Pieczarka miejska

(Przekierowano z Pieczarka szlachetna)

Pieczarka miejska (Agaricus bitorquis (Quél.) Sacc.) – gatunek grzybów należący do rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae)[2].

Pieczarka miejska
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

pieczarkowate

Rodzaj

pieczarka

Gatunek

pieczarka miejska

Nazwa systematyczna
Agaricus bitorquis (Quél.) Sacc
Syll. fung. 5: 998 (Avellino, 1887)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[1]

Systematyka i nazewnictwo

edytuj

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Agaricus, Agaricaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[2].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1884 r. Lucien Quélet nadając mu nazwę Psalliota bitorquis. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1887 r. Pier Andrea Saccardo[2].

Niektóre synonimy naukowe:

  • Agaricus bitorquis var. validus (F.H. Møller) Bon & Cappelli 1983
  • Agaricus campestris var. edulis Vittad. 1832
  • Agaricus edulis var. validus (F.H. Møller) F.H. Møller 1952
  • Agaricus rodmanii Peck 1883
  • Chitonia pecquinii Boud.
  • Fungus bitorquis (Quél.) Kuntze 1898
  • Fungus rodmanii (Peck) Kuntze 1898
  • Pratella bitorquis (Quél.) Quél. 1888
  • Pratella peronata (Roze) Quél. 1888
  • Psalliota bitorquis Quél. 1884
  • Psalliota edulis (Vittad.) N.F. Buchw. 1937
  • Psalliota edulis var. valida F.H. Møller 1950
  • Psalliota peronata Roze 1888
  • Psalliota rodmanii (Peck) Kauffman 1918[3].

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten wcześniej miał nazwę pieczarka szlachetna. Nazwa p. miejska pochodzi stąd, że wszystkie jej stanowiska podane w literaturze naukowej do 2003 r. znajdowały się w miastach[4].

Morfologia

edytuj
Kapelusz

Średnica 4–10, a nawet 15 cm, za młodu półkulisty, u starszych okazów płaski, a nawet z zapadniętym środkiem. Brzeg wystający poza blaszki i długo utrzymuje się podwinięty. Powierzchnia gładka i sucha, czasami pękająca na poletka. Jest białawy i nie zmienia barwy po potarciu. Czasami na jego brzegu znajdują się resztki osłony[5].

Blaszki

Gęste, wąskie i wolne. Początkowo są jasnoróżowe, potem czekoladowobrunatne, w końcu czarnobrązowe. Ostrza biało kłaczkowate[5].

Trzon

Niski i gruby, walcowaty o zwężonej podstawie, pełny i twardy. Powierzchnia gładka lub wełnista, biaława. Posiada masywny, podwójny pierścień o barwie od białej do jasnoochrowej[5].

Miąższ

Twardy i bardzo zwarty, biały, po uszkodzeniu nie zmienia barwy, lub staje się lekko różowy. Ma przyjemny, migdałowy zapach i orzechowy smak[5].

Gatunki podobne

Pieczarka dwuzarodnikowa (Agaricus bisporus) występująca głównie w uprawie i sprzedawana w sklepach. Na siedliskach naturalnych jest dość rzadka, a jej dziko rosnąca forma jest ciemniejsza, brązowawa i ma ściągalny pierścień. Najpewniejsze jednak jest rozróżnienie tych gatunków badaniem mikroskopowym; p. miejska ma Podstawki 4–zarodnikowe, a p. dwuzarodnikowa 2–zarodnikowe[5].

Występowanie i siedlisko

edytuj

Pieczarka miejska w Polsce jest dość częsta[5]. W piśmiennictwie naukowym do 2003 r. opisano 8 jej stanowisk[4].

Grzyb naziemny występujący głównie w miastach. Spotkać go można w ogrodach, na poboczach dróg, w miejskich parkach i zaroślach z bzem czarnym, czasami w szczelinach chodników, a nawet starych, zniszczonych tynków[4].

Znaczenie

edytuj

Saprotrof. Jest grzybem jadalnym i bardzo smacznym, jednak zazwyczaj jest silnie zarobaczywiona[4].

Przypisy

edytuj
  1. Agaricus bitorquis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  2. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
  3. Species Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).
  4. a b c d Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 33, ISBN 83-89648-09-1.
  5. a b c d e f Marek Snowarski, Grzyby, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010, s. 92, ISBN 978-83-7073-776-4.