Półwysep Indochiński
Półwysep Indochiński – półwysep w Azji Południowo-Wschodniej, oblewany od wschodu wodami Morza Południowochińskiego i Zatoki Tajlandzkiej (Ocean Spokojny), a od zachodu – Morza Andamańskiego i Zatoki Bengalskiej. Na południu znajduje się półwysep podrzędny o wydłużonym kształcie – Półwysep Malajski.
Półwysep odznacza się urozmaiconą rzeźbą terenu. W jego wnętrzu przebiegają południkowo wąskie i wysokie łańcuchy górskie. Między nimi w dolinach płyną najważniejsze rzeki tego regionu: Irawadi, Saluin, Menam i Mekong.
Charakterystyka
edytujPółwysep Indochiński zajmuje około 2,3 mln km² powierzchni, jest więc równy wielkością takim krajom jak Algieria w Afryce bądź Kazachstan w Azji. Silnie rozczłonkowany, zdobny – szczególnie u zachodnich wybrzeży – girlandami większych i mniejszych wysepek, przechodzi na południowym swym krańcu w wąski jęzor Półwyspu Malajskiego, na północnym zachodzie zaś ginie w gęsto zadrzewionych górach pogranicza Birmy i Chin.
Rzeźba terenu jest tu niezwykle urozmaicona. Południkowo przebiegające pasma górskie zbiegają się na północy. Pomiędzy nimi występują szerokie zapadliska lub wąskie rowy zapadliskowe pochodzenia tektonicznego.
Cały obszar przecinają liczne rzeki, z których największe to Menam, Saluin, Irawadi i – najdłuższa ze wszystkich – Mekong. Ta droga wodna jest żeglowna na odcinku 700 km, zaś podczas wysokiego stanu wód nawet 1600 km. Łączy terytoria Chin, Laosu, Kambodży i Wietnamu. W sumie liczy sobie blisko 4500 km długości, co daje jej dwunaste miejsce na liście rzek świata – tuż za azjatyckim Amurem i północnoamerykańską Mackenzie – oraz siódme w Azji. Nad tą właśnie rzeką – lub w jej pobliżu – rozlokowały się największe i najważniejsze miasta regionu: Luang Prabang, Wientian, Phnom Penh i Sajgon, zwany od roku 1975 Ho Chi Minh. Mekong swoje źródło ma wysoko, na Wyżynie Tybetańskiej, uchodzi do wód Morza Południowochińskiego.
Budowa geologiczna
edytujW budowie geologicznej Półwyspu Indochińskiego wyróżnia się trzy rejony: masyw indochiński, pasma mezozoiczne oraz pasma fałdowe Birmy. Budują je różnorodne skały metamorficzne, magmowe i osadowe powstałe od archaiku do czwartorzędu. Starsze zostały nawet kilkakrotnie przefałdowane, a część z nich została zmetamorfizowana w czasie orogenezy kaledońskiej, waryscyjskiej i alpejskiej. Obecny kształt zawdzięcza orogenezie alpejskiej, w czasie której pasma górskie zostały wydźwignięte, powstały zapadliska tektoniczne i pokrywy skał wulkanicznych.
Historia
edytujPierwsze organizmy państwowe powstające w delcie Mekongu i na wschodnich wybrzeżach Półwyspu zawdzięczają swe istnienie osadnikom z Indii, którzy zaczęli się tu pojawiać w bliżej nieokreślonej przeszłości – najprawdopodobniej pomiędzy VI a III wiekiem p.n.e. Jakkolwiek jednak krainy wnętrza Indochin pozostały wierne wpływom subkontynentu, wschodnie pobrzeże, a więc obecny Wietnam, rychło uległo politycznemu, kulturalnemu i religijnemu naciskowi z północy, od strony Chin. Oto bowiem w roku 221 p.n.e. Chiny – dotąd podzielone – zjednoczył pod swym berłem pierwszy w dziejach cesarz, Qin Shi Huang z dynastii Qin, którego armie – pokonawszy wewnętrznych przeciwników i rywali – sięgnęły po nowe zdobycze: Koreę na północy i Annam (czyli północny Wietnam) na południu.
Niedługo jednak Shi Huangdi cieszył się nowym nabytkiem. Jeden z jego własnych generałów, Zhao Tuo, zajął zdobycze na południu, zmienił imię na Triệu Đà i ogłosił się władcą niepodległego państwa Nam Việt, które rychło sięgało niemal po dzisiejsze Huế. I choć w roku 111 p.n.e. Chiny ponownie podbiły niepokorne państwo, należy przyznać, że Wietnam jako taki władców Państwa Środka nie interesował. Przykładali więcej wagi do Funanu (dzisiejsza Kambodża) i ujścia Mekong niż do nieprzyjaznego, porosłego bagnistą dżunglą kraju, zwanego raz Linyi, raz Czampa.
Wojska chińskie nieraz zmuszane były do interwencji, ale jedynie z powodu działalności osławionych piratów malajskich, którzy tu posiadali swoje liczne kryjówki.
