Ni Scorpii

gwiazda w gwiazdozbiorze Skorpiona

Ni Scorpii (Jabbah, ν Sco) – gwiazda wielokrotna w gwiazdozbiorze Skorpiona. Znajduje się około 474 lata świetlne od Słońca.

Ni Scorpii AB
ν Sco
Ilustracja
Kompleks molekularny Ro Ophiuchi; poniżej środka zdjęcia widoczna jest błękitna mgławica IC 4592, a w niej świeci Ni Scorpii
Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór

Skorpion

Rektascensja

16h 11m 59,736s[1]

Deklinacja

−19° 27′ 38,54″[1]

Paralaksa (π)

0,00688 ± 0,00076[1]

Odległość

474 ± 59 ly
145 ± 18 pc

Wielkość obserwowana

4,00m[1]

Ruch własny (RA)

−7,65 ± 0,71 mas/rok[1]

Ruch własny (DEC)

−23,71 ± 0,47 mas/rok[1]

Prędkość radialna

2,4 ± 5,0 km/s[1]

Charakterystyka fizyczna
Typ widmowy

Aa: B2 IV[2]

Masa

Aa: 10 / Ab: 1 / Ac: 6 / B: 6 M[2]

Alternatywne oznaczenia
Oznaczenie Flamsteeda: 14 Sco
2MASS: J16115974-1927381
Bonner Durchmusterung: BD−19°4333
Boss General Catalogue: GC 21773
Katalog Henry’ego Drapera: HD 145502
Katalog Hipparcosa: HIP 79374
Katalog jasnych gwiazd: HR 6027
SAO Star Catalog: SAO 159764
Jabbah
HR 6026 (Ni Scorpii CD)
Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór

Skorpion

Rektascensja

16h 11m 58,603s[3]

Deklinacja

−19° 27′ 00,15″[3]

Wielkość obserwowana

6,30m[3]

Ruch własny (RA)

−4,2 ± 4,4 mas/rok[3]

Ruch własny (DEC)

−18,0 ± 4,3 mas/rok[3]

Prędkość radialna

−14,0 ± 5,0 km/s[3]

Charakterystyka fizyczna
Typ widmowy

C: B8 V / Da: B9 V / Db: B9 V[2]

Masa

C: 3 / Da: 2,7 / Db: 2,7 M[2]

Alternatywne oznaczenia
2MASS: J16115858-1927003
Bonner Durchmusterung: BD−19°4332
Boss General Catalogue: GC 21771
Katalog Henry’ego Drapera: HD 145501
Katalog jasnych gwiazd: HR 6026
SAO Star Catalog: SAO 159763

Gwiazda ma tradycyjną nazwę Jabbah, która wywodzi się od arabskiego ‏الجبهة‎ al-ǧabha, oznaczającego „czoło” (Skorpiona)[4][5]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2017 roku formalnie zatwierdziła użycie nazwy Jabbah dla określenia ν Sco Aa[6].

Charakterystyka

edytuj

Przez teleskop można zobaczyć, że Ni Scorpii tworzą cztery jasne, błękitne gwiazdy typu widmowego B[4]. W rzeczywistości jest to układ wielokrotny, który tworzy aż siedem związanych grawitacyjnie gwiazd. Tworzą one dwa systemy odległe o 41,1 sekundy kątowej, oznaczone w Katalogu Jasnych Gwiazd HR 6027 (ν Sco AB) i HR 6026 (ν Sco CD)[2][7].

Ni Scorpii AB

edytuj

Jaśniejsza para okazuje się być układem poczwórnym. Główny składnik Ni Scorpii A to gwiazda spektroskopowo podwójna, której składniki okrążają się w okresie 5,55 doby. Jaśniejsza gwiazda Aa (obserwowana wielkość gwiazdowa 4,37m) ma masę ocenianą na 10 mas Słońca i może być już podolbrzymem; jej bliski towarzysz Ab (6,9m) ma masę bliską masy Słońca. Blisko tej pary (w odległości 0,063″) widoczny jest składnik Ac (6,6m), o masie ocenianej na 6 M[2]. Okres obiegu tej gwiazdy wokół centralnej pary to 8,32 roku[7]. W większym oddaleniu (1,305″) znajduje się składnik B, podobna gwiazda o masie około 6 mas Słońca, świecąca z obserwowaną jasnością 5,4m[2]. Na obieg dookoła potrójnego składnika A potrzebuje ona około 674,67 roku[7].

Ni Scorpii CD

edytuj

Słabsza para gwiazd jest w rzeczywistości układem potrójnym. Składnik C ma obserwowaną wielkość gwiazdową 6,9m, jest to gwiazda ciągu głównego typu B8 V o masie ocenianej na 3 masy Słońca. O dwie sekundy kątowe od niej widoczny jest słabszy składnik D, który jest gwiazdą spektroskopowo podwójną. Jej bliźniacze składniki Da i Db to gwiazdy typu B9 V, o masach około 2,7 M i jasnościach odpowiednio 7,4 i 7,9m. Dodatkowo emisja rentgenowska z HR 6026 sugeruje obecność gwiazdy o masie około 1,5 masy Słońca, która mogłaby być jeszcze jednym, niezaobserwowanym bezpośrednio, składnikiem systemu[2].

Składniki C i D okrążają środek masy w czasie około 3140 lat, zaś oba systemy potrzebują na obieg wspólnego środka masy aż 105 tysięcy lat[7].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g Ni Scorpii w bazie SIMBAD (ang.)
  2. a b c d e f g h Grellmann, R., Ratzka, T., Köhler, R., Preibisch, T. i inni. New constraints on the multiplicity of massive young stars in Upper Scorpius. „Astronomy & Astrophysics”. A84. 578, 2015. DOI: 10.1051/0004-6361/201219577. 
  3. a b c d e f HR 6026 w bazie SIMBAD (ang.)
  4. a b Jim Kaler: JABBAH (Nu Scorpii). STARS. [dostęp 2017-09-05]. (ang.).
  5. Scorpio, or Scorpius, the Scorpion. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 371. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
  6. Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2018-08-10. [dostęp 2018-12-06].
  7. a b c d Tokovinin A.A. MSC - a catalogue of physical multiple stars. „Astron. Astrophys. Suppl. Ser.”. 124, s. 75–84, 1997; ostatnia aktualizacja: 2017-07-26. Multiple Star Catalog. [dostęp 2017-09-05]. [zarchiwizowane z adresu 2017-09-05].