Nagroda za pierwszoplanową rolę męską na Festiwalu Filmowym w Cannes

Nagroda za pierwszoplanową rolę męską (fr. Prix d'interprétation masculine) − nagroda przyznawana corocznie na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes dla najlepszej roli męskiej spośród filmów konkursu głównego. Nagroda została przyznana po raz pierwszy już podczas pierwszej edycji imprezy w 1946[1]. Wyróżnienie przyznaje międzynarodowe jury konkursu głównego. Nagrody nie przyznano w następujących edycjach festiwalu: 1947, 1954, 1956, 1960, 1968 i 2020.

Statystyki edytuj

 
Marcello Mastroianni, dwukrotny laureat nagrody.
 
Jack Lemmon, jeden z trzech dwukrotnych zdobywców nagrody.
 
Javier Bardem, laureat za rolę w filmie Biutiful (2010).
 
Jean Dujardin, laureat za rolę w filmie Artysta (2011).
 
Bruce Dern, laureat za rolę w filmie Nebraska (2013).
 
Song Kang-ho, laureat za rolę w filmie Baby Broker (2022)

Najczęściej, jak do tej pory, nagradzane były role aktorów amerykańskich (26 wyróżnień) i francuskich (16). W czterech przypadkach jury przyznało nagrody dla aktorskiego kolektywu (od trzech aktorów wzwyż), a dotyczyło to filmów: Wielka rodzina (1955, dziesięciu nagrodzonych aktorów), Bez emocji (1959, trzej nagrodzeni), U kresu dnia (1962, trzej nagrodzeni) oraz Dni chwały (2006, pięciu nagrodzonych).

Dotychczas trzem aktorom udało się zdobyć nagrodę dwukrotnie[2]. W kolejności chronologicznej byli to:

Portorykańczyk Benicio del Toro był jedynym zdobywcą nagrody za role w dwóch różnych filmach (2008), chociaż grał w nich tę samą postać i stanowiły one fabularnie jedną całość. Turek Mehmet Emin Toprak jako jedyny zdobył nagrodę pośmiertnie (2003) – zginął w wypadku samochodowym niemal pół roku przed canneńską premierą filmu[3]. Pierwszym czarnoskórym laureatem był amerykański aktor John Kitzmiller (1957)[4]. Najmłodszym zdobywcą nagrody był Japończyk Yūya Yagira (2004) – miał skończonych zaledwie 14 lat[5]. Najstarszym laureatem był 76-letni Amerykanin Bruce Dern (2013)[6].

Amerykanie Jack Lemmon i Sean Penn to jedyni aktorzy, którzy zdobyli nagrody aktorskie na wszystkich trzech najważniejszych europejskich festiwalach filmowych: Srebrnego Niedźwiedzia na MFF w Berlinie, Puchar Volpiego na MFF w Wenecji oraz nagrodę dla najlepszego aktora na MFF w Cannes. Pięć ról nagrodzonych w Cannes przyniosło ich laureatom również Oscara dla najlepszego aktora pierwszo- lub drugoplanowego (Ray Milland, Jon Voight, William Hurt, Christoph Waltz i Jean Dujardin).

Żadnemu polskiemu aktorowi nie udało się jak dotychczas zdobyć tej nagrody.

Laureaci nagrody edytuj

Rok Aktor Tytuł polski Tytuł oryginalny
1946   Ray Milland Stracony weekend The Lost Weekend
1947
Nagrody nie przyznano.
1949   Edward G. Robinson Dom ludzi obcych House of Strangers
1951   Michael Redgrave Wersja Browninga The Browning Version
1952   Marlon Brando Viva Zapata! Viva Zapata!
1953   Charles Vanel Cena strachu Le salaire de la peur
1954
Nagrody nie przyznano.
1955   Boris Andriejew
  Aleksiej Batałow
  Boris Bitiukow
  Nikołaj Gricenko
  Pawieł Kadocznikow
  Boris Kokowkin
  Siergiej Kuriłow
  Siergiej Łukjanow
  Wadim Miedwiediew
  Nikołaj Siergiejew
Żurbinowie Большая семья
Bolszaja siemja
  Spencer Tracy Czarny dzień w Black Rock Bad Day at Black Rock
1956
Nagrody nie przyznano.
1957   John Kitzmiller Dolina pokoju Dolina miru
1958   Paul Newman Długie, gorące lato The Long, Hot Summer
1959   Bradford Dillman
  Dean Stockwell
  Orson Welles
Bez emocji Compulsion
1960
Nagrody nie przyznano.
1961   Anthony Perkins Żegnaj ponownie Goodbye Again
1962   Jason Robards
  Ralph Richardson
  Dean Stockwell
U kresu dnia Long Day’s Journey into Night
  Murray Melvin Smak miodu A Taste of Honey
1963   Richard Harris Sportowe życie This Sporting Life
1964   Antal Páger Skowronek Pacsirta
  Saro Urzì Uwiedziona i porzucona Sedotta e abbandonata
1965   Terence Stamp Kolekcjoner The Collector
1966   Per Oscarsson Głód Sult
1967   Oded Kotler Trzy dni i dziecko שלושה ימים וילד
Shlosha Yamim Veyeled
1968
Festiwal odwołany w związku z wydarzeniami maja '68.
1969   Jean-Louis Trintignant Z Z
1970   Marcello Mastroianni Dramat zazdrości Dramma della gelosia
1971   Riccardo Cucciolla Sacco i Vanzetti Sacco e Vanzetti
1972   Jean Yanne Nie zestarzejemy się razem Nous ne vieillirons pas ensemble
1973   Giancarlo Giannini Miłość i anarchia Film d’amore e d'anarchia
1974   Jack Nicholson Ostatnie zadanie The Last Detail
1975   Vittorio Gassman Zapach kobiety Profumo di donna
1976   José Luis Gómez Pascual Duarte Pascual Duarte
1977   Fernando Rey Elizo, życie moje Elisa, vida mía
1978   Jon Voight Powrót do domu Coming Home
1979   Jack Lemmon Chiński syndrom The China Syndrome
1980   Michel Piccoli Skok w pustkę Salto nel vuoto
1981   Ugo Tognazzi Tragedia człowieka śmiesznego La tragedia di un uomo ridicolo
1982   Jack Lemmon Zaginiony Missing
1983   Gian Maria Volonté Śmierć Maria Ricciego La mort de Mario Ricci
1984   Alfredo Landa
  Francisco Rabal
Niewinni święci Los santos inocentes
1985   William Hurt Pocałunek kobiety pająka Kiss of the Spider Woman
1986   Michel Blanc Strój wieczorowy Tenue de soirée
  Bob Hoskins Mona Lisa Mona Lisa
1987   Marcello Mastroianni Oczy czarne Oci ciornie
1988   Forest Whitaker Bird Bird
1989   James Spader Seks, kłamstwa i kasety wideo Sex, Lies, and Videotape
1990   Gérard Depardieu Cyrano de Bergerac Cyrano de Bergerac
1991   John Turturro Barton Fink Barton Fink
1992   Tim Robbins Gracz The Player
1993   David Thewlis Nadzy Naked
1994   Ge You Żyć! 活著
Huo zhe
1995   Jonathan Pryce Carrington Carrington
1996   Daniel Auteuil
  Pascal Duquenne
Ósmy dzień Le huitième jour
1997   Sean Penn Jak jej nie kochać She's So Lovely
1998   Peter Mullan Jestem Joe My Name Is Joe
1999   Emmanuel Schotté Ludzkość L’humanité
2000   Tony Leung Chiu Wai Spragnieni miłości 花樣年華
Fa yeung nin wa
2001   Benoît Magimel Pianistka La pianiste
2002   Olivier Gourmet Syn Le fils
2003   Muzaffer Özdemir
  Mehmet Emin Toprak
Uzak Uzak
2004   Yūya Yagira Dziecięcy świat 誰も知らない
Dare mo shiranai
2005   Tommy Lee Jones Trzy pogrzeby Melquiadesa Estrady The Three Burials of Melquiades Estrada
2006   Jamel Debbouze
  Samy Naceri
  Roschdy Zem
  Sami Bouajila
  Bernard Blancan
Dni chwały Indigènes
2007   Konstantin Ławronienko Wygnanie Изгнание
Izgnanije
2008   Benicio del Toro Che. Rewolucja
Che. Boliwia
The Argentine
Guerrilla
2009   Christoph Waltz Bękarty wojny Inglourious Bastards
2010   Javier Bardem Biutiful Biutiful
  Elio Germano Nasze życie La nostra vita
2011   Jean Dujardin Artysta The Artist
2012   Mads Mikkelsen Polowanie Jagten
2013   Bruce Dern Nebraska Nebraska
2014   Timothy Spall Pan Turner Mr. Turner
2015   Vincent Lindon Miara człowieka La loi du marché
2016   Shahab Hosseini Klient فروشنده
Forushande
2017   Joaquin Phoenix Nigdy cię tu nie było You Were Never Really Here
2018   Marcello Fonte Dogman Dogman
2019   Antonio Banderas Ból i blask Dolor y gloria
2020
Festiwal odwołany z powodu pandemii koronawirusa.
2021   Caleb Landry Jones Nitram Nitram
2022   Song Kang-ho Baby Broker 브로커
Beu-ro-keo
2023   Kōji Yakusho Perfect Days Perfect Days

Przypisy edytuj

  1. Alexis Thibault: September 1946: the first Cannes Film Festival. Numéro, 2020-04-16. [dostęp 2020-11-24]. (ang.).
  2. Antonio Banderas receives the male interpretation award for Pain and Glory in Cannes. Tienda Gourmet, 2019-05-26. [dostęp 2020-11-24]. (ang.).
  3. Fiachra Gibbons: Death in Yenice. "The Guardian", 2004-05-06. [dostęp 2020-11-24]. (ang.).
  4. U.S.MOVIE TAKES TOP CANNES PRIZE; 'Friendly Persuasion' Wins Award--John Kitzmiller Is Named Best Actor Other Awards Listed. "The New York Times", 1957-05-18. [dostęp 2020-11-24]. (ang.).
  5. Japanese Teenager Wins Best Actor Award at Cannes. "The Japan Times", 2004-05-24. [dostęp 2020-11-24]. (ang.).
  6. Scott Feinberg: Oscars: Why 'Nebraska's' Bruce Dern Should Go for Supporting Nom. "The Hollywood Reporter", 2013-08-23. [dostęp 2020-11-24]. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj