Wikipedia

Tommy Lee Jones

amerykański aktor

Tommy Lee „Tom” Jones (ur. 15 września 1946 w San Saba) – amerykański aktor, reżyser i producent filmowy, laureat Oscara i Złotego Globu dla najlepszego aktora drugoplanowego za rolę szeryfa Samuela Gerarda w thrillerze Ścigany (The Fugitive, 1993)[1].

Tommy Lee Jones
Ilustracja
Tommy Lee Jones na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Tokyo (2017)
Data i miejsce urodzenia

15 września 1946
San Saba

Zawód

aktor, reżyser, producent filmowy, scenarzysta

Współmałżonek

Katherine Lardner (1971–1978; rozwód)
Kimberlea Gayle Cloughley (1981–1996; rozwód)
Dawn Laurel (od 2001)

Lata aktywności

od 1968

Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

W 1994 otrzymał własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 6925 Hollywood Boulevard[2][3].

Życiorys

edytuj
 
T.L. Jones, 1964

Wczesne lata

edytuj

Urodził się w San Saba[4][5] w Teksasie jako syn Lucille Marii (z domu Scott), policjantki, i Clyde’a C. Jonesa, pracownika pól naftowych w Teksasie[6][7]. Jego rodzina była pochodzenia angielskiego, walijskiego, a w 1/4 miała korzenie Indian Cherokee[8]. Jego rodzice pobrali się oraz rozwiedli dwa razy. Wychowywał się w Midland[9][10], gdzie uczęszczał do Robert E. Lee High School. W 1965, dzięki stypendium, ukończył prestiżową szkołę dla chłopców St. Mark's School of Texas w Dallas[11] (tę samą szkołę ukończył Luke Wilson). Później studiował na Uniwersytecie Harvarda, mając stypendium sportowe. Mieszkał w pokoju z przyszłym wiceprezydentem Alem Gorem. W 1968 grał jako napastnik w słynnym meczu futbolowym, zakończonym remisem, między Uniwersytetem Harvarda a Uniwersytetem Yale. W 1969 otrzymał tytuł bakałarza (licencjat) literatury angielskiej Uniwersytetu Harvarda[12].

Kariera

edytuj

W 1969 przeniósł się do Nowego Jorku, gdzie rozpoczął karierę teatralną na Broadwayu w spektaklu Johna Osborne A Patriot for Me w Imperial Theatre i sztuce Fortune and Men’s Eyes na nowojorskiej scenie Stage 73[13]. Rok potem zadebiutował jako Hank w melodramacie Arthura Hillera Love Story (1970) z Ali MacGraw i Ryanem O’Nealem. W tym czasie jednak ciągle występował na Broadwayu w przedstawieniach: Wykapany ojciec (Delivery Man, 1971) w House of Dunkelmayer, Broadhurst Theatre, Toreador (1971) jako Joel w Broadhurst Theatre, Four on a Garden (1971) w Broadhurst Theatre, Simpson and Papa, Blue Boys (1972) w Martinique Theatre i Ulysses in Nighttown (1974) jako Stephen Dedalus w Winter Garden Theatre.

Występował na szklanym ekranie jako dr Mark Toland w operze mydlanej ABC Tylko jedno życie (One Life to Live, 1971–77), a także pojawił się gościnnie w serialu CBS Barnaby Jones (1975) jako dr Jim Melford i pilotowym odcinku serialu ABC Aniołki Charliego (Charlie’s Angels, 1976) jako Aram Kolegian. Kreacja „Mooneya” Lynna, męża piosenkarki country Loretty Lynn (w tej roli Sissy Spacek) w filmie biograficznym Michaela Apteda Córka górnika (Coal Miner’s Daughter, 1980) przyniosła mu nominację do Złotego Globu dla najlepszego aktora w filmie komediowym lub musicalu. W 1981, podczas New York Shakespeare Festival, wystąpił z Public Theatre w produkcji off-broadwayowskiej True West autorstwa Sama Sheparda jako hollywoodzki scenarzysta Austin[14]. Za postać mordercy Gary’ego Marka Gilmore’a w telewizyjnym dramacie biograficznym NBC Pieśń kata (The Executioner’s Song, 1982) otrzymał nagrodę Emmy[15].

Kolejne role wyrobiły mu reputację silnego, wybuchowego i twardego aktora, który doskonale sprawdza się zarówno w rolach pierwszo, jak i drugoplanowych. W 1990 w Josephine Street Theatre w San Antonio wyreżyserował spektakl The Authentic Life of Billy the Kid. Jako Clay Shaw / Clay Bertrand w thrillerze Olivera Stone’a JFK (1991) z Kevinem Costnerem odebrał nagrodę Dallas–Fort Worth Film Critics Association Award dla najlepszego aktora oraz był nominowany do Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego i Nagrody Brytyjskiej Akademii Filmowej dla najlepszego aktora drugoplanowego. W thrillerze sensacyjnym Andrew Davisa Liberator (Under Siege, 1992) napisał teksty do piosenek „Love You to Death” i „Rap Mama Goose”.

Za rolę szeryfa Samuela Gerarda w dreszczowcu Andrew Davisa Ścigany (The Fugitive, 1993) z Harrisonem Fordem, w roku 1994 został uhonorowany nagrodą Oscara i Złotym Globem dla najlepszego aktora drugoplanowego[16]. W 1995 zadebiutował jako reżyser westernu Zacni kowboje (Good Old Boys).

Życie prywatne

edytuj

31 grudnia 1971 ożenił się z aktorką Katherine „Kate” Lardner[17]. Następnie wraz z żoną i jej dwojgiem dzieci z poprzedniego małżeństwa przeniósł się do Los Angeles. 9 lutego 1978 doszło do rozwodu. Podczas zdjęć do komedii romantycznej Back Roads (1981) z Sally Field, poznał i zakochał się w fotografce Kimberlei Gayle Cloughley, którą później poślubił 30 maja 1981. Mają dwójkę dzieci: syna Austina Leonarda (ur. 9 listopada 1982) i córkę Victorię (ur. 3 września 1991)[18]. 23 marca 1996 rozwiódł się. 19 marca 2001 po raz trzeci się ożenił, z fotografką Dawn Marią Laurel[19].

Filmografia

edytuj

Aktor

Aktor gościnnie

Reżyser

Scenarzysta

Producent

Nagrody

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Tommy Lee Jones. Listal. [dostęp 2016-04-29]. (ang.).
  2. ↑ Tommy Lee Jones. Walk of Fame. [dostęp 2022-08-23]. (ang.).
  3. ↑ Gary Goldstein: Hollywood Star Walk: Tommy Lee Jones. „Los Angeles Times”, 2010-03-01. [dostęp 2022-08-23]. (ang.).
  4. ↑ Personalidade: Tommy Lee Jones (EUA). InterFilmes.com. [dostęp 2017-07-29]. (port.).
  5. ↑ Bernard Weinraub: Tommy Lee Jones Snarls His Way to the Pinnacle. „The New York Times”, 1993-08-01. [dostęp 2021-04-17]. (ang.).
  6. ↑ Tommy Lee Jones Biography (1946-). Film Reference. [dostęp 2017-07-29]. (ang.).
  7. ↑ Lucille Marie Scott Braden (1928-2013). Find a Grave. [dostęp 2021-04-17]. (ang.).
  8. ↑ Tommy Lee Jones – What Nationality Ancestry. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2016-04-29]. (ang.).
  9. ↑ John Nova Lomax: The Ultimate Tommy Lee Jones Texas Road Trip. Texas Highways, 15 września 2020. [dostęp 2021-04-17]. (ang.).
  10. ↑ Skip Hollandsworth: Tommy Lee Jones Is Not Acting. Texas Monthly, 10 lutego 2006. [dostęp 2021-04-17]. (ang.).
  11. ↑ Tommy Lee Jones Is Not Acting by Skip Hollandsworth. Byliner, 2013-10-02. [dostęp 2021-04-17]. (ang.).
  12. ↑ Artista Tommy Lee Jones (15 de Setembro de 1946). Filmow. [dostęp 2017-07-29]. (port.).
  13. ↑ Tommy Lee Jones. Internet Broadway Database. [dostęp 2021-04-17]. (ang.).
  14. ↑ Tommy Lee Jones. Internet Off-Broadway Database. [dostęp 2021-04-17]. (ang.).
  15. ↑ Hal Erickson: Tommy Lee Jones Biography. AllMovie. [dostęp 2021-04-17]. (ang.).
  16. ↑ Tommy Lee Jones Awards. AllMovie. [dostęp 2021-04-17]. (ang.).
  17. ↑ Tommy Lee Jones Dating History. FamousFix. [dostęp 2021-04-17]. (ang.).
  18. ↑ Stephen M. Silverman: Tommy Lee Jones: Wife No. 3. „People”. [dostęp 2021-04-17]. (ang.).
  19. ↑ Tommy Lee Jones Fired His Daughter From a Movie. Rare.us. [dostęp 2021-04-17]. (ang.).

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tommy_Lee_Jones&oldid=75496917”