Nosoczub szmaragdowy

Nosoczub szmaragdowy
	Calyptomena viridis
	Raffles, 1822
	; Samiec
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	tyrankowce
Rodzina	nosoczuby
Rodzaj	Calyptomena
Gatunek	nosoczub szmaragdowy
Podgatunki
	C. v. caudacuta Swainson, 1838; C. v. viridis Raffles, 1822; C. v. siberu Chasen & Kloss, 1926;
	C. v. caudacuta Swainson, 1838; C. v. viridis Raffles, 1822; C. v. siberu Chasen & Kloss, 1926;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Nosoczub szmaragdowy^[3] (Calyptomena viridis) – gatunek małego, skrytego ptaka z rodziny nosoczubów (Calyptomenidae). Występuje na Półwyspie Malajskim, Sumatrze, Borneo i sąsiednich wyspach. Wyróżnia się 3 podgatunki. Jest bliski zagrożenia.

Morfologia edytuj

Samiec

Wygląd: Szare nogi i dziób. Ma krótki ogon. Jest cały zielony, przy czym samiec bardziej intensywnie. Oczy są duże, u samca za każdym jest czarna plamka, a na skrzydłach mieszczą się 3 czarne paski. Lotki są czarne. Krótki dzióbek jest prawie niewidoczny pod zielonym pęczkiem piór (zwłaszcza u samca). Ma zaokrąglone skrzydła o szerokiej podstawie. Sprawia wrażenie napuszonego.
Wymiary

długość ciała: 14–17 cm
rozpiętość skrzydeł: 30 cm
masa ciała: 57 g

Podgatunki i zasięg występowania edytuj

Wyróżnia się 3 podgatunki C. viridis^[4]^[5]:

C. v. caudacuta Swainson, 1838 – południowa Mjanma, południowo-zachodnia Tajlandia i Półwysep Malajski
C. v. viridis Raffles, 1822 – nosoczub szmaragdowy^[3] – Borneo, Sumatra i sąsiednie wyspy
C. v. siberu Chasen & Kloss, 1926 – nosoczub kusy^[3] – Wyspy Mentawai (na zachód od Sumatry)

Proponowany podgatunek C. v. continentis Robinson & Kloss, 1923 uznany za nieodróżnialny od C. v. caudacuta^[4]^[5].

Ekologia i zachowanie edytuj

Biotop: Lasy deszczowe.
Zachowanie: Ukrywa się głęboko w lesie. Zazwyczaj widywany w parach albo małych grupach.
Głos: Wabienie to miękki, perlisty trel. Wydaje także gwizdy oraz inne dźwięki o intensywnym brzmieniu.
Pokarm: Owoce, w szczególności figi, a także niektóre bezkręgowce.
Lęgi: Najprawdopodobniej 1 lęg w sezonie. Gniazdo jest zbudowane z włókien roślinnych. Ma kształt odwróconej butelki z wejściem z boku, zwisa z gałęzi. Składa 1–3 jaja i wysiaduje je 17 dni. Pisklęta potrafią latać po 22–23 dniach.

Status edytuj

IUCN od 2000 uznaje nosoczuba szmaragdowego za gatunek bliski zagrożenia (NT – Near Threatened); wcześniej, od 1988 był klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako dość pospolity, lokalnie pospolity. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy ze względu na utratę siedlisk^[2].

Przypisy edytuj

↑ Calyptomena viridis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Calyptomena viridis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b ^c Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Calyptomenidae Bonaparte, 1850 - nosoczuby - African and Green Broadbills (wersja: 2020-12-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-08].
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): NZ wrens, Sapayoa, broadbills, asities, pittas. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-02-08]. (ang.).
↑ ^a ^b Green Broadbill (Calyptomena viridis). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-02)]. (ang.).

Bibliografia edytuj

David Chandler, Dominic Couzens, Euan Dunn, Jonathan Elphic, Rob Hume i inni: Ptaki. Warszawa: MULTICO, 2008, seria: Fakty o zwierzętach świata. ISBN 978-83-7073-583-8.

Linki zewnętrzne edytuj

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Calyptomena viridis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Calyptomena viridis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-3] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Calyptomenidae Bonaparte, 1850 - nosoczuby - African and Green Broadbills (wersja: 2020-12-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-08].

[ioc-4] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): NZ wrens, Sapayoa, broadbills, asities, pittas. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-02-08]. (ang.).

[ibc-5] Green Broadbill (Calyptomena viridis). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-02)]. (ang.).

[3]

[1]

[2]

[4]

[5]