Pawieł Kutachow

radziecki główny marszałek lotnictwa

Pawieł Stiepanowicz Kutachow, ros. Павел Степанович Кутахов (ur. 3 sierpnia?/16 sierpnia 1914 we wsi Mała Kirsanowka, zm. 3 grudnia 1984 w Moskwie) – radziecki dowódca wojskowy, as myśliwski II wojny światowej, naczelny dowódca Wojsk Lotniczych Sił Zbrojnych ZSRR i zastępca ministra obrony ZSRR (1969–1984), główny marszałek lotnictwa ZSRR (1972), członek Komitetu Centralnego KPZR (1971–1984), deputowany Rady Najwyższej ZSRR 8., 9., 10. i 11. kadencji (1970–1984), Zasłużony Pilot Wojskowy ZSRR (1966), dwukrotny Bohater Związku Radzieckiego (1943, 1984).

Paweł Kutachow
Павел Степанович Кутахов
14+28 zwycięstw
ilustracja
główny marszałek lotnictwa główny marszałek lotnictwa
Data i miejsce urodzenia

16 sierpnia 1914
Mała Kirsanowka, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

3 grudnia 1984
Moskwa, ZSRR

Przebieg służby
Lata służby

19351984

Siły zbrojne

Wojskowe Siły Powietrzne

Stanowiska

dowódca: eskadry 145 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego,
20 Gwardyjskiego Pułku Lotnictwa Myśliwskiego,
naczelny dowódca Wojsk Lotniczych Sił Zbrojnych ZSRR, zastępca ministra obrony ZSRR

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa:

podpis
Odznaczenia
Złota Gwiazda Bohatera Związku Radzieckiego Złota Gwiazda Bohatera Związku Radzieckiego Nagroda Leninowska Zasłużony Pilot Wojskowy ZSRR
Order Lenina Order Lenina Order Lenina Order Lenina Order Rewolucji Październikowej Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru Order Kutuzowa I klasy (ZSRR) Order Aleksandra Newskiego (ZSRR) Order Wojny Ojczyźnianej I klasy Order Czerwonej Gwiazdy Order Czerwonej Gwiazdy Order „Za służbę Ojczyźnie w Siłach Zbrojnych ZSRR” III klasy (ZSRR) Medal „Za zasługi bojowe” Medal „Za rozwój dziewiczych ziem” Oficer Orderu Imperium Brytyjskiego od 1936 (wojskowy) Order Scharnhorsta Złoty Order Zasługi dla Ojczyzny (NRD) Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski

Życiorys

edytuj

Urodził się 16 sierpnia 1914 we wsi Mała Kirsanowka w obwodzie rostowskim w biednej rodzinie chłopskiej. W wieku pięciu lat stracił ojca, który zmarł na tyfus. Od najmłodszych lat, choć ciężko pracował na roli, pociągało go zdobywanie wiedzy. W rodzinnej wsi była tylko szkoła podstawowa, więc kształcił się w pobliskiej Fiedorówce. W 1933 przeniósł się do Taganrogu, gdzie kontynuował naukę w Liceum Nr 9. Na ścianie budynku szkoły znajduje się tablica pamiątkowa, informująca, że uczył się tam dwukrotny Bohater Związku Radzieckiego, główny marszałek lotnictwa Pawieł Stiepanowicz Kutachow.

W 1934 ukończył przyzakładową Szkołę Zawodową i podjął pracę w Lotniczym Zespole Naukowo-Technicznym im. Georgija Berijewa. Kontynuował również naukę w szkole wieczorowej. W sierpniu 1935 wstąpił do Komsomołu i podjął naukę w Szkole Wojsk Lotniczych w Stalingradzie. Pierwszy lot odbył na samolocie U-2 – popularnym „Kukuruźniku”. Odbył kilka lotów bojowych, walcząc na okupowanych wschodnich terenach Polski, ale prawdziwy chrzest bojowy przeszedł w 1939 podczas wojny zimowej z Finlandią.

Podczas wojny niemiecko-radzieckiej zestrzelił pierwszy niemiecki samolot. Walczył pod Leningradem, na Froncie Karelskim, pod Murmańskiem, Kandałakszą, latał nad tundrą i Morzem Barentsa. Młody pilot stał się jednym z najbardziej znanych radzieckich asów Arktyki. 1 maja 1943 dekretem Prezydium Rady Najwyższej ZSRR otrzymał tytuł Bohatera Związku Radzieckiego. W 1944 został uhonorowany przez króla Wielkiej Brytanii Jerzego VI Orderem Imperium Brytyjskiego IV klasy, za wysokie umiejętności pilotowania wykorzystane przy ochronie alianckich konwojów.

Podczas II wojny światowej odbył w sumie 367 lotów bojowych; uczestnicząc w 79 bitwach powietrznych zestrzelił 14 samolotów niemieckich i 28 kolejnych maszyn wspólnie z kolegami.

Po wojnie dowodził pułkiem w Arktyce, a następnie został wysłany na studia do Lipiecka. W 1949, po ukończeniu z wyróżnieniem wyższych oficerskich kursów lotniczo-taktycznych, został przydzielony do grupy wojsk radzieckich w Niemczech. Był także dowódcą dywizji lotniczej i nauczał młodzież sztuki pilotażu.

W 1957 ukończył Akademię Sztabu Generalnego. W 1967 został mianowany I zastępcą dowódcy Wojsk Lotniczych, a w marcu 1969 – po awansie na marszałka lotnictwa – stanął na czele Wojsk Lotniczych Sił Zbrojnych ZSRR z jednoczesną nominacją na funkcję zastępcy ministra obrony ZSRR.

W latach 1961–1984 był delegatem na wszystkie zjazdy partii, od 1971 członek Komitetu Centralnego KPZR, deputowany Rady Najwyższej ZSRR od 8. do 11. kadencji (1970–1984).

Zmarł 3 grudnia 1984 w Moskwie i został pochowany na Cmentarzu Nowodziewiczym, a w grudniu 1988 na jego grobie wzniesiono pomnik.

Awanse

edytuj

Odznaczenia

edytuj

I inne.

Bibliografia

edytuj
  • Bolesław Potyrała, Hieronim Szczegóła, Czerwoni marszałkowie. Elita Armii Radzieckiej 1935-1991, Zielona Góra: Wyd. WSP im. Tadeusza Kotarbińskiego, 1997, ISBN 83-86832-23-1, OCLC 835148265.
  • Bolesław Potyrała, Władysław Szlufik, Who is who? Trzygwiazdkowi generałowie i admirałowie radzieckich sił zbrojnych z lat 1940-1991, Częstochowa: WSP, 2001, ISBN 83-7098-662-5, OCLC 831020923.
  • Encyklopedia II wojny światowej, Wyd. MON, Warszawa 1975
  • (ros.) W. Jegorszyn – Feldmarszałkowie i marszałkowie, Moskwa 2000
  • (ros.) K. Zalesskij – Imperium Stalina. Biograficzny słownik encyklopedyczny, Moskwa 2000
  • (ros.) Radziecka Encyklopedia Wojskowa, t. 4, 543-544, Moskwa
  • (ros.) Wielka Encyklopedia Radziecka, t. 14, s. 57, Moskwa 1969-1978
  • Кутахов Павел Степанович – Герои страны (ros.) [dostęp 1 maja 2010]
  • Кутахов Павел Степанович – Красные Соколы (ros.) [dostęp 1 maja 2010]

Linki zewnętrzne

edytuj