Ochodze
Ochodze (dodatkowa nazwa w j. niem. Ochotz, w latach 1936-1945 Frühauf[1]) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie opolskim, w gminie Komprachcice.
| ||
 Dwujęzyczna tablica miejscowości | ||
| Rodzaj miejscowości | wieś | |
| Państwo |  Polska
| |
| Województwo | opolskie | |
| Powiat | opolski | |
| Gmina | Komprachcice | |
| Liczba ludności (2006) | 1200 | |
| Strefa numeracyjna | 77 | |
| Kod pocztowy | 46-070 | |
| Tablice rejestracyjne | OPO | |
| SIMC | 0496857 | |
Położenie na mapie gminy Komprachcice   Ochodze | ||
Położenie na mapie Polski  Ochodze | ||
Położenie na mapie województwa opolskiego  Ochodze | ||
Położenie na mapie powiatu opolskiego  Ochodze | ||
 50°36′39″N 17°48′40″E/50,610833 17,811111
| ||
Od 1950 miejscowość należy do województwa opolskiego.
Z Opola dojazd autobusami miejskimi linii nr 8.
Spis treści
NazwaEdytuj
Według niemieckiego językoznawcy Heinricha Adamy nazwa miejscowości pochodzi od polskiej nazwy oznaczającej chęć - ochoty[2]. W swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu jako najstarszą zanotowaną nazwę miejscowości, wcześniejszą od niemieckiej wymienia Ochoc, które tłumaczy jako "Schmausort, Lustort" czyli po polsku "Miejscowość ochoty, ucztowania"[2].
Niemcy zgermanizowali nazwę na Ochotz[2] w wyniku czego utraciła ona swoje pierwotne znaczenie. Po wojnie polska administracja spolonizowała zgermanizowaną nazwę na Ochodze. Obecnie obie nazwy nie wiążą się z pierwszym znaczeniem.
HistoriaEdytuj
Pierwsze wzmianka o wsi pochodzi z 1295. Wiadomo, że mieszkańcy płacili wówczas dziesięcinę (zboże) dla kościoła w Chrząszczycach, gdyż miejscowość należała do tamtejszej parafii. Nazwa miejscowości najprawdopodobniej pochodzi od śląskich słów ochodza lub ochoza – oznaczały one miejsce, które należy obejść. Według innej teorii określano tak również osady, których granice ustalano przez wspólny obchód z sąsiadami[3]. W dokumentach pojawiały się również nazwy Ochoze i Ochoc, a w Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (około 1300) nazwa Ochoss[4].
W 1536 wieś kupili bracia Buchta, razem z sąsiednim Domeckiem. Niewiele wiadomo o późniejszym okresie. W 1783 właścicielem wsi miał być niejaki Koschützki. W 1845 mieszkały w niej 372 osoby, w 1890 – 570, a pod koniec pierwszej dekady XX wieku 638 osób. W 1921 podczas plebiscytu za pozostaniem w granicach Niemiec głosowało 338 mieszkańców, a za Polską 121.
Pod koniec lat 20. w Ochodzach mieszkało 761 katolików i 8 ewangelików. W pobliskiej leśniczówce Frühauf znajdował się pomocniczy urząd leśny nadleśnictwa Prószków. Nazwę leśniczówki przyjęto za nazwę całej wsi w 1936, kiedy to władze hitlerowskie zmieniły wiele nazw miejscowości na brzmiące "bardziej niemiecko" (na polskiej przedwojennej mapie nazwa wsi brzmiała Ochodza)[5]. Tuż przed wybuchem II wojny światowej liczba mieszkańców przekroczyła 1000 osób.
Ochodze posiadały w przeszłości własny herb – znajdował się on na pieczęciach gminnych. Przedstawiał on skaczącego jelenia oraz drzewo i stojącego obok niego mężczyznę (myśliwego lub leśniczego). Miał prawdopodobnie nawiązywać do pobliskich lasów oraz istniejącej w nich leśniczówki.
ZabytkiEdytuj
_ID_628053.jpg)
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisany jest[6]:
- kościół par. pw. św. Marcina, drewniany, z 1702 r., przeniesiony do wsi z Komprachcic w 1941 r.,
inne zabytki:
- pomnik mieszkańców poległych podczas I wojny światowej
- liczne domy mieszkalne z przełomu XIX i XX wieku.
CiekawostkiEdytuj
Mieszkańców Ochódz nazywano w przeszłości "wystrachami" – od nazwiska bardzo często występującego we wsi do dnia dzisiejszego, lub "huraszoukami" – z powodu charakterystycznej wymowy "sz" zamiast "s"[3].
Zachowały się również ciekawe nazwy poszczególnych części wsi – jak Judeberg czy Śpitoulik.
PrzypisyEdytuj
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
- ↑ a b c Heinrich Adamy: Die Schlesischen Ortsnamen ihre entstechung und bedeutung. Breslau: Verlag von Priebotsch`s Buchhandlung, 1888, s. 82.
- ↑ a b Gmina Komprachcice, J. Filipczyk, M. Goc, E.Matuszczyk, U. Zajączkowska, brak roku wydania, ISBN 83-901570-9-8, s. 33.
- ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis
- ↑ Przedwojenna mapa WiG
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 94. [dostęp 2.1.2013].
