Pancasila (Indonezja)
Pancasila – oficjalna ideologia założycielska niepodległej Republiki Indonezji. Nazwa pochodzi z języka starojawajskiego i w dosłownym tłumaczeniu oznacza „pięć zasad”[1]. Każda z nich jest symbolicznie przedstawiona w indonezyjskim godle narodowym Garuda Pancasila.
„Pięć zasad” edytuj
- Wiara w jednego Boga (indonez. Ketuhanan Yang Maha Esa). Zasada ta miała stanowić tolerancję religijną. Podkreślała ona wspólnotę wyznawców monoteistycznych religii. W praktyce miała ona za zadanie umożliwić pogodzenie dążeń konserwatystów i fundamentalistów religijnych ze zwolennikami państwa świeckiego[2]. Zasadę tę symbolizuje pięcioramienna gwiazda odwołująca się do islamu, buddyzmu, religii chrześcijańskich, hinduizmu i sekularyzmu.
- Sprawiedliwość i Humanizm (indonez. Kemanusiaan Yang Adil dan Beradab) jako świadomość przynależności do rodziny wolnych narodów. Tłumaczona też często jako internacjonalizm. Symbolizuje ją łańcuch.
- Nacjonalizm/Jedność Indonezji (indonez. Kebangsaan/Persatuan Indonesia) określana też jako nacjonalizm, przy czym pojęcie to nie ma charakteru wykluczającego, jak w przypadku europejskiej myśli narodowej czy działań politycznych grup nacjonalistycznych. Zasada ta miała podkreślać przynależność różnych grup etnicznych zamieszkujących terytorium byłej kolonii do jednego narodu. Symbolem tej zasady jest drzewo banyan.
- Reprezentatywny rząd (indonez. Mufakat Demokrasi) określana także jako demokracja i brak zgody wobec partykularyzmu. Symbolizuje ją byk.
- Sprawiedliwość społeczna (indonez. Kesejahteraan Sosial). Dosłownie oznacza „opiekę społeczną”, w innych interpretacjach zaliczana jako zasada dobrobytu czy socjalizmu. Miała ona podkreślać potrzebę ciągłego podnoszenia poziomu życia obywateli. Wynikała w dużej mierze z wewnętrznych przekonań Sukarno, iż demokracja sama w sobie nie jest w stanie zapewnić odpowiednich warunków do życia i rozwoju społeczeństwa[3]. Symbolem sprawiedliwości społecznej jest kłos zboża.
Geneza edytuj
Dnia 1 marca 1945 roku utworzono Komitet Badaczy do Przygotowania Niepodległości. Zajmował się on opracowaniem konstytucji przyszłego państwa i przewidywał utworzenie unitarnej republiki z silną władzą centralną prezydenta[4]. Podczas obrad Sukarno w swojej przemowie zaprezentował koncepcję Pancasila, która miała się stać swoistym credo indonezyjskiej państwowości i organizacji politycznej.
Koncepcja ta zdaniem Sukarno miała odzwierciedlać doświadczenia tradycyjnej, indonezyjskiej myśli filozoficznej, włączając przy tym dorobek intelektualny zaczerpnięty z innych religii obecnych na archipelagu. Ostatecznie „pięć zasad” zostało wpisanych do preambuły konstytucji Republiki Indonezji[5]. Zmianie uległ jedynie układ poszczególnych zasad proponowanych wcześniej przez Sukarno.
Pancasila i „Nowy Porządek” edytuj
Reżim generała Suharto ustanowił „pięć zasad” jako ideologię państwową Indonezji. Wyrazem tego jest ustawa prezydencka z 1983 roku (Tap MPR No 11/1983), nakazująca wszelkim instytucjom publicznym stosowanie się do tych zasad[6]. Wprowadzono również obowiązkowe zajęcia „edukacyjne” dotyczące idei (Penataran P4) dla wszystkich uczniów i urzędników państwowych. Indoktrynacja ta miała za zadanie nie tylko umocnić w sferze symbolicznej dyktaturę generała Suharto, ale również dać ideologiczne narzędzie w walce z oponentami politycznymi, którzy jakoby sprzeniewierzyli się zasadom Pancasila[7].
Krytyka edytuj
Zasada wiary w jednego Boga była między innymi krytykowana przez Międzynarodową Unię Humanistyczną i Etyczną. W opinii organizacji zasada ta, jak również prawo indonezyjskie nakazujące wpisanie wyznawanej religii w dowodach osobistych, ma charakter dyskryminacyjny wobec osób niewierzących[8].
Przypisy edytuj
- ↑ Pancasila, the State Philosophy, https://web.archive.org/web/20161005111125/http://www.indonesianembassy.org.uk/aboutIndonesia/indonesia_facts.html.
- ↑ B. Fleming Intan, „Public Religion” and the Pancasila-based State of Indonesia: An Ethical and Sociological Analysis, Nowy Jork 2008, s. 40. (ang.).
- ↑ Ł. Bonczol, Zrozumieć Indonezję. Nowy Ład generała Suharto, Warszawa 2012.
- ↑ Ibidem.
- ↑ The 1945 Constitution of the Republic of Indonesia, https://web.archive.org/web/20171011113409/http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_protect/---protrav/---ilo_aids/documents/legaldocument/wcms_174556.pdf.
- ↑ Agama dalam dialog: pencerahan, pendamaian, dan masa depan: punjung tulis 60 tahun Prof. Dr. Olaf Herbert Schumann (red.) S. Hardiyanto, M. Lukito Sinaga, D. Dubut, S. Manguling, J.D. Soleyan, Patmono, Dżakarta 2003, s. 489. (indonez.).
- ↑ K. Ward, Soeharto’s Javanese Pancasila, [w:] Soeharto’s New Order and its Legacy Essays in honour of Harold Crouch (red.) E. Aspinall, G. Fealy, Canberra 2010, s. 29. (ang.).
- ↑ Pancasila Blasted for Repression of Atheists, https://web.archive.org/web/20160514115819/http://jakartaglobe.beritasatu.com/archive/pancasila-blasted-for-repression-of-atheists.
Bibliografia edytuj
- B. Fleming Intan, „Public Religion” and the Pancasila-based State of Indonesia: An Ethical and Sociological Analysis, Nowy Jork 2008. (ang.)
- Ł. Bonczol, Zrozumieć Indonezję. Nowy Ład generała Suharto, Warszawa 2012.
- Agama dalam dialog: pencerahan, pendamaian, dan masa depan: punjung tulis 60 tahun Prof. Dr. Olaf Herbert Schumann (red.) S. Hardiyanto, M. Lukito Sinaga, D. Dubut, S. Manguling, J.D. Soleyan, Patmono, Dżakarta 2003. (indonez.).
- Soeharto’s New Order and its Legacy. Essays in honour of Harold Crouch (red.) E. Aspinall, G. Fealy, Canberra 2010. (ang.).