Papilio anchisiades
Papilio anchisiades – gatunek motyla z rodziny paziowatych i podrodziny Papilioninae. Szeroko rozprzestrzeniony w obu Amerykach, od południowych Stanów Zjednoczonych po Argentynę. Gąsienice żerują na cytrusach, kazimirach i żółtodrzewach.
| Papilio anchisiades | |||||
| Esper, 1788 | |||||
 Widok od góry | |||||
.jpg) Widok od spodu | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Gromada | |||||
| Rząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Podrodzina | |||||
| Rodzaj | |||||
| Gatunek |
Papilio anchisiades | ||||
| |||||
Taksonomia edytuj
_(40019152632).jpg)
Jako pierwszy przedstawicieli tego gatunku opisał w 1780 roku Caspar Stoll, błędnie identyfikując je jako Papilio anchises[1]. Gatunek Papilio anchisiades wyróżnił dla nich w 1788 roku Eugenius Johann Christoph Esper. Jako miejsce typowe wskazał on Surinam[2].
W obrębie tego gatunku wyróżnia się pięć podgatunków[1]:
- Papilio anchisiades anchisiades Esper, 1788
- Papilio anchisiades capys (Hübner, [1809])
- Papilio anchisiades idaeus (Fabricius, 1793)
- Papilio anchisiades lamasi (Brown, 1994)
- Papilio anchisiades philastrius Fruhstorfer, 1915
Gatunek ten umieszcza się w obrębie rodzaju Papilio w grupie gatunków anchisiades wraz z P. chiansiades, P. epenetus, P. erostratus, P. isidorus, P. oxynius, P. pelaus, P. rogeri i P. hyppason[1]. Część systematyków wydziela te gatunki do osobnego rodzaju Heraclides. W jego obrębie P. anchisiades umieszczany jest jako gatunek typowy podrodzaju Heraclides (Priamides)[3].
Morfologia edytuj
Motyl ten osiąga od 60[4] do 100 mm rozpiętości skrzydeł[5]. Obie płcie wykazują mimikrę względem przedstawicieli rodzaju Parides[4][6]. Skrzydła przednie są czarne, czasem miejscami z białym oprószeniem. Skrzydła tylne są czarne z plamami barwy różowej, rubinowej lub purpurowej w części tylno-środkowej oraz białymi plamkami półksiężycowatymi przy wykrojeniach krawędzi zewnętrznych. Brzegi skrzydeł tylnych nie są wyciągnięte w typowe dla paziowatych ogony[4][5].
Gąsienica ma ubarwienie zielonobrązowe z brązową głową i kremowym nakrapianiem grzbietu[4][5]. Poczwarka jest jasnobrązowa z zielonkawymi plamkami[5][7].
Biologia i ekologia edytuj
Owad ten zasiedla wilgotne lasy równikowe, lasy mgliste, wilgotne lasy liściaste, sady, plantacje, ogrody i zielone tereny podmiejskie[6][4]. Bytuje na rzędnych od poziomu morza po około 1400 m n.p.m.[6]
Osobniki dorosłe latają od maja do października[5], za dnia, wyłącznie w pełnym słońcu. Żerują na nektarze kwiatów różnych drzew i krzewów, w tym z rodzaju lantana. Samce częściej niż samice spijają także bogatą w minerały wilgoć z nadrzecznych plaż i wyschniętych koryt cieków wodnych. Po przysiądnięciu motyle ruszają jeszcze skrzydłami przez kilka minut. Zwykle widywane są pojedynczo, ale mogą tworzyć agregacje z rusałkowatymi i bielinkowatymi[6].
Roślinami żywicielskimi gąsienic są rutowate z rodzajów cytrus, kazimira[6][1] i żółtodrzew. Samice składają jaja na liściach roślin pokarmowych w klastrach liczących do 40 sztuk[6]. Gąsienice żerują nocą, za dnia tworząc agregacje o maskującej funkcji[5][7]. Przepoczwarczenie ma miejsce na pędzie rośliny. Poczwarka przyczepiona jest do niego kremastrem w pozycji wyprostowanej[6].
Gatunek ten nie jest uznawany za zagrożony ze względu na występowanie w szerokim spektrum siedlisk i stosunkowo dużą liczebność[8].
Rozprzestrzenienie edytuj
Motyl szeroko rozprzestrzeniony w obu Amerykach. Zasięgiem obejmuje południowe krańce krainy nearktycznej i większą część krainy neotropikalnej. W Stanach Zjednoczonych występuje podgatunek P. a. idaeus[1], zamieszkując tam głównie południowy Teksas, rzadko pojawiając się w Arizonie i Kansas[7]. Ten sam podgatunek zasiedla Amerykę Centralną od Meksyku przez Belize, Gwatemalę, Salwador, Honduras, Nikaraguę i Kostarykę po Panamę. P. a. philastrius jest endemitem Trynidadu. Podgatunek nominatywny zamieszkuje Kolumbię, Wenezuelę, Gujanę, Surinam, Gujanę Francuską i Peru. P. a. lamasi znany jest tylko z Ekwadoru. P. a. capys podawany jest z Boliwii, Brazylii, Paragwaju i Argentyny[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f Markku Savela: Papilio Linnaeus, 1758. [w:] funet.fi [on-line]. [dostęp 2022-05-02].
- ↑ Eugenius Johann Christoph Esper: Die ausländischen oder die ausserhalb Europa zur Zeit in den übrige Welttheilen vorgefundenen Schmetterlinge in Abbildung nach der Natur mit Beschreibungen. 1788, s. 53.
- ↑ Kojiro Shiraiwa, Qian Cong, Nick V. Grishin. A new Heraclides swallowtail (Lepidoptera, Papilionidae) from North America is recognized by the pattern on its neck. „ZooKeys”. 468, s. 85-135, 2014.
- ↑ a b c d e David Carter: Motyle. Warszawa: Wiedza i Życie, 1993, s. 88, seria: Kolekcjoner. ISBN 83-85231-90-0.
- ↑ a b c d e f M. De la Luz Sada, A. Madero Farias: Guía de Mariposas de Nuevo León. México: Fondo Editorial de Nuevo León, 2011.
- ↑ a b c d e f g Adrian Hoskins: Ruby-spotted Swallowtail. Heraclides anchisiades. [w:] Butterflies of the Amazon and Andes [on-line]. [dostęp 2022-05-02].
- ↑ a b c J.A. Scott: The butterflies of North America, a natural history and field guide. Stanford Univertity Press, 1986.
- ↑ N. Mark Collins, Michael G. Morris: Threatened Swallowtail Butterflies of the World: The IUCN Red Data Book. Gland & Cambridge: IUCN, 1985, s. 90. ISBN 978-2-88032-603-6.