Pinocetus – wymarły rodzaj walenia z rodziny Cetotheriidae.

Pinocetus
Czyżewska & Ryziewicz, 1976[1]
Okres istnienia: 15–12 mln lat temu
15/12
15/12
Ilustracja
Podpisane części czaszki
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

kopytne

Podrząd

fiszbinowce

Infrarząd

walenie

Rodzina

Cetotheriidae

Rodzaj

Pinocetus

Typ nomenklatoryczny

Pinocetus polonicus Czyżewska & Ryziewicz, 1976

Gatunki

P. polonicus Czyżewska & Ryziewicz, 1976

Biologia

edytuj

Żył w płytkim mioceńskim morzu, 12–15 mln lat temu. Waleń posiadał pierwotne otwory nosowe, i nie był dobrym pływakiem, na co wskazują tylko cztery pary żeber połączone z kręgami poprzez głowę i guzki. Klatka piersiowa Pinocetusa była wydłużona, a jej przekrój od przodu miał kształt owalny, przez co płuca zwierzęcia były usadowione nisko, co zmniejszało stabilność ciała oraz efektywność pływania. Płetwy Pinocetusa mogły się poruszać ruchem obrotowym dzięki półkolistej główce kości ramiennej, lecz przez wydłużoną kość ramienną oraz słabo umięśnione kończyny jego ruchy były niesprawne. Przednia część klatki piersiowej uniemożliwiała mu nurkowanie głębinowe, przez co żył na płyciznach. Całkowita długość szkieletu wynosi 4 metry oraz 20 cm.

Historia

edytuj

Pierwszy szkielet został znaleziony w Nowej Wsi niedaleko miejscowości Pińczów w latach 50. XX wieku, a jego restauracja trwała 20 lat. Drugi, lepiej zachowany szkielet został znaleziony w 1993 roku. Znaleziono 3 okazy, z czego dwa z nich znajdują się muzeach. Pierwszy okaz znajduje się w Muzeum we Wrocławiu, a trzeci okaz w muzeum geologicznym w Kielcach.

Etymologia

edytuj
  • Pinocetus: Pińczów, Polska; gr. κητος kētos ‘wieloryb’[1].
  • polonicus: średniowiecznołac. Polonicus ‘Polak, polski’, od łac. Polonia ‘Polska’[2].

Przypisy

edytuj
  1. a b T. Czyżewska & Z. Ryziewicz. Pinocetus polonicus gen.n., sp.n. (Cetacea) from the Miocene limestones of Pińczów, Poland. „Acta Palaeontologica Polonica”. 21 (3), s. 261, 1976. (ang.). 
  2. polonicus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-08-15] (ang.).

Bibliografia

edytuj