Wilga grubodzioba
Wilga grubodzioba[3] (Oriolus crassirostris) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny wilgowatych (Oriolidae). Endemit Wyspy Świętego Tomasza. Monotypowy[4][5]. Narażony na wyginięcie.
| Oriolus crassirostris[1] | |
| Hartlaub, 1857 | |
 Samiec (z lewej) i samica | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
wilga grubodzioba |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
| Zasięg występowania | |
 Zasięg wilgi grubodziobej na Wyspie Św. Tomasza | |
Występowanie edytuj
Wilga grubodzioba występuje endemicznie na Wyspie Świętego Tomasza wchodzącej w skład Wysp św. Tomasza i Książęcej położonych w pobliżu zachodniego wybrzeża Afryki niedaleko równika. Występuje na większości obszaru wyspy, oprócz części północno-wschodniej, a najliczniejsza jest na południowym zachodzie i w masywie centralnym. Środowiskiem naturalnym tego gatunku jest wilgotny las równikowy (znacznie bardziej preferuje lasy pierwotne od tych zmodyfikowanych przez człowieka). Sporadycznie pojawia się w suchych lasach na północy wyspy, zazwyczaj unika plantacji kawowca i kakaowca. Występuje do 1600 m n.p.m.[6]
Cechy gatunku edytuj
Długość ciała około 20–22 cm. Obie płcie mają różowoczerwony dziób, bladooliwkowy grzbiet, ciemne skrzydła i ogon, blady brzuch i żółte podbrzusze ze złotożółtymi sterówkami. Samce wyróżniają się czarną głową. Samice natomiast mają jasną głowę i prążki na klatce piersiowej. Osobniki juwenalne są podobne do samic, różnią się od nich jedynie jaśniejszym ogonem i większą ilością prążków na brzuchu i klatce piersiowej.
Lęgi edytuj
Gniazdo w kształcie czarki, zbudowane z traw i kory, zawieszone jest około 10 metrów nad ziemią między gałęziami i z dala od pnia. Samica składa przeciętnie 2–3 jaja.
Pożywienie edytuj
Wilgi grubodziobe żywią się głównie owadami (szarańczami, gąsienicami, chrząszczami), a także owocami.
Status i zagrożenia edytuj
IUCN od 1994 roku uznaje wilgę grubodziobą za gatunek narażony (VU, Vulnerable); wcześniej, od 1988 roku klasyfikowano ją jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność populacji szacuje się na około 2500–9999 dorosłych osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[2][6].
Postępujące osadnictwo spowodowało wycinkę dużych obszarów lasów na Wyspie Świętego Tomasza pod uprawę kakaowca właściwego (42% powierzchni wyspy). W latach 70. XX wieku użyte zostały ogromne ilości pestycydów, czego wynikiem był drastyczny spadek populacji wilg grubodziobych. W 1975 roku zlikwidowano dużą część plantacji z powodu spadku cen kakao, co dało szansę wielu endemicznym gatunkom tej wyspy (w tym wildze grubodziobej) szansę na odrodzenie się populacji. Jednak liczebność tychże ptaków nie osiągnęła dawnego pułapu, a zagrożenie powrotu do uprawy kakaowca właściwego lub innego typu rolnictwa wciąż istnieje.
Przypisy edytuj
- ↑ Oriolus crassirostris, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Oriolus crassirostris, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Oriolinae Vigors, 1825 - wilgi (wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-03-04].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Orioles, drongos, fantails. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-04]. (ang.).
- ↑ Sao Tome Oriole (Oriolus crassirostris). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-20)]. (ang.).
- ↑ a b Species factsheet: Oriolus crassirostris. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-03-04]. (ang.).
Bibliografia edytuj
- Male Sao Tome oriole (Oriolus crassirostris). ARKive. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-13)]. (ang.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Zdjęcia i nagrania głosów. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).