Ophrys sphegodes subsp. taurica – podgatunek dwulistnika pajęczego z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). W wielu ujęciach systematycznych opisywany jako samodzielny gatunek (pod różnymi nazwami) lub podgatunek różnych gatunków. Występuje we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego i w rejonie Kaukazu.
Ophrys sphegodes subsp. taurica
|
Systematyka
|
Domena
|
eukarionty
|
Królestwo
|
rośliny
|
Podkrólestwo
|
rośliny zielone
|
Nadgromada
|
rośliny telomowe
|
Gromada
|
rośliny naczyniowe
|
Podgromada
|
rośliny nasienne
|
Nadklasa
|
okrytonasienne
|
Klasa
|
Magnoliopsida
|
Nadrząd
|
liliopodobne (≡ jednoliścienne)
|
Rząd
|
szparagowce
|
Rodzina
|
storczykowate
|
Podrodzina
|
storczykowe
|
Rodzaj
|
dwulistnik
|
Gatunek
|
dwulistnik pajęczy
|
Nazwa systematyczna
|
Ophrys sphegodes subsp. taurica (Aggeenko) Soó ex Niketic & Djordjevic Bull. Nat. Hist. Mus. Belgrade 11: 106 (2018)[1]
|
Synonimy
|
- Ophrys adonidis A.Camus & Gomb.
- Ophrys aesculapii subsp. pseudoaraneifera Renz
- Ophrys alasiatica Kreutz, Segers & H.Walraven
- Ophrys amanensis subsp. antalyensis (Kreutz & Seckel) Kreutz
- Ophrys amanensis subsp. iceliensis (Kreutz) Kreutz
- Ophrys antalyensis Kreutz & Seckel
- Ophrys aranifera subsp. boissieri (Soó) Soó
- Ophrys aranifera subsp. macedonica H.Fleischm. ex Soó
- Ophrys aranifera subsp. mammosa (Desf.) Soó
- Ophrys aranifera subsp. taurica (Aggeenko) K.Richt.
- Ophrys aranifera subsp. vierhapperi (Soó) Soó
- Ophrys caucasica Woronow
- Ophrys caucasica subsp. cyclocheila Aver.
- Ophrys chaonica P.Delforge
- Ophrys ciliciana (Kreutz) P.Delforge
- Ophrys cretensis subsp. samica A.Alibertis
- Ophrys cyclocheila (Aver.) P.Delforge
- Ophrys doerfleri subsp. mouterdeana (B.Baumann & H.Baumann) Paulus & M.Hirth
- Ophrys grammica (B.Willing & E.Willing) Devillers-Tersch. & Devillers
- Ophrys grammica subsp. knossia A.Alibertis
- Ophrys hansreinhardii M.Hirth
- Ophrys herae M.Hirth & H.Spaeth
- Ophrys herae f. janrenzii (M.Hirth) P.Delforge
- Ophrys herae subsp. janrenzii (M.Hirth) M.Hirth
- Ophrys herae subsp. osmaniaca Kreutz
- Ophrys hittitica Kreutz & Ruedi Peter
- Ophrys hystera Kreutz & Ruedi Peter
- Ophrys iceliensis Kreutz
- Ophrys janrenzii M.Hirth
- Ophrys knossia (A.Alibertis) P.Delforge
- Ophrys leucophthalma Devillers-Tersch. & Devillers
- Ophrys macedonica (H.Fleischm. ex Soó) Devillers-Tersch. & Devillers
- Ophrys mammosa Desf.
- Ophrys mammosa subsp. caucasica (Woronow) Soó
- Ophrys mammosa subsp. ciliciana Kreutz
- Ophrys mammosa subsp. cyclocheila (Aver.) B.Baumann, H.Baumann, R.Lorenz & Ruedi Peter
- Ophrys mammosa subsp. falsomammosa B.Baumann & H.Baumann
- Ophrys mammosa f. falsomammosa (B.Baumann & H.Baumann) P.Delforge
- Ophrys mammosa subsp. grammica B.Willing & E.Willing
- Ophrys mammosa subsp. janrenzii (M.Hirth) Kreutz
- Ophrys mammosa subsp. leucophthalma (Devillers-Tersch. & Devillers) Kreutz
- Ophrys mammosa subsp. macedonica (H.Fleischm. ex Soó) Kreutz
- Ophrys mammosa subsp. mouterdeana B.Baumann & H.Baumann
- Ophrys mammosa subsp. parviflora Kreutz & H.Heitz
- Ophrys mammosa subsp. posteria B.Baumann & H.Baumann
- Ophrys mammosa subsp. serotina B.Willing & E.Willing
- Ophrys mammosa subsp. taurica (Aggeenko) Soó
- Ophrys mammosa subsp. vierhapperi (Soó) Soó
- Ophrys morio Paulus & Kreutz
- Ophrys mouterdeana (B.Baumann & H.Baumann) P.Delforge
- Ophrys osmaniaca (Kreutz) P.Delforge
- Ophrys paphlagonica (Kreutz) P.Delforge
- Ophrys posteria (B.Baumann & H.Baumann) Devillers & Devillers-Tersch.
- Ophrys prespaensis M.Hirth & Paulus
- Ophrys pseudomammosa Renz
- Ophrys sintenisii H.Fleischm. & Bornm.
- Ophrys sphegodes subsp. alasiatica (Kreutz, Segers & H.Walraven) H.Baumann & R.Lorenz
- Ophrys sphegodes subsp. grammica (B.Willing & E.Willing) Kreutz
- Ophrys sphegodes subsp. herae (M.Hirth & H.Spaeth) Kreutz
- Ophrys sphegodes subsp. janrenzii (M.Hirth) Kreutz
- Ophrys sphegodes subsp. mammosa (Desf.) Soó ex E.Nelson
- Ophrys sphegodes subsp. parnassica Soó ex J.J.Wood
- Ophrys sphegodes subsp. sintenisii (H.Fleischm. & Bornm.) E.Nelson
- Ophrys taurica (Aggeenko) Nevski
- Ophrys transhyrcana subsp. morio (Paulus & Kreutz) Kreutz
- Ophrys transhyrcana subsp. mouterdeana (B.Baumann & H.Baumann) Kreutz
- Ophrys transhyrcana subsp. paphlagonica Kreutz
- Ophrys transhyrcana subsp. sintenisii (H.Fleischm. & Bornm.) Kreutz
- Ophrys willingii Paulus & M.Hirth[1]
|
|
Rozmieszczenie geograficzne
edytuj
- Pokrój
- Roślina wieloletnia. Bulwy są prawie kuliste, o średnicy 0,8–1,5 cm. Łodyga osiąga wysokość 12–35 cm.
- Liście
- Skupione u podstawy łodygi, podłużno-lancetowate, wyżej o blaszkach zaostrzonych.
- Kwiaty
- Zebrane w szczytowy kwiatostan. Przysadki jajowato-lancetowate, dłuższe od zalążni. Zewnętrzne listki okwiatu długości 10–12 mm, podłużno-lancetowate, żółtawozielone, wewnętrzne równowąsko-lancetowate, z jedną wiązką, zielonkawobrązowawe. Warżka aksamitna, w zarysie szeroko jajowata, ciemnobrązowa, z niebieskofioletowym wzorem w kształcie litery H, całobrzega lub trójklapowa, z płatem środkowym nerkowato-czworokątnym, z małym przydatkiem, z bocznymi klapami krótkimi podłużno-trójkątnymi. Kwitnie i wydaje nasiona między kwietniem a czerwcem[2].
Podgatunek nazywany jest kwiatem miłości i pokoju i związany z legendą o słowiku i wietrze[3]. Jest oficjalnym kwiatem regionu Karabachu[4]. W 2007 Poczta Azerbejdżanu wydała znaczek z tym storczykiem[5]. W 2019 był wpisany do Czerwonej Księgi Azerbejdżanu[2].
- ↑ a b c Ophrys sphegodes subsp. taurica (Aggeenko) Soó ex Niketic & Djordjevic. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-04-27].
- ↑ a b NigarN. Mursal NigarN., Naiba PirverdiN.P. Mehdiyeva Naiba PirverdiN.P., Studies on the botanical and ecological aspects of a rare species Ophrys caucasica from Azerbaijan (Orchidaceae), 15 września 2019, DOI: 10.15413/ajmp.2019.0153, ISSN 2315-7720 (ang.). Brak numerów stron w książce
- ↑ B.Zarifa, The homeland garden is colorful — legend about Ophrys Caucasica [online], Medium, 5 grudnia 2020 [dostęp 2022-04-27] (ang.).
- ↑ Karabakh’s Khari Bulbul presented in U.S. [online], AzerNews.az, 19 marca 2014 [dostęp 2022-04-27] (ang.).
- ↑ Stamp 2007, Azerbaijan Flowers s/s, 2007 - Collecting Stamps - Freestampcatalogue.com - The free online stampcatalogue with over 500.000 stamps listed [online], freestampcatalogue.com [dostęp 2024-04-24] (ang.).
- Mursal Nigar, Mehdiyeva Naiba Pirvedi, Studies on the botanical and ecological aspects of a rare species Ophrys caucasica from Azerbaijan (Orchidaceae), Academia Journal of Medicinal Plants 7(9) 2019, s. 206–217
Identyfikatory zewnętrzne (
takson):