Państwowa Komisja Planowania Gospodarczego
Państwowa Komisja Planowania Gospodarczego (PKPG) – polska instytucja istniejąca w latach 1949–1956, która przejęła kompetencje zlikwidowanego poprzedniego, pierwszego organu planowania gospodarczego w Polsce Centralnego Urzędu Planowania działającego w latach 1945–1949, Głównego Urzędu Planowania Przestrzennego oraz częściowo Ministerstwa Przemysłu i Handlu[1].
 Budynek PKPG od strony placu Trzech Krzyży | |
| Państwo | |
|---|---|
| Data utworzenia |
1945 |
| Data likwidacji |
1997 |
| Adres | |
| plac Trzech Krzyży 3/5 00-507 Warszawa | |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°13′42,7″N 21°01′18,7″E/52,228528 21,021861
| |
Państwowa Komisja Planowania Gospodarczego utworzona została 22 kwietnia 1949[2]. Była organem nadrzędnym wobec ministerstw gospodarczych – „superministerstwem”[3]. Zakresem działania obejmowała politykę gospodarczą państwa, w tym opracowywanie narodowych planów gospodarczych i kontrolę nad ich realizacją, nadzór nad systemem planowania, koordynowanie działalności resortów gospodarczych, rozdzielnictwo materiałów i wyrobów gotowych, przestrzenne zagospodarowanie kraju, kształtowanie cen i taryf, organizację przedsiębiorstw, oddziaływanie na sektor prywatny. Komisja odpowiadała za opracowanie i realizację planu sześcioletniego[1].
Przewodniczący PKPG sprawował nadzór m.in. nad: Głównym Urzędem Statystycznym, Urzędem Patentowym, Głównym Urzędem Miar, Polskim Komitetem Normalizacyjnym, Instytutem Ekonomiki i Organizacji Przemysłu. PKPG była głównym organem kierującym gospodarką państwa i kształtującym jego politykę ekonomiczną. Jej powołanie istotnie przyczyniło się do centralizacji zarządzania gospodarką i ograniczania samodzielności poszczególnych szczebli zarządzania. PKPG, bazując na sowieckich rozwiązaniach, zwiększała liczbę wskaźników ustalanych centralnie kosztem inicjatywy przedsiębiorstw i jednostek administracji terenowej[1].
PKPG rozwiązano 15 listopada 1956 ze względu na zmiany polityczne[1]. Została zastąpiona przez Komisję Planowania przy Radzie Ministrów[4].
Przewodniczący PKPG
edytujFunkcję przewodniczącego pełnił wicepremier i przewodniczący Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów[1]:
- 1949–1954 – Hilary Minc
- 1954–1956 – Eugeniusz Szyr
- 1956–1956 – Stefan Jędrychowski
Siedziba
edytujMieściła się przy ul. Daszyńskiego 10 (1948)[5], następnie w wybudowanym dla Komisji budynku z 1949 (proj. Stanisław Bieńkuński i Stanisław Rychłowski przy pl. Trzech Krzyży 3-5. Obecnie budynek zajmuje Ministerstwo Rozwoju i Technologii.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Państwowa Komisja Planowania Gospodarczego, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-06-23].
- ↑ M.P. z 1949 r. nr 26, poz. 190
- ↑ Państwowa Komisja Planowania Gospodarczego [online], sztetl.org.pl [dostęp 2020-06-23].
- ↑ Wolters Kluwer, Utworzenie przy Radzie Ministrów Komisji Planowania i zniesienie Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego. [online], OpenLEX [dostęp 2020-06-23] (pol.).
- ↑ Spis Telefonów Warszawskiego Okręgu Poczt i Telegrafów na rok 1948/49