Plebania (wieś)

wieś na Białorusi

Plebania (biał. Плябан, Plabań; ros. Плебань, Plebań) – wieś na Białorusi, w obwodzie mińskim, w rejonie mołodeckim, w sielsowiecie Kraśne.

Plebania
Плябань
Плебань
Ilustracja
dawna plebania w stanie współczesnym
Państwo

 Białoruś

Obwód

 miński

Rejon

mołodecki

Sielsowiet

Kraśne

Populacja (2009)
• liczba ludności


46[1]

Kod pocztowy

222320

Położenie na mapie obwodu mińskiego
Mapa konturowa obwodu mińskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Plebania”
Położenie na mapie Białorusi
Mapa konturowa Białorusi, w centrum znajduje się punkt z opisem „Plebania”
Położenie na mapie Polski w 1939
Mapa konturowa Polski w 1939, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Plebania”
Ziemia54°13′38″N 27°05′46″E/54,227222 27,096111

Siedziba parafii prawosławnej pw. Zaśnięcia Matki Bożej[2].

Historia

edytuj

W czasach zaborów wieś rządowa w powiecie wilejskim, w guberni wileńskiej Imperium Rosyjskiego. W 1865 roku liczyła 102 mieszkańców w 14 domach[3].

W latach 1921–1945 wieś leżała w Polsce, w województwie wileńskim[a], w powiecie wilejskim, od 1927 roku w powiecie mołodeczańskim, w gminie Kraśne.

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku zamieszkiwało tu 215 osób, 22 były wyznania rzymskokatolickiego a 193 prawosławnego. Jednocześnie 22 mieszkańców zadeklarowało polską a 193 białoruską przynależność narodową. Było tu 35 budynków mieszkalnych[4]. W 1931 w 42 domach zamieszkiwało 243 osób[5].

Wierni należeli do parafii rzymskokatolickiej w Plebanii i prawosławnej w Kraśnem. Miejscowość podlegała pod Sąd Grodzki w Kraśnem i Okręgowy w Wilnie; właściwy urząd pocztowy mieścił się w Kraśnem[6].

W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 miejscowość znalazła się pod okupacją sowiecką. 2 listopada została włączona do Białoruskiej SRR[7][8]. Od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką. W 1944 miejscowość została ponownie zajęta przez wojska sowieckie i włączona do Białoruskiej SRR[9].

Od 1991 w składzie niepodległej Białorusi.

Zabytki

edytuj
 
Cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej, dawny kościół
  • cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej - budynek z I poł. XIX w., dawniej kościół rzymskokatolicki Wniebowstąpienia NMP. W ramach represji po powstaniu styczniowym (powstańcy przetrzymywali w kościele broń) zamieniony w cerkiew prawosławną. Ponownie świątynia katolicka w dwudziestoleciu międzywojennym. Następnie zamknięty przez komunistów. W 1996 przekazany prawosławnym[10].
  • dzwonnica z XIX w.
  • dawna plebania, obecnie muzeum
  • cmentarz katolicki z grobami powstańców styczniowych
  • kamień pamięci powstańców kościuszkowskich[11].

Przynależność państwowa i administracyjna

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Liczby ludności miejscowości obwodu mińskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
  2. Приход храма Успения пресвятой Богородицы д. Плебань. molod-eparchy.by. [dostęp 2021-03-09]. (ros.).
  3. Plebanja, wieś, powiat wilejski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 243.
  4. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. 7, część 2, 1924, s. 78.
  5. Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Warszawa 1938, s. 28.
  6. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 1292.
  7. https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf.
  8. okupacja sowiecka ziem polskich, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-04-03].
  9. Piotr Eberhardt, Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej, „Dzieje Najnowsze”, Rocznik L – 2018 (2), 2018, s. 95–100.
  10. «Плебань» //Каталіцкія святыні. Мінска-Магілёўская архідыяцэзія. Частка I". Тэкст и фота Аляксея Яроменкі. Мінск, «Про Хрысто», 2003 год. 256 с ISBN 985-6628-37-7
  11. globus.tut.by
  1. Przynależność wojewódzka zmieniała się. Wieś leżała w województwie nowogródzkim (1921–1922), w Ziemi Wileńskiej (1922–1926) i w województwie wileńskim (od 1926).
  2. de facto do 1939

Bibliografia

edytuj