Nadbrzeże (województwo warmińsko-mazurskie)
Nadbrzeże (niem. Reimannsfelde) – przysiółek w północnej Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Tolkmicko. Miejscowość z przystanią morską.
| przysiółek | |
 Dawny dwór w Nadbrzeżu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Strefa numeracyjna |
55 |
| Kod pocztowy |
82-340[2] |
| Tablice rejestracyjne |
NEB |
| SIMC |
0159203 |
Położenie na mapie gminy Tolkmicko  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu elbląskiego  | |
 54°16′35″N 19°25′16″E/54,276389 19,421111[1]
| |
Położenie edytuj
Nadbrzeże położone jest nad Zalewem Wiślany, około 15 km od Elbląga, na obszarze Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej. Osada leży na trasie Kolei Nadzalewowej (obecnie nieczynnej).
Wieś okręgu sędziego ziemskiego Elbląga w XVII i XVIII wieku[3]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.
Komunikacja i transport edytuj
Przez osadę przebiega droga wojewódzka nr 503 oraz nieczynna linia kolejowa Elbląg – Frombork – Braniewo, tzw. Kolej Nadzalewowa, z przystankiem kolejowym w Nadbrzeżu. W miejscowości znajduje się przystań morska dla jachtów o małym zanurzeniu, używana jako baza letnia Jacht Klubu Elbląg[4].
Historia edytuj
W czasie II wojny światowej w Nadbrzeżu znajdował się podobóz Hopeehill (Außenstelle Hopeehill), hitlerowskiego obozu koncentracyjnego Stutthof. Powstał on 29 maja 1942 roku[5]. W jego granicach znajdowały się dwie cegielnie, w których pracowali więźniowie. Podobóz zlikwidowano 22 stycznia 1945, a pozostałych przy życiu więźniów przetransportowano samochodami do Stutthof, gdzie wzięli udział w marszu śmierci.
Pomordowanych więźniów upamiętnia obelisk znajdujący się przy drodze wojewódzkiej nr 503. Co roku, przy pomniku, organizowane są uroczystości w ramach Ogólnopolskiego Zlotu Pamięci Narodowej.
W 2015 r. została ustalona przystań morska w Nadbrzeżu[6].
Turystyka edytuj
Zabytki edytuj
W Nadbrzeżu znajdują się dwa zabytki znajdujące się pod opieką konserwatora[7].
- zdrojowy zespół dworski z XVIII-XIX wieku (dwór i park z aleją dojazdową)
- zespół cegielni z 1872-1911 roku (zabudowa produkcyjna i mieszkalna; urządzenia komunikacyjne, wodne i techniczne)
Atrakcje turystyczne edytuj
W Parku znajdziemy między innymi ścianę nieczynnego wyrobiska iłów elbląskich, która jest doskonałą ilustracją budowy geologicznej strefy krawędziowej Wysoczyzny Elbląskiej[8].
- wojskowy ośrodek wypoczynkowy
Kultura i rozrywka edytuj
Co roku odbywa się Ogólnopolski Zlot Pamięci Narodowej w Nadbrzeżu (w 2009 roku odbyła się 33. edycja)
Osoby związane z Nadbrzeżem edytuj
- Wacław Mitura – więzień podobozu Hopeehill
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 85491
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 815 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Andrzej Piątkowski, Posiadłości ziemskie miasta Elbląga w XVII-XVIII wieku, 1972, s. 145.
- ↑ Nadbrzeże – nowa przystań
- ↑ KALENDARIUM NAJWAŻNIEJSZYCH WYDARZEŃ. [dostęp 2007-08-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-08-19)].
- ↑ Zarządzenie Nr 2 Dyrektora Urzędu Morskiego w Gdyni z dnia 3 marca 2015 r. w sprawie określenia granicy przystani morskiej Nadbrzeże od strony lądu i wody (Dz. Urz. Woj. Warmińsko-Mazurskiego z 2015 r. poz. 797)
- ↑ Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków – woj. warmińsko-mazurskie – stan na 31 marca 2014
- ↑ www.Zalew.org.pl – Inf. rowerowy. [dostęp 2016-03-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
