Nobusuke Kishi

japoński polityk, premier

Nobusuke Kishi (jap. 岸 信介 Kishi Nobusuke), urodzony jako Nobusuke Satō (ur. 13 listopada 1896 w Yamaguchi, zm. 7 sierpnia 1987) – japoński urzędnik państwowy i polityk. Jeden z współzałożycieli Partii Liberalno-Demokratycznej. Minister Spraw Zagranicznych Japonii w latach 1956-1957, a następnie premier Japonii w latach 1957-1960. Członek Izby Reprezentantów w latach 1942-1943 oraz ponownie w latach 1953-1979.

Nobusuke Kishi
岸 信介
Ilustracja
Imię i nazwisko po urodzeniu

Nobusuke Satō

Data i miejsce urodzenia

13 listopada 1896
Yamaguchi

Data i miejsce śmierci

7 sierpnia 1987
Tokio

Premier Japonii
Okres

od 31 stycznia 1957
do 19 lipca 1960

Przynależność polityczna

Partia Liberalno-Demokratyczna

Poprzednik

Tanzan Ishibashi

Następca

Hayato Ikeda

Minister Spraw Zagranicznych
Okres

od 23 grudnia 1956
do 10 lipca 1957

Przynależność polityczna

Partia Liberalno-Demokratyczna

Poprzednik

Mamoru Shigemitsu

Następca

Ai'ichirō Fujiyama

Minister Przemysłu i Handlu
Okres

od 18 października 1941
do 8 października 1943

Przynależność polityczna

Stowarzyszenie Wspierania Władzy Cesarskiej

podpis

Życiorys

edytuj
 
Kishi w trakcie spotkania z premierem Tōjō, 1943 r.

W latach 30. wchodził w skład grupy japońskich urzędników, zarządzających sprawami gospodarczymi marionetkowego rządu Mandżukuo. Ze względu na wielki wyzysk ludności chińskiej określany był mianem "Potwora Ery Shōwa" (jap. 昭和の妖怪; Shōwa no yōkai). W kolejnych latach wszedł w skład rządu Hidekiego Tōjō, obejmując funkcję Ministra Przemysłu i Handlu. Jako członek rządu był jednym z sygnatariuszy deklaracji wypowiedzenia wojny Stanom Zjednoczonym[1].

Po zakończeniu II Wojny Światowej, za swoją działalność w czasach wojny był więziony przez władze okupacyjne, jednak po trzech latach został zwolniony z więzienia[2]. W latach 50. powrócił do polityki, odgrywając kluczową rolę w konsolidacji japońskiego obozu konserwatywnego i powstaniu Partii Liberalno-Demokratycznej (PLD), przez co jest też uważany za jednego z twórców systemu 1955 roku, w czasach którego trwania PLD była dominującą siłą na japońskiej scenie politycznej. W latach 1955-1956 był Sekretarzem Generalnym PLD, a od 1957 do 1960 roku był jej Przewodniczącym. Jednocześnie z tą funkcją, piastował urząd premiera[3].

W trakcie piastowania przez niego urzędu premiera, podpisanie przez jego rząd Japońsko-amerykańskiego traktatu o wzajemnej współpracy i bezpieczeństwie oraz nadużycia partii rządzącej podczas procesu ratyfikacji traktatu w 1960 roku, wywołały największą w historii współczesnej Japonii falę protestów i zamieszek, które zmusiły go do rezygnacji ze stanowiska[4][5].

Życie prywatne i rodzina

edytuj

Kishi był przyrodnim bratem późniejszego premiera, Eisaku Satō. Natomiast jego córka Yoko Kishi poślubiła Shintarō Abe, który w latach 1982–1986 był ministrem spraw zagranicznych. Ich synami byli Shinzō Abe, który w latach 2006–2007 i ponownie w 2012–2020 był premierem oraz Nobuo Kishi, minister obrony w latach 2020-2022.

??
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Nobumasa KishiHidesuke SatōHyōsuke Abe
 
Tame AbeShintarō Abe
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Nobusuke KishiIchirō SatōEisaku Satō
 
Kan Abe
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Nobukazu KishiYoko Kishi
 
 
 
 
 
Shintarō Abe
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Nobuo KishiShinzō AbeHironobu Abe


Przypisy

edytuj
  1. Deklaracja wypowiedzenia wojny w PDFie w języku angielskim, w którym są uwzględnione nazwiska sygnatariuszy (Kishi jest przedostatni na liście): https://tmcdaniel.palmerseminary.edu/Rescript-English.pdf
  2. Stanisław Żerko, Biograficzny leksykon II wojny światowej, Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje, 2014, s. 212, ISBN 978-83-63795-77-1.
  3. Kishi Nobusuke, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-10-25].
  4. Katarzyna Starecka, „Próba typologii japońskiego systemu partyjnego lat 1955-1993”, „Japonica”, Zakład Japonistyki i Koreanistyki, Instytut Orientalistyczny, Uniwersytet Warszawski, 1999, ISSN 1232-5538 [dostęp 2023-12-18] (pol.).
  5. Encyklopedia Powszechna PWN, tom 2, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1974, s. 471.