Oskar Minkowski
Oskar Minkowski (ur. 13 stycznia 1858 w Aleksocie[1], zm. 18 czerwca 1931 w Fürstenburg an der Havel[1]) – niemiecki lekarz, mający korzenie żydowskie[1], odkrywca roli trzustki w powstawaniu cukrzycy, brat matematyka Hermanna Minkowskiego i ojciec astrofizyka Rudolfa Minkowskiego.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
13 stycznia 1858 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
18 czerwca 1931 |
Życiorys edytuj
Urodzony 13 stycznia 1858 r. w Aleksocie w guberni suwalskiej Królestwa Polskiego (obecnie dzielnica Kowna, na Litwie) w rodzinie przedsiębiorcy Lewina Minkowskiego i Racheli z domu Taubmann[1]. W 1872 r. kampania antysemicka w Imperium Rosyjskim zmusiła rodzinę Minkowskich do emigracji do Królewca, gdzie ukończył rozpoczętą w Kownie naukę gimnazjalną[1]. Następnie kształcił się na Uniwersytecie w Królewcu[2] (1876–1881). W 1881 został doktorem medycyny[1] na podstawie rozprawy Ueber die Aenderungen der elektrischen Erregbarkeiten des Gehirns nach Verschluss der Kopfarterien.
Następnie w 1888 r. podążył za swoim nauczycielem i mentorem Bernhardem Naunynem do Strasburga, gdzie pracował do 1904 roku, w tym ostatnie lata jako profesor interny[1]. W następnym roku pracował w szpitalu w Kolonii, a po kolejnym przeniósł się do Greifswaldu[1], gdzie objął profesurę interny. W 1909 r. został profesorem Uniwersytetu Wrocławskiego i pozostał w tym mieście do 1926 roku[2][1]. Pod koniec życia przeniósł się do Wiesbaden[1]. Przeszedł na emeryturę w 1926 roku[1].
Jego młodszym bratem był matematyk Hermann Minkowski[1], jeden z nauczycieli Alberta Einsteina. W 1894 Oskar ożenił się z Marie Johanną Siegel[2]. Mieli córkę Laurę i dwóch synów. Jednym z nich był astrofizyk Rudolph Minkowski[2][1]. Do 1938 jego dzieci – a żona w 1940 – wyemigrowały do Stanów Zjednoczonych i Argentyny przed prześladowaniami antysemickimi w Niemczech[2].
Dorobek naukowy edytuj
Minkowski z Josephem von Meringiem prowadzili badania nad cukrzycą na Uniwersytecie w Strasburgu. W 1889 dowiedli, że usunięcie trzustki wywołuje cukrzycę u psów[3][4]. Wykazali przez to, że to trzustka zawiera regulator poziomu glukozy we krwi[3][4]. Pierwszą pracę wydał na ten temat jeszcze w 1889, następną w 1893[4]. Ich badania spowodowały zogniskowanie wysiłków innych naukowców w tym kierunku, co zaowocowało wyodrębnieniem insuliny przez Fredericka Bantinga, Charlesa Besta oraz Jamesa Collipa[5] i zastosowaniu jej w leczeniu cukrzycy[4].
Po wyizolowaniu insuliny Minkowski zaangażował się we wdrożenie jej lecznictwie[1]. W jego klinice podjęto w 1913 roku próby doustnego podawania wczesnego leku insulinowego Synthalin[4]. Założył w 1923 komitet insulinowy w Niemczech[1]. Kilkukrotnie wybierany był na przewodniczącego Niemieckiego Towarzystwa Chorób Wewnętrznych[1].
W 1900 opisał sferocytozę wrodzoną, zespół wrodzonej niedokrwistości hemolitycznej występujący w Europie Północnej[6]. Zajmował się także żółtaczką hemolityczną[4]. Wykrył, że przyczyną akromegalii jest przerost przysadki[4]. Uczył francuskiego neurochirurga, Clovisa Vincenta[3].
W latach 1902–1932 był 12 razy nominowany do nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny[7].
Wybrane publikacje edytuj
- „Einfluss der Leberexstirpation auf den Stoffwechsel”, 1885
- „Vorkommen von Oxybuttersäure im Harn bei Diabetes mellitus”, 1884
- „Untersuchungen über den Diabetes mellitus nach Exstirpation des Pankreas”, Lipsk 1893
- „Untersuchungen zur Physiologie und Pathologie der Harnsäure”, Lipsk 1898[8].
Upamiętnienie edytuj
Dla uczczenia pamięci o Oskarze Minkowskim European Association for the Study of Diabetes (EASD) ustanowiła w 1966 r. doroczną nagrodę dla naukowców zajmujących się badaniami w dziedzinie diabetologii[9][1]. Od nazwisk odkrywców sferocytoza wrodzona określana jest jako choroba Minkowskiego-Chauffarda[6]. We Wrocławiu znajduje się ulica jego imienia[10], zaś w Kownie na Aleksocie ulica braci Minkowskich[11].
-
Litewski znaczek pocztowy z 2012 upamiętniający Minkowskiego -
Kamień pamiątkowy w sanatorium Gedenkstein w Fürstenbergu, gdzie zmarł -
Grób braci Hermanna i Oskara Minkowskich w Berlinie
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Ewa Kobel: Lista obecności czyli 700 postaci związanych z dawnym i współczesnym Wrocławiem. Wrocław: Ewa Kobel, 2017, s. 664. ISBN 978-83-927040-1-0.
- ↑ a b c d e Viktor Jörgens, Oskar Minkowski (1858–1931) [online] [dostęp 2017-12-27] [zarchiwizowane z adresu 2013-12-29] (ang.).
- ↑ a b c Oskar Minkowski w bazie Who Named It (ang.)
- ↑ a b c d e f g Wanda Wojtkiewicz-Rok: Gazeta uczelniana. Wrocławska Akademia Medyczna, 2006-04-11. [dostęp 2022-07-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-02)].
- ↑ Michał Bulc, Insulina – fascynująca historia jej odkrycia.. [online], www.wet.uwm.edu.pl [dostęp 2021-06-01] [zarchiwizowane z adresu 2021-06-02].
- ↑ a b Minkowski O: Über eine hereditäre, unter dem Bilde eines chronischen Icterus mit Urobilinurie, Splenomegalie und Nierensiderosis verlaufende Affection. Verhandlungen des Kongresses für innere Medizin 18, ss. 316-321 (1900)
- ↑ Oskar Minkowski, [w:] Nomination Archive [online], Nobelprize.org [dostęp 2020-09-17].
- ↑ Pagel JL: Biographisches Lexikon hervorragender Ärzte des neunzehnten Jahrhunderts. Berlin-Wien: 1901, s. 1144.
- ↑ Minkowski Prize. European Association for the Study of Diabetes e.V. (EASD). [dostęp 2022-07-13].
- ↑ Wrocław, Minkowskiego w OpenStreetMap
- ↑ H. ir O. Minkovskių g. w OpenStreetMap
Bibliografia edytuj
- Andrzej Skrobacki: Polacy na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu w Królewcu. Olsztyn: Wydawnictwo „Pojezierze”, 1969, s. 91.