Premierzy Japonii

Premiera Japonii mianuje cesarz po desygnowaniu go przez parlament Japonii (Kokkai) spośród swoich członków. Następnie, po otrzymaniu wotum zaufania w Izbie Reprezentantów, obejmuje on swój urząd. Premier, jako szef gabinetu, wyznacza i dymisjonuje ministrów stanu. Obecny urząd premiera działa na mocy konstytucji z 1946 roku (weszła w życie 3 maja 1947 roku).

Z 62 premierów 15 ukończyło Uniwersytet Tokijski^[1].

Oficjalna rezydencja premiera edytuj

Oficjalna rezydencja premiera (Naikaku-sōridaijin Kantei)^[2] (powszechnie używany skrót: Kantei) znajduje się w kwartale rządowym Nagata-chō^[a], w pobliżu gmachu parlamentu (Kokkai-gijidō), w dzielnicy Chiyoda.

Dawna rezydencja oddana w 1929 r.
Widok ogólny rezydencji premiera
Główne wejście, fasada wschodnia rezydencji
Salon recepcyjny do rozmów „w wąskim gronie”
Pierwsze spotkanie gabinetu premiera Yoshihide Sugi

Cesarstwo Japonii (1868-1947) edytuj

Okres Meiji (1868-1912) edytuj

#	Premier		Kadencja		Partia polityczna	Rząd
#	Portret	Nazwisko i imię	Od	Do	Partia polityczna	Rząd
1		Itō Hirobumi 伊藤博文 (1841–1909)	22 grudnia 1885	30 kwietnia 1888	bezpartyjny	Pierwszy rząd Hirobumiego Itō
2		Kuroda Kiyotaka 黒田清隆 (1840–1900)	30 kwietnia 1888	25 października 1889	bezpartyjny	Rząd Kiyotakiego Kurody
–		Sanjō Sanetomi 三條實美 (1837–1891)	25 października 1889	24 grudnia 1889	bezpartyjny	Rząd Kiyotakiego Kurody
3		Yamagata Aritomo 山縣有朋 (1838–1922)	24 grudnia 1889	6 maja 1891	bezpartyjny	Pierwszy rząd Aritomo Yamagaty
4		Matsukata Masayoshi 松方正義 (1835–1924)	6 maja 1891	8 sierpnia 1892	bezpartyjny	Pierwszy rząd Masayoshiego Matsukaty
(1)		Itō Hirobumi 伊藤博文 (1841–1909)	8 sierpnia 1892	31 sierpnia 1896	bezpartyjny	Drugi rząd Hirobumiego Itō
–		Kuroda Kiyotaka 黑田清隆 (1840–1900)	31 sierpnia 1896	18 września 1896	bezpartyjny	Drugi rząd Hirobumiego Itō
(4)		Matsukata Masayoshi 松方正義 (1835–1924)	18 września 1896	12 stycznia 1898	bezpartyjny	Drugi rząd Masayoshiego Matsukaty
(1)		Itō Hirobumi 伊藤博文 (1841–1909)	12 stycznia 1898	30 czerwca 1898	bezpartyjny	Trzeci rząd Hirobumiego Itō
5		Ōkuma Shigenobu 大隈重信 (1838–1922)	30 czerwca 1898	8 listopada 1898	Kenseitō	Pierwszy rząd Shigenobu Ōkumy
(3)		Yamagata Aritomo 山縣有朋 (1838–1922)	8 listopada 1898	19 października 1900	bezpartyjny	Drugi rząd Aritomo Yamagaty
(1)		Itō Hirobumi 伊藤博文 (1841–1909)^[3]	19 października 1900	10 maja 1901	Rikken Seiyūkai	Czwarty rząd Hirobumiego Itō
–		Saionji Kinmochi 西園寺公望 (1849–1940)	10 maja 1901	2 czerwca 1901	Rikken Seiyūkai	Czwarty rząd Hirobumiego Itō
6		Katsura Tarō 桂太郎 (1848–1913)	2 czerwca 1901	7 stycznia 1906	bezpartyjny	Pierwszy rząd Tarō Katsury
7		Saionji Kinmochi 西園寺公望 (1849–1940)	7 stycznia 1906	14 lipca 1908	Rikken Seiyūkai	Pierwszy rząd Kinmochiego Saionji
(6)		Katsura Tarō 桂太郎 (1848–1913)	14 lipca 1908	30 sierpnia 1911	bezpartyjny	Drugi rząd Tarō Katsury
(7)		Saionji Kinmochi 西園寺公望 (1849–1940)	30 sierpnia 1911	21 grudnia 1912	Rikken Seiyūkai	Drugi rząd Kinmochiego Saionji

Okres Taishō (1912-1926) edytuj

#	Premier		Kadencja		Partia polityczna	Rząd
#	Portret	Nazwisko i imię	Od	Do	Partia polityczna	Rząd
(6)		Katsura Tarō 桂太郎 (1848–1913)	21 grudnia 1912	20 lutego 1913	bezpartyjny	Trzeci rząd Tarō Katsury
8		Yamamoto Gonnohyōe 山本權兵衛 (1852–1933)	20 lutego 1913	16 kwietnia 1914	wojskowy	Pierwszy rząd Gonnohyōe Yamamoto
(5)		Ōkuma Shigenobu 大隈重信 (1838–1922)	16 kwietnia 1914	9 października 1916	Rikken Dōshikai	Drugi rząd Shigenobu Ōkumy
9		Terauchi Masatake 寺内正毅 (1852–1919)	9 października 1916	29 września 1918	wojskowy	Rząd Masatake Terauchiego
10		Hara Takashi 原敬 (1856–1921)^[4]	29 września 1918	4 listopada 1921	Rikken Seiyūkai	Rząd Takashiego Hary
–		Uchida Kōsai 内田康哉 (1865–1936)	4 listopada 1921	13 listopada 1921	bezpartyjny	Rząd Takashiego Hary
11		Takahashi Korekiyo 高橋是清 (1854–1936)	13 listopada 1921	12 czerwca 1922	Rikken Seiyūkai	Rząd Korekiyo Takahashiego
12		Katō Tomosaburō 加藤友三郎 (1861–1923)^[5]	12 czerwca 1922	24 sierpnia 1923	wojskowy	Rząd Tomosaburō Katō
–		Uchida Kōsai 内田康哉 (1865–1936)	24 sierpnia 1923	2 września 1923	bezpartyjny	Rząd Tomosaburō Katō
(8)		Yamamoto Gonnohyōe 山本權兵衛 (1852–1933)	2 września 1923	7 stycznia 1924	wojskowy	Drugi rząd Gonnohyōe Yamamoto
13		Kiyoura Keigo 清浦奎吾 (1850–1942)	7 stycznia 1924	11 czerwca 1924	bezpartyjny	Rząd Keigo Kiyoury
14		Katō Takaaki 加藤高明 (1860–1926)^[5]	11 czerwca 1924	28 stycznia 1926	Kenseikai	Rząd Takaakiego Katō
15		Wakatsuki Reijirō 若槻禮次郎 (1866–1949)^[6]	28 stycznia 1926	20 kwietnia 1927	Kenseikai	Pierwszy rząd Reijirō Wakatsukiego

Okres Shōwa (1926-1947) edytuj

#	Premier		Kadencja		Partia polityczna	Rząd
#	Portret	Nazwisko i imię	Od	Do	Partia polityczna	Rząd
16		Tanaka Giichi 田中義一 (1864–1929)	20 kwietnia 1927	2 lipca 1929	Rikken Seiyūkai	Rząd Giichiego Tanaki
17		Hamaguchi Osachi 濱口雄幸 (1870–1931)^[7]	2 lipca 1929	14 kwietnia 1931	Rikken Minseitō	Rząd Osachiego Hamaguchiego
(15)		Wakatsuki Reijirō 若槻禮次郞 (1866–1949)	14 kwietnia 1931	13 grudnia 1931	Rikken Minseitō	Drugi rząd Reijirō Wakatsukiego
18		Inukai Tsuyoshi 犬養毅 (1855–1932)^[4]	13 grudnia 1931	15 maja 1932	Rikken Seiyūkai	Rząd Tsuyoshiego Inukaia
–		Takahashi Korekiyo 高橋是清 (1854–1936)	15 maja 1932	26 maja 1932	Rikken Seiyūkai	Rząd Tsuyoshiego Inukaia
19		Saitō Makoto 齋藤實 (1858–1936)	26 maja 1932	8 lipca 1934	wojskowy	Rząd Makoto Saitō
20		Okada Keisuke 岡田啓介 (1868–1952)^[8]	8 lipca 1934	9 marca 1936	wojskowy	Rząd Keisuke Okady
21		Hirota Kōki 廣田弘毅 (1878–1948)	9 marca 1936	2 lutego 1937	bezpartyjny	Rząd Kōkiego Hiroty
22		Hayashi Senjūrō 林銑十郞 (1876–1943)	2 lutego 1937	4 czerwca 1937	wojskowy	Rząd Senjūrō Hayashiego
23		Konoe Fumimaro 近衞文麿 (1891–1945)	4 czerwca 1937	5 stycznia 1939	bezpartyjny	Pierwszy rząd Fumimaro Konoe
24		Hiranuma Kiichirō 平沼騏一郞 (1867–1952)	5 stycznia 1939	30 sierpnia 1939	bezpartyjny	Rząd Kiichirō Hiranumy
25		Abe Nobuyuki 阿部信行 (1875–1953)	30 sierpnia 1939	16 stycznia 1940	wojskowy	Rząd Noboyukiego Abego
26		Yonai Mitsumasa 米内光政 (1880–1948)	16 stycznia 1940	22 lipca 1940	wojskowy	Rząd Mitsumasy Yonaia
(23)		Konoe Fumimaro 近衞文麿 (1891–1945)	22 lipca 1940	18 lipca 1941	Taisei Yokusankai (od 12 października 1940)	Drugi rząd Fumimaro Konoe
(23)		Konoe Fumimaro 近衞文麿 (1891–1945)	18 lipca 1941	18 października 1941	Taisei Yokusankai (od 12 października 1940)	Trzeci rząd Fumimaro Konoe
27		Tōjō Hideki 東條英機 (1884–1948)	18 października 1941	22 lipca 1944	Taisei Yokusankai	Rząd Hidekiego Tōjō
28		Koiso Kuniaki 小磯國昭 (1880–1950)	22 lipca 1944	7 kwietnia 1945	Taisei Yokusankai	Rząd Kuniakiego Koiso
29		Suzuki Kantarō 鈴木貫太郞 (1868–1948)	7 kwietnia 1945	17 sierpnia 1945	bezpartyjny	Rząd Kantarō Suzukiego
30		Książę Higashikuni Naruhiko 東久邇稔彦 (1887–1990)^[9]	17 sierpnia 1945	9 października 1945	bezpartyjny	Rząd Naruhiko Higashikuniego
31		Shidehara Kijūrō 幣原喜重郞 (1872–1951)	9 października 1945	22 maja 1946	Nihon Shimpotō	Rząd Kijūrō Shidehary
32		Yoshida Shigeru 吉田茂 (1878–1967)	22 maja 1946	24 maja 1947	Jiyūtō	Pierwszy rząd Shigeru Yoshidy

Państwo Japońskie (od 1947) edytuj

Okres Shōwa (1947-1989) edytuj

#	Premier		Kadencja		Partia polityczna	Rząd
#	Portret	Nazwisko i imię	Od	Do	Partia polityczna	Rząd
33		Katayama Tetsu 片山哲 (1887–1978)	24 maja 1947	10 marca 1948	Nihon Shakaitō	Rząd Tetsu Katayamy
34		Ashida Hitoshi 芦田均 (1887–1959)	10 marca 1948	15 października 1948	Minshutō	Rząd Hitoshiego Ashidy
(32)		Yoshida Shigeru 吉田茂 (1878–1967)	15 października 1948	16 lutego 1949	Minshu Jiyūtō (do 1950);Jiyūtō (od 1950)	Drugi rząd Shigeru Yoshidy
			16 lutego 1949	30 października 1952		Trzeci rząd Shigeru Yoshidy
			30 października 1952	21 maja 1953		Czwarty rząd Shigeru Yoshidy
			21 maja 1953	10 grudnia 1954		Piąty rząd Shigeru Yoshidy
35		Hatoyama Ichirō 鳩山一郎 (1883–1959)	10 grudnia 1954	19 marca 1955	Nihon Minshutō (do 1955)	Pierwszy rząd Ichirō Hatoyamy
35			19 marca 1955	22 listopada 1955	Nihon Minshutō (do 1955)	Drugi rząd Ichirō Hatoyamy
(35)			22 listopada 1955	23 grudnia 1956	Jimintō (od 1955)	Trzeci rząd Ichirō Hatoyamy
36		Ishibashi Tanzan 石橋湛山 (1884–1973)	23 grudnia 1956	25 lutego 1957	Jimintō	Rząd Tanzana Ishibashiego
37		Kishi Nobusuke 岸信介 (1896–1987)	25 lutego 1957	12 czerwca 1958	Jimintō	Pierwszy rząd Nobusuke Kishiego
37		Kishi Nobusuke 岸信介 (1896–1987)	12 czerwca 1958	19 lipca 1960	Jimintō	Drugi rząd Nobusuke Kishiego
38		Ikeda Hayato 池田勇人 (1899–1965)	19 lipca 1960	8 grudnia 1960	Jimintō	Pierwszy rząd Hayato Ikedy
			8 grudnia 1960	9 grudnia 1963		Drugi rząd Hayato Ikedy
			9 grudnia 1963	9 listopada 1964		Trzeci rząd Hayato Ikedy
39		Satō Eisaku 佐藤榮作 (1901–1975)	9 listopada 1964	17 lutego 1967	Jimintō	Pierwszy rząd Eisaku Satō
			17 lutego 1967	14 stycznia 1970		Drugi rząd Eisaku Satō
			14 stycznia 1970	7 lipca 1972		Trzeci rząd Eisaku Satō
40		Tanaka Kakuei 田中角榮 (1918–1993)	7 lipca 1972	22 grudnia 1972	Jimintō	Pierwszy rząd Kakueia Tanaki
40		Tanaka Kakuei 田中角榮 (1918–1993)	22 grudnia 1972	9 grudnia 1974	Jimintō	Drugi rząd Kakueia Tanaki
41		Miki Takeo 三木武夫 (1907–1988)	9 grudnia 1974	24 grudnia 1976	Jimintō	Rząd Takeo Mikiego
42		Fukuda Takeo 福田赳夫 (1905–1995)	24 grudnia 1976	7 grudnia 1978	Jimintō	Rząd Takeo Fukudy
43		Ōhira Masayoshi 大平正芳 (1910–1980)^[5]	7 grudnia 1978	9 listopada 1979	Jimintō	Pierwszy rząd Masayoshiego Ōhiry
43		Ōhira Masayoshi 大平正芳 (1910–1980)^[5]	9 listopada 1979	12 czerwca 1980	Jimintō	Drugi rząd Masayoshiego Ōhiry
–		Itō Masayoshi 伊東正義 (1913–1994)	12 czerwca 1980	17 lipca 1980	Jimintō	Drugi rząd Masayoshiego Ōhiry
44		Suzuki Zenkō 鈴木善幸 (1911–2004)	17 lipca 1980	27 listopada 1982	Jimintō	Rząd Zenkō Suzukiego
45		Nakasone Yasuhiro 中曽根　康弘 (1918–2019)	27 listopada 1982	27 grudnia 1983	Jimintō	Pierwszy rząd Yasuhiro Nakasone
			27 grudnia 1983	22 lipca 1986		Drugi rząd Yasuhiro Nakasone
			22 lipca 1986	6 listopada 1987		Trzeci rząd Yasuhiro Nakasone
46		Takeshita Noboru 竹下登 (1924–2000)	6 listopada 1987	3 czerwca 1989	Jimintō	Rząd Noboru Takeshity

Okres Heisei i Reiwa (od 1989) edytuj

#	Premier		Kadencja		Partia polityczna	Rząd
#	Portret	Nazwisko i imię	Od	Do	Partia polityczna	Rząd
47		Uno Sōsuke 宇野宗佑 (1922–1998)	3 czerwca 1989	10 sierpnia 1989	Jimintō	Rząd Sōsuke Uno
48		Kaifu Toshiki 海部俊樹 (1931–2022)	10 sierpnia 1989	28 lutego 1990	Jimintō	Pierwszy rząd Toshikiego Kaifu
48		Kaifu Toshiki 海部俊樹 (1931–2022)	28 lutego 1990	5 listopada 1991	Jimintō	Drugi rząd Toshikiego Kaifu
49		Miyazawa Kiichi 宮澤喜一 (1919–2007)	5 listopada 1991	9 sierpnia 1993	Jimintō	Rząd Kiichiego Miyazawy
50		Hosokawa Morihiro 細川護熙 (1938–)	9 sierpnia 1993	28 kwietnia 1994	Nihon Shintō	Rząd Morihiro Hosokawy
51		Hata Tsutomu 羽田孜 (1935–2017)	28 kwietnia 1994	30 czerwca 1994	Shinseitō	Rząd Tsutomu Haty
52		Murayama Tomiichi 村山富市 (1924–)	30 czerwca 1994	11 stycznia 1996	Nihon Shakaitō	Rząd Tomiichiego Murayamy
53		Hashimoto Ryūtarō 橋本龍太郎 (1937–2006)	11 stycznia 1996	7 listopada 1996	Jimintō	Pierwszy rząd Ryūtarō Hashimoto
53		Hashimoto Ryūtarō 橋本龍太郎 (1937–2006)	7 listopada 1996	30 lipca 1998	Jimintō	Drugi rząd Ryūtarō Hashimoto
54		Obuchi Keizō 小渕恵三 (1937–2000)	30 lipca 1998	5 kwietnia 2000	Jimintō	Rząd Keizō Obuchiego
55		Mori Yoshirō 森喜朗 (1937–)	5 kwietnia 2000	4 lipca 2000	Jimintō	Pierwszy rząd Yoshirō Moriego
55		Mori Yoshirō 森喜朗 (1937–)	4 lipca 2000	26 kwietnia 2001	Jimintō	Drugi rząd Yoshirō Moriego
56		Koizumi Jun’ichirō 小泉純一郎 (1942–)	26 kwietnia 2001	19 listopada 2003	Jimintō	Pierwszy rząd Jun’ichirō Koizumiego
			19 listopada 2003	21 września 2005		Drugi rząd Jun’ichirō Koizumiego
			21 września 2005	26 września 2006		Trzeci rząd Jun’ichirō Koizumiego
57		Abe Shinzō 安倍晋三 (1954–2022)	26 września 2006	26 września 2007	Jimintō	Pierwszy rząd Shinzō Abego
58		Fukuda Yasuo 福田康夫 (1936–)	26 września 2007	24 września 2008	Jimintō	Rząd Yasuo Fukudy
59		Asō Tarō 麻生太郎 (1940–)	24 września 2008	16 września 2009	Jimintō	Rząd Tarō Asō
60		Hatoyama Yukio 鳩山由紀夫 (1947–)	16 września 2009	8 czerwca 2010	Minshutō	Rząd Yukio Hatoyamy
61		Kan Naoto 菅直人 (1946–)	8 czerwca 2010	2 września 2011	Minshutō	Rząd Naoto Kana
62		Noda Yoshihiko 野田佳彦 (1957–)	2 września 2011	26 grudnia 2012	Minshutō	Rząd Yoshihiko Nody
(57)		Abe Shinzō 安倍晋三 (1954–2022)	26 grudnia 2012	24 grudnia 2014	Jimintō	Drugi rząd Shinzō Abego
			24 grudnia 2014	1 listopada 2017		Trzeci rząd Shinzō Abego
			1 listopada 2017	16 września 2020		Czwarty rząd Shinzō Abego
63		Suga Yoshihide 菅義偉 (1948–)	16 września 2020	4 października 2021	Jimintō	Rząd Yoshihide Sugi
64		Kishida Fumio 岸田文雄 (1957–)	4 października 2021	10 listopada 2021	Jimintō	Pierwszy rząd Fumio Kishidy
64		Kishida Fumio 岸田文雄 (1957–)	10 listopada 2021	nadal	Jimintō	Drugi rząd Fumio Kishidy

Uwagi edytuj

↑ Nagata-chō → dzielnica rządowa, centrum polityczne Japonii. Także jako synonim rządu, władz, ośrodka decyzyjnego kraju.

Przypisy edytuj

↑ UTokyo by the Numbers. The University of Tokyo. [dostęp 2020-08-29]. (ang.).
↑ Kenkyusha's New Japanese-English Dictionary. Tokyo: Kenkyusha Limited, 1991, s. 728, 1172. ISBN 4-7674-2015-6.
↑ Podał się do dymisji.
↑ ^a ^b Zamordowany.
↑ ^a ^b ^c Zmarł w trakcie kadencji.
↑ Do 30 stycznia 1926 tymczasowo.
↑ Niezdolny do władzy po nieudanej próbie zamachu 14 listopada 1930 roku. Minister spraw zagranicznych Kijūrō Shidehara pełnił obowiązki premiera do powrotu Hamaguchiego 10 marca 1931.
↑ Uważany za zabitego podczas Incydentu 26 lutego. Obowiązki premiera pełnił minister spraw wewnętrznych Fumio Goto. Okada został odnaleziony 28 lutego 1936.
↑ Jedyny przedstawiciel rodziny cesarskiej sprawujący funkcję premiera.

Bibliografia edytuj

http://www.worldstatesmen.org/Japan.htm

Linki zewnętrzne edytuj

Przewodnik po rezydencji (zdjęcia) (jap.)

[3] Nagata-chō → dzielnica rządowa, centrum polityczne Japonii. Także jako synonim rządu, władz, ośrodka decyzyjnego kraju.

[todai-1] UTokyo by the Numbers. The University of Tokyo. [dostęp 2020-08-29]. (ang.).

[Ken-2] Kenkyusha's New Japanese-English Dictionary. Tokyo: Kenkyusha Limited, 1991, s. 728, 1172. ISBN 4-7674-2015-6.

[4] Podał się do dymisji.

[zamordowany-5] Zamordowany.

[zmarł_w_trakcie_kadencji-6] Zmarł w trakcie kadencji.

[7] Do 30 stycznia 1926 tymczasowo.

[8] Niezdolny do władzy po nieudanej próbie zamachu 14 listopada 1930 roku. Minister spraw zagranicznych Kijūrō Shidehara pełnił obowiązki premiera do powrotu Hamaguchiego 10 marca 1931.

[9] Uważany za zabitego podczas Incydentu 26 lutego. Obowiązki premiera pełnił minister spraw wewnętrznych Fumio Goto. Okada został odnaleziony 28 lutego 1936.

[10] Jedyny przedstawiciel rodziny cesarskiej sprawujący funkcję premiera.

[1]

[2]

[a]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]