Popielica
rodzaj gryzoni
Popielica[9] (Glis) – rodzaj ssaków z podrodziny popielic (Glirinae) w obrębie rodziny popielicowatych (Gliridae).
| Glis[a][2] | |||
| Brisson, 1762[3] | |||
 Przedstawiciel rodzaju – popielica szara (G. glis) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
popielica | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Sciurus glis Linnaeus, 1766 | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Zasięg występowania
edytujRodzaj obejmuje gatunki występujące w Europie i południowo-zachodniej Azji[10][11].
Charakterystyka
edytujDługość ciała (bez ogona) 131–185 mm, długość ogona 100–175 mm; masa ciała 79–228 g[12][13].
Systematyka
edytujRodzaj zdefiniował w 1762 roku francuski przyrodnik Mathurin Jacques Brisson w publikacji swojego autorstwa o tytule Regnum animale in classes IX. distributum, sive, Synopsis methodica[3]. W oryginalnym opisie Brisson nie wymienił żadnego gatunku gatunek typowy Brisson; w ramach późniejszego oznaczenia w 1998 roku Międzynarodowa Komisja Nomenklatury Zoologicznej na typ nomenklatoryczny wyznaczyła popielicę szarą (G. glis)[1].
Etymologia
edytuj- Glis: łac. glis, glisris ‘popielica’[14].
- Rattus: łac. rattus ‘szczur’[15]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Rattus somnolentus E.A.W. Zimmermann, 1777 (= Sciurus glis Linnaeus, 1766).
- Myoxus (Myorus): gr. μυοξος muoxos ‘popielica’[16]. Gatunek typowy: Zimmermann wymienił kilka gatunków – Myoxus chrysurus E.A.W. Zimmermann, 1780, Sciurus glis Linnaeus, 1766, Myoxus muscardinus von Schreber, 1782 (= Mus avellanarius Linnaeus, 1758) i Myoxus nitela von Schreber, 1782 (= Mus quercinus Linnaeus, 1766) – z których gatunkiem typowym jest Sciurus glis Linnaeus, 1766.
- Elius: gr. ελειος eleios ‘gatunek popielicy’[17]. Gatunek typowy: Schulze wymienił dwa gatunki – Sciurus glis Linnaeus, 1766 i Myoxus dryas von Schreber, 1782 (= Mus nitedula Pallas, 1778) – nie wskazując typu nomenklatorycznego.
Podział systematyczny
edytujDo rodzaju należą następujące gatunki[18][13][10][19][20][9]:
- Glis glis (Linnaeus, 1766) – popielica szara
- Glis persicus (Erxleben, 1777)
Opisano również gatunki wymarłe:
- Glis apertus Mayr, 1979[21] (Austria; miocen)
- Glis galitopouli Van der Meulen & de Bruijn, 1982[22] (Grecja; miocen)
- Glis guerbuezi Ünay-Bayraktar, 1989[23] (Turcja; oligocen)
- Glis hofmanni Kormos, 1940[24] (Węgry)
- Glis major De Bruijn & Rümke, 1974[25] (Włochy; miocen)
- Glis mihevci Aguilar & Michaux, 2011[26] (Słowenia; plejstocen)
- Glis minor Kowalski, 1956[27] (Polska; plejstocen)
- Glis perkoi Aguilar & Michaux, 2011[28] (Słowenia; plejstocen)
- Glis sackdillingensis F. Heller, 1930[29] (Niemcy; plejstocen)
- Glis suessenbornensis (Soergel, 1919)[30] (Niemcy)
- Glis transversus Ünay-Bayraktar, 1994[31] (Turcja; miocen)
- Glis vallesiensis Agustí Ballester, 1981[32] (Hiszpania; neogen)
- Glis zitteli (Hofman, 1893)[33] (Austria).
Uwagi
edytuj- ↑ Książka Brissona decyzją ICZN została uznana za nieważną do celów nomenklatorycznych ze względu na niekonsekwentne stosowanie nazewnictwa binominalnego, jednak nazwa Glis została zachowana aby uniknąć zamieszania w nazewnictwie[1].
- ↑ Nazwa ogólnie uważana za nieprawidłową (niekonsekwentnie stosowanie nazewnictwa binominalnego)[4].
- ↑ Nazwa nieważna, odrzucona do celów nomenklatorycznych decyzją ICZN[1].
- ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Myoxus E.A.W. Zimmermann, 1780.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Anonim. Regnum Animale ..., Ed. 2 (M.J. Brisson, 1762): rejected for nomenciatural purposes, with the conservation of the mammalian generic names Philander (Marsupialia), Pteropus (Chiroptera), Glis, Cuniculus and Hydrochoerus (Rodentia), Meles, Lutra and Hyaena (Carnivora), Tapirus (Perissodactyla), Tragulus and Giraffa (Artiodactyla). „The Bulletin of zoological nomenclature”. 55 (1), s. 64–71, 1998. (ang.).
- ↑ Glis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b M.J. Brisson: Regnum animale in classes IX. distributum, sive, Synopsis methodica: sistens generalem animalium distributionem in classes IX, & duarum primarum classium, quadrupedum scilicet & cetaceorum, particularem divisionem in ordines, sectiones, genera & species: cum brevi cujusque speciei descriptione, citationibus auctorum de iis tractantium, nominibus eis ab ipsis & nationibus impositis, nominibusque vulgaribus. Lugduni Batavorum: Theodorum Haak, 1762, s. 113. (łac.).
- ↑ J.S. Zijlstra, ''Rattus'' Zimmermann, 1777, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-21] (ang.).
- ↑ E.A.W. von Zimmermann: Specimen zoologiae geographicae, quadrupedum domicilia et migrationes sistens. Lugduni Batavorum: Apud Theodorum Haak, et Socios, 1777, s. 522. (łac.).
- ↑ E.A.W. von Zimmermann: Geographische Geschichte des Menschen, und der allgemein verbreiteten vierfüßigen Thiere. Cz. 2. Leipzig: Weygand, 1780, s. 351. (niem.).
- ↑ L. Reichenbach: Bildergallerie der Thierwelt oder Abbildungen des Interessantesten aus dem Thierreiche. Leipzig: E. Pönicke & Sohn, 1835, s. 7. (niem.).
- ↑ E. Schulze. Catalogus mammalium europaeorum. „Zeitschrift für Naturwissenschaften”. 73, s. 200, 1900. (łac.).
- ↑ a b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 265. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 630. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Glis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-12-26].
- ↑ M.E. Holden-Musser, R. Juškaitis & G. Musser: Family Gliridae (Dormice). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher Jr. & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 880. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
- ↑ a b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 403. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 295.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 601.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 442.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 256.
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-21]. (ang.).
- ↑ B. Kryštufek, M. Naderi, F. Janžekovič, R. Hutterer, D. Bombek & A. Mahmoudi. A taxonomic revision of fat dormice, genus Glis (Rodentia). „Mammalia”. 85 (4), s. 362–378, 2021. DOI: 10.1515/mammalia-2020-0161. (ang.).
- ↑ M.M. Gharkhloo, A. Karataş & R.G. Kassari. On the karyology, morphology and biology of Glis glis (Linnaeus, 1766)(Rodentia: Gliridae) in Iran. „Biharean Biologist”. 15 (1), s. 53–58, 2021. DOI: 10.13140/RG.2.2.14123.67363. (ang.).
- ↑ H. Mayr, Gebissmorphologische Untersuchungen an miozanen Gliriden (Mammalia, Rodentia) Suddeutschlands, [w:] Thesis, München: Ludwig-Maximilians-Universität München, 1979, s. 1–420 (niem.).
- ↑ A.J. van der Meulen & H. de Bruijn. The mammals from the Lower Miocene of Aliveri (Island of Evia, Greece). Part 2: The Gliridae. „Proceedings of the Koninklijke Nederlanse Akademie Van Wetenschappen”. Series B. 85 (4), s. 485–524, 1982. (ang.).
- ↑ E. Ünay-Bayraktar. Rodents from the Middle Oligocene of Turkish Thrace. „Utrecht Micropaleontological Bulletins, Special Publication”. 5, s. 75, 1989. (ang.).
- ↑ T. Kormos. Ziesel- und Schläferreste im ungarischen Präglazial. „Mathematischer und naturwissenschfatlicher Anzeiger der Ungarischen Akademie der Wissenschaften”. 59, s. 921–935, 1940. (niem.).
- ↑ H. de Bruijn & C.G. Rümke. On a pecular mammalian association from the Miocene of Oschiri (Sardinia). „Proceedings of the Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen”. Series B. 77 (1), s. 57, 1974. (ang.).
- ↑ Aguilar i Michaux 2011 ↓, s. 372.
- ↑ K. Kowalski. Insectivores, bats and rodents from the Early Pleistocene bone breccia of Podlesice near Kroczyce (Poland). „Acta Palaeontologica Polonica”. 1 (4), s. 384, 1956. (ang.).
- ↑ Aguilar i Michaux 2011 ↓, s. 379.
- ↑ F. Heller. Eine Forest-Bed-Fauna aus der Sackdillinger Höhle (Oberpfalz). „Neues Jahrbuch für Mineralogie, Geologie und Paläontologie”. 63A, s. 247–298, 1930. (niem.).
- ↑ W. Soergel. Der Siebenschläfer aus den Kiesen von Süssenborn bei Weimar. „Zeitschrift der Deutschen Geologischen Gesellschaft”. 71, s. 59–79, 1919. (niem.).
- ↑ E. Ünay-Bayraktar. Early Miocene rodent faunas from the eastern Mediterranean area. Part IV. The Gliridae. „Proceedings of the Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen”. Series B. 97 (4), s. 445–490, 1994. (ang.).
- ↑ J. Agustí Ballester. Glis vallesiensis n. sp., nouveau gliride (Rodentia, Mammalia) du Neogene de Seu d’Urgell (Catalogne, Espagne). „Geobios”. 14 (4), s. 544, 1981. DOI: 10.1016/S0016-6995(81)80128-3. (hiszp.).
- ↑ A. Hofmann. Die Fauna von Göriach. „Abhandlungen der Kaiserlich-königlichen geologischen Reichsanstalt”. 15 (6), s. 43, 1893. (niem.).
Bibliografia
edytuj- T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).
- J.-P. Aguilar & J. Michaux. Pleistocene edible dormice (Rodentia Mammalia) from Slovenia, and their relations to the present day Glis glis (Linnaeus 1766). „Acta Carsologica”. 40 (2), s. 369–380, 2011. DOI: 10.3986/ac.v40i2.20. (ang.).