Pawilon Cepelii w Warszawie

pawilon handlowy w Warszawie

Pawilon Cepeliipóźnomodernistyczny[2] pawilon sklepu Cepelii znajdujący się w Warszawie u zbiegu ulic Marszałkowskiej i Nowogrodzkiej, przy rondzie Dmowskiego, ukończony w 1966 jako element Ściany Wschodniej[3].

Pawilon Cepelii w Warszawie
Zabytek: nr rej. A-1500 z 4.02.2019[1]
Ilustracja
Pawilon od strony ronda Dmowskiego (2025)
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Warszawa

Adres

ul. Marszałkowska 99/101
ul. Nowogrodzka 28/34

Typ budynku

pawilon handlowy

Styl architektoniczny

późny modernizm

Architekt

Zygmunt Stępiński

Ukończenie budowy

1966

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Pawilon Cepelii w Warszawie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Pawilon Cepelii w Warszawie”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Pawilon Cepelii w Warszawie”
Ziemia52°13′44,5″N 21°00′42,0″E/52,229028 21,011667
Pawilon w latach 60.

Dwukondygnacyjny pawilon został zbudowany według projektu architekta Zygmunta Stępińskiego, we współpracy z Andrzejem Milewskim i inżynierem Aleksandrem Hawemanem[4], w sąsiedztwie powstałego rok wcześniej hotelu Metropol (również autorstwa Stępińskiego) oraz realizowanej w tym samym czasie zabudowy mieszkaniowo-usługowej ulicy Marszałkowskiej[3].

Trójkondygnacyjny budynek został skonstruowany w oparciu o stalowo-aluminiową konstrukcję i duże połacie przeszkleń. Nieprzeszklona część elewacji, obecnie widoczna od strony hotelu Metropol, pokryto ręcznie wypalanymi ceramicznymi płytkami w kolorze turkusowym – każda z nich była niepowtarzalna, ozdobiona geometrycznymi wzorami autorstwa Stanisława Kucharskiego[3]. W budynku mieścił się główny salon ekspozycyjno-handlowy Cepelii w Warszawie[5].

W latach 90. pawilon podupadł i stawał się coraz bardziej zapuszczony[6]. Umieszczono na nim wielkoformatowe reklamy oraz stelaż z wyświetlaczem reklam[6]. W piwnicy działał klub Ferment[6].

W 2017 budynek został wpisany do gminnej ewidencji zabytków m.st. Warszawy[7], a w 2019 do rejestru zabytków[1].

Pawilon został sprzedany przez Cepelię prywatnemu nabywcy[5]. Według jego planów po modernizacji miał się w nim mieścić lokal sieci McDonald’s[5]. W 2019 roku wojewódzki konserwator zabytków Jakub Lewicki odmówił uzgodnienia projektu, uzasadniając to „znaczną ingerencją w zabytkową substancję zabytku“[5]. Inwestor odwołał się do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, który uchylił decyzję konserwatora i nakazał ponowne rozpatrzenie sprawy[5]. Po rezygnacji spółki McDonald’s z uruchomienia lokalu w pawilonie, w 2022 roku jego właściciel uzyskał decyzję o warunkach zabudowy dopuszczającą rozbudowę, przebudowę i remont zdewastowanego budynku bez funkcji gastronomicznej[8].

W 2023 roku z uwagi na zagrożenie zniszczeniem lub istotnym uszkodzeniem zabytku wojewódzki konserwator zabytków wydał decyzję (nadając jej rygor natychmiastowej wykonalności) nakazującą właścicielowi rozpoczęcie remontu pawilonu i zdjęcie z niego nośników reklamowych[9]. Nowy projekt budowlany odtwarzający oryginalny kształt budynku przygotował Andrzej M. Chołdzyński[9]. Prace remontowe rozpoczęto w lutym 2024 roku. Odtworzono m.in. metalowe okładziny na elewacjach, dekoracje ceramiczne na parterze oraz przywrócono przeszklenia oraz wolnostojące witryny reklamowe przy budynku[10][6]. Na pierwszym piętrze wyeksponowano zachowany fragment oryginalnej elewacji pawilonu z aluminiowej blachy falistej oraz odtworzono neon z kogutkiem – logo Cepelii (od strony ulicy Nowogrodzkiej)[6]. W odrestaurowanym pawilonie w grudniu 2024 roku otwarto sklep sieci Empik[6][11].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) − stan na 30 czerwca 2023 roku. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 42. [dostęp 2023-07-11].
  2. Co dalej z warszawskim pawilonem Cepelii? [online], www.architekturaibiznes.pl [dostęp 2023-06-22] (pol.).
  3. a b c EurobuildCEE - Cepelia dla miłośników architektury [online], eurobuildcee.com [dostęp 2018-12-27] (ang.).
  4. Wyborcza.pl [online], warszawa.wyborcza.pl [dostęp 2018-12-27].
  5. a b c d e Tomasz Urzykowski. Cepelia nie nadaje się na fast food?. „Gazeta Stołeczna”, s. 1, 3 marca 2020. 
  6. a b c d e f Michał Wojtczuk, Tomasz Urzykowski. Triumfalny powrót kogutka. „Gazeta Stołeczna”, s. 11, 13 grudnia 2024. 
  7. GEZ: Aktualny wykaz zabytków (2017.09). zabytki.um.warszawa.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-11-12)]. zabytki.um.warszawa.pl
  8. Tomasz Urzykowski. Pawilon nie dla McDonald's. „Gazeta Stołeczna”, s. 3, 3 października 2022. 
  9. a b Michał Wojtczuk. Remontujcie w końcu Cepelię!. „Gazeta Stołeczna”, s. 4, 31 stycznia 2024. 
  10. Michał Wojtczuk. Miał być rozebrany, a po remoncie wypiękniał. „Gazeta Stołeczna”, s. I, 4 grudnia 2024. 
  11. Warszawa: pawilon Cepelii znów błyszczy! Powstał tu trzypiętrowy Empik. bryla.pl, 13 grudnia 2024. [dostęp 2024-12-22].