, 1827, s. Tab. A. (łac.).

[pal-6] F. Minà Palumbo. Cataloco dei mammiferi della Sicilia. „Annali di agricoltura Siciliana”. 2 serie. 12, s. 5, 1865. (wł.).

[ger&ame-7] H.F.P. Gervais & F. Ameghino: Les Mammifères fossiles de l’Amérique du Sud. Paris: F. Savy, 1880, s. 8. (fr.).

[wei-8] A. Weithofer. Über fossile Cheiropteren der franzosischen Phosphorite. „Anzeiger der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften, Mathematisch-Naturwissenschaftliche Classe”. 24 (Jahrgang 1887), s. 285, 1887. (niem.).

[dur-9] S.D. Durrant. Mammals of Utah. Taxonomy and distribution. „University of Kansas publications, Museum of Natural History”. 6, s. 540, 1952. (ang.).

[och&inni-10] R. Polanco-Ochoa, V. Jaimes & W. Piragua. Los mamıferos del Parque Nacional Natural La Paya, Ama zonia Colombiana. „Revista de la Academia Colombiana de Ciencias Exactas, Físicas y Naturales”. 23 (Suplemento especial), s. 675, 2000. (hiszp.).

[miiz-11] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 112. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[icmw-12] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 192–194. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[hmw-13] P. Taylor, B. Lim, M. Pennay, P. Soisook, T. Kingston, L. Loureiro & L. Moras: Family Molossidae (Free-tailed Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 624–627. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).

[Wilson&Reeder-14] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Molossus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-02-17]. (ang.).

[amw-15] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 516–517. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792177_430]-16] Palmer 1904 ↓, s. 430.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27791994_247]-17] Palmer 1904 ↓, s. 247.

[mdd-18] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-07-22]. (ang.).

[20] Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-18]. (ang.).

[vel&inni-21] M.A. Chambi Velasquez, R. Pavé, M.A. Argoitia, P. Schierloh, M.G. Piccirilli, V.C. Colombo, F.J. Beltrán, D.M. Cisterna & D.A. Caraballo. Revisiting Molossus (Mammalia, Chiroptera: Molossidae) diversity: Exploring southern limits and revealing a novel species in Argentina. „Vertebrate Zoology”. 74, s. 397–416, 2024. DOI: 10.3897/vz.74.e122822. (ang.).

[9]

[1]

[2]

[a]

[3]

[b]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[c]

[17]

[18]