Obwód amurski
Obwód amurski (ros. Амурская область) – jednostka administracyjna Federacji Rosyjskiej, zlokalizowana około 8000 km na wschód od Moskwy i położona w zlewisku rzek Amur i Zeja. Na północy graniczy z Republiką Sacha, na wschodzie z Krajem Chabarowskim i Żydowskim Obwodem Autonomicznym, na południu z Chinami, natomiast na zachodzie z Krajem Zabajkalskim.
| obwód | |||||
 Gmach administracji obwodowej | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Siedziba | |||||
| Kod ISO 3166-2 |
RU-AMU | ||||
| Gubernator |
Wasilij Orłow | ||||
| Powierzchnia |
361 908 km² | ||||
| Populacja (2021) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość |
2,16 os./km² | ||||
| Tablice rejestracyjne |
28 | ||||
| Strefa czasowa |
czas moskiewski+6, UTC+9 | ||||
Położenie na mapie Rosji
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Stolicą obwodu amurskiego jest Błagowieszczeńsk. Założony w 1856 roku jest jedną z najstarszych osad na Rosyjskim Dalekim Wschodzie. Miasto jest tradycyjnym centrum handlu i wydobywania złota. Przez obwód przechodzi Kolej Transsyberyjska oraz Kolej Bajkalsko-Amurska. W obwodzie położony jest też kosmodrom Swobodny.
Geografia edytuj
Obwód leży we wschodniej Azji. Nazwa obwodu pochodzi od przepływającej przez niego rzeki Amur. Powierzchnia obwodu wynosi 363 700 km². Ludność obwodu w 2008 roku wynosiła 869,6 tys., gęstość zaludnienia: 2,4 os/km² (2008), procent ludzi mieszkających w miastach: 65,5% (2008).
Podział administracyjny edytuj
- Biełogorsk;
- Błagowieszczeńsk;
- Cyołkowskij;
- Progriess;
- Rajczichinsk;
- Rejon archarinski;
- Rejon biełogorski;
- Rejon buriejski;
- Rejon błagowieszczeński[2];
- Rejon iwanowski;
- Rejon konstantinowski;
- Rejon magdagaczinski;
- Rejon mazanowski;
- rejon michajłowski;
- Rejon oktiabrski;
- Rejon romnienski;
- Rejon sielemdżynski;
- Rejon sieryszewski;
- Rejon skoworodinski;
- Rejon swobodniewski;
- Rejon szymanowski;
- Rejon tambowski;
- Rejon tyndinski;
- Rejon zawitiski;
- Rejon ziejski;
- Swobodnyj;
- Szymanowsk;
- Tynda;
- Zieja[2].
Historia edytuj
Według chińskich źródeł Bei Shi i Sui Shu obszar obwodu amurskiego był zamieszkany przez jeden z ludów Shiwei (chiń. 室韦) - Bo Shiwei (chiń. 钵室韋). Ich osady znajdowały się pomiędzy rzeką Nen, Górami Stanowymi, Małym Chinganem i Morzem Ochockim. Lud ten zniknął około X wieku, wraz z założeniem państwa Liao.
W średniowieczu rejon był zamieszkany przez Daurów i Dioczerów.
W 1665 polski zesłaniec Nicefor Czernichowski założył tu państwo Jaxa ze stolicą w Ałbazinie, które w 1685 zostało zajęte przez dynastię Qing.
Obszar został zajęty przez Mandżurów i oddany dynastii Qing po traktacie nerczyńskim, by następnie zostać zaanektowanym przez Rosję w roku 1858 w wyniku postanowień traktatu aiguńskiego.
Po utworzeniu w 1884 roku samodzielnej guberni przyamurskiej, w której skład weszły obwody primorski, amurski i zabajkalski, okręg dalekowschodni zyskał status samodzielnej jednostki administracyjnej, odrębnej od Syberii. Pod koniec XIX wieku rejon został połączony z Europą przez kolej transsyberyjską. Obwód utworzono 20 października 1932.
Polonica edytuj
- W XVII w. istniało tu państwo Jaxa, którego założycielem i władcą był Nicefor Czernichowski (patrz wyżej).
- W ciągu ponad trzydziestu lat istnienia guberni przyamurskiej (1884–luty 1917) najwyższy urząd w prowincji – generała-gubematora – zajmowali generał S.M. Duchowski (1893–1898) oraz generał R.A. Chreszczatycki (1904–1905). Wysokie stanowiska w hierarchii urzędniczej zajmowali: A.S. Beniowski - zastępca generała-gubematora, K.N. Grybski – gubernator wojskowy obwodu amurskiego, B.L. Grąbczewski, 1.1. Tumkowski, M.I. Szaniawski i wielu innych. Wszyscy oni byli dobrze wykształceni w różnych wyższych uczelniach Imperium Rosyjskiego. Wśród znanych budowniczych i architektów, działających w Kraju Nadamurskim, wymienić trzeba nazwiska A.A. Gwozdziowskiego – głównego architekta Władywostoku, oraz S.W. Mońkowskiego – budowniczego Chabarowska. Z dokumentacji wynika, że nieomal wszystkie urzędy rolne w guberni zajmowali Polacy – byli oni wysoko kwalifikowanymi agronomami, zakładali i prowadzili tu pólka doświadczalne.
- W Błagowieszczeńsku znajduje się zabytkowy kościół, wzniesiony przez Polaków w XIX w., obecnie pełniący funkcję świątyni prawosławnej.
- Nazwa miasta Ciołkowski upamiętnia Konstantina Ciołkowskiego.
Tablice rejestracyjne edytuj
Tablice pojazdów zarejestrowanych w obwodzie amurskim mają oznaczenie 28 w prawym górnym rogu nad flagą Rosji i literami RUS.
Przypisy edytuj
- ↑ Предварительная оценка численности постоянного населения на 1 января 2021 года и в среднем за 2020 год [online] [dostęp 2021-03-15] [zarchiwizowane z adresu 2021-02-04].
- ↑ a b Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2013, s. 209 i 224. ISBN 978-83-254-2578-4.
Linki zewnętrzne edytuj
- Strona internetowa obwodu (ros.)
- [1] N.I. Dubinina „Polacy na Syberii i na Dalekim Wschodzie” Kwartalnik Historii i Nauki 46/2, 2011, str. 179–181.