Wikipedia

Nornik wschodni

gatunek gryzonia

Nornik wschodni[11] (Alexandromys fortis) – gatunek ssaka z podrodziny karczowników (Arvicolinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae), występujący we wschodniej Azji[10][12].

Nornik wschodni
Alexandromys fortis[1]
(Büchner, 1889)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

gryzonie

Podrząd

Supramyomorpha

Infrarząd

myszokształtne

Nadrodzina

myszowe

Rodzina

chomikowate

Podrodzina

karczowniki

Plemię

Arvicolini

Rodzaj

Alexandromys

Gatunek

nornik wschodni

Synonimy
Podgatunki
  • A. f. fortis (Büchner, 1889)
  • A. f. calamorum (O. Thomas, 1902)
  • A. f. dolichocephalus (Mori, 1930)
  • A. f. fujianensis (Hong, 1981)
  • A. f. michnoi (Kastschenko, 1910)
  • A. f. uliginosus (J.K. Jones & D.H. Johnson, 1955)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[10]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Zasięg występowania edytuj

Nornik wschodni występuje we wschodniej Azji zamieszkując w zależności od podgatunku[13]:

Taksonomia edytuj

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1889 roku rosyjski zoolog Eugen Büchner nadając mu nazwę Microtus fortis[2]. Holotyp pochodził z lewego brzegu Huang He, w Mongolii Wewnętrznej, w Chińskiej Republice Ludowej[12].

Według różnych autorów A. fortis należy do podrodzaju Alexandromys i grupy gatunkowej fortis[14][13]. Morfologiczne dowody i wyniki analizy genów jądrowych (ale nie mtDNA) wskazują, że A. fortis tworzy grupę siostrzaną z A. sachalinensis[13]. Skamieniałości plejstoceńskich norników z wysp Riukiu i Honsiu zostały zidentyfikowane jako przedstawiciele M. fortis, co wskazywałoby na większy zasięg występowania tych gryzoni w przeszłości[12]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten rozpoznają sześćpodgatunków[13].

Etymologia edytuj

  • Alexandromys: Boyd Alexander (1873–1910), oficer British Army, podróżnik ornitolog[15]; gr. μυς mus, μυος muos „mysz”[16].
  • fortis: łac. fortis „solidny, silny”[17].
  • calamorum: łac. calamus „trzcina”, od gr. καλαμος kalamos „trzcina”[18].
  • dolichocephalus: gr. δολιχος dolikhos „długi”[19]; -κεφαλος -kephalos „-głowy”, od κεφαλη kephalē „głowa”[20].
  • fujianensis: Fujian, Chińska Republika Ludowa[15].
  • michnoi: Petr Sawwicz Michno (1867–1638), rosyjski naukowiec, etnograf, inicjator i jeden z założycieli Kiachtyńskiego Muzeum Krajoznawczego[4].
  • uliginosus: łac. uliginosus „bagnisty, bagienny”, od uligo, uliginis „wilgotność”[17].

Morfologia edytuj

Długość ciała (bez ogona) 115–176 mm, długość ogona 35–75 mm, długość ucha 12–19 mm, długość tylnej stopy 18–26 mm; masa ciała 36–117 g[14]. Głowa i górna część ciała są koloru ciemnoszarobrązowego, spód ciała jest srebrnobiały a ogon jest wyraźnie dwukolorowy, czarny u góry i białawy u dołu[14]. Podeszwa stopy ma pięć opuszek kończynowych[14]. Kość prącia jest duża (4,4–5,6 mm); jego podstawa jest szeroka, bliższa krawędź słabo zaokrąglona a podstawa ma szerokość 1,7–2,5 mm[14]. Kariotyp wynosi 2n = 52 i FN = 64[14].

Biologia edytuj

Występują na podmokłych śródleśnych łąkach, wybrzeżach jezior i cieków wodnych, gdzie występuje gęsta roślinność. W czasie wezbrań wód na wiosnę i we wczesnym lecie, lub przy nadmiernym rozroście populacji, mogą zajmować obszary rolnicze. Okres rozrodczy trwa od kwietnia do listopada. Ciąża trwa 20 dni, samica może rodzić młode w odstępie 40–45 dni. Samice osiągają dojrzałość płciową w wieku 3,5–4 miesięcy, samce nieco później[10].

Populacja edytuj

Populacja nornika wschodniego jest duża, występuje on na znacznym terytorium, jednak może mu grozić utrata siedlisk wskutek suszy, pożarów i osuszania terenów wilgotnych, związanego z działalnością ludzką lub przyczynami naturalnymi. W ChRL i Rosji jest pospolity, w Mongolii ok. 14% zasięgu obejmują tereny chronione. Jest on uznawany za gatunek najmniejszej troski[10].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Alexandromys fortis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b E. Büchner: Научные результаты путешествий Н. М. Пржевальскаго по Центральной Азии, изданные на средства, пожалованныя Его Императорским Высочеством Государем наследником цесаревичем Николаем Александровичем, Императорскою академиею наук / Wissenschaftliche Resultate der von N. M. Przewalski nach Central-Asien Unternommenen Reisen. Cz. Отдел зоологический I / Zoologischer Theil I: Млекопитающія / Saugethiere. Санктнетербургъ / St. Petersburg: Продается у Комисюнеровъ Императорской Академіи Наукъ / Comissionäre Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften, 1889, s. 99. (ros. • niem.).
  3. ↑ O. Thomas. A new vole from the Lower Yang-tse-kiang. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh series. 10, s. 167, 1902. (ang.). 
  4. ↑ a b Н.ф Кащенко. О коллекции млекопитающих из Забайкалья. „Ежегодникъ Зоолoгическаго Музея Імператорсуй Академіи Наукъ”. 15 (3), s. 294, 1910. (ros. • łac.). 
  5. ↑ O. Thomas. A new vole from eastern Asia. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 7, s. 383, 1911. (ang.). 
  6. ↑ O. Thomas. [On mammals collected in southern Shen-si, central China, by Mr. Malcolm P. Anderson, for the Duke of Bedford’s exploration of eastern Asia]. „Abstracts of the Proceedings of the Zoological Society of London”. 95, s. 27, 1911. (ang.). 
  7. ↑ T. Mori. On four new small mammals from Manchuria. „Annotationes zoologicae japonenses / Nihon dōbutsugaku ihō”. 12, s. 420, 1930. (ang.). 
  8. ↑ J.K. Jones, Jr. & D.H. Johnson. A new reed vole, genus Microtus, from central Korea. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 68, s. 193, 1955. (ang.). 
  9. ↑ Z. Hong. A new subspecies of reed vole from Fujian—Microtus fortis fujianensis. „Acta Zootaxonomica Sinica”. 6 (4), s. 445, 1981. (ang.). 
  10. ↑ a b c d N. Batsaikhan & K. Tsytsulina, Microtus fortis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2020-2 [dostęp 2020-11-26] (ang.).
  11. ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 238. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  12. ↑ a b c D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Microtus (Alexandromys) fortis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-11-28].
  13. ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 356. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  14. ↑ a b c d e f U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 328. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
  15. ↑ a b J. Nijhof: Nederlandse namen van de overige Knaagdieren, waaronder alle Muizen. paulvoorhaar.nl. [dostęp 2021-11-28]. (niderl.).
  16. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 141.
  17. ↑ a b The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
  18. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 37.
  19. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 74.
  20. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 44.

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nornik_wschodni&oldid=70998578”