Poturzyn (gmina)
Poturzyn – dawna gmina wiejska istniejąca do 1954 roku[3][4] w woj. lubelskim. Siedzibą władz gminy był Poturzyn[5].
| gmina wiejska | |||
| 1919–54[1] | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo |
1919–39: lubelskie (II RP) | ||
| Powiat |
1919–39: tomaszowski | ||
| Siedziba | |||
| Populacja (1946) • liczba ludności |
| ||
| Szczegółowy podział administracyjny (1952) | |||
| |||
Gmina Poturzyn była jedną z 13 gmin wiejskich powiatu tomaszowskiego guberni lubelskiej[6]. W 1919 roku gmina weszła w skład woj. lubelskiego. Była to najdalej na wschód położona gmina powiatu tomaszowskiego o silnie rozczłonkowanej granicy z powiatem hrubieszowskim (z gminami Mircze, Kryłów i Dołhobyczów)[5][7].
Pod okupacją niemiecką włączona do powiatu hrubieszowskiego w dystrykcie lubelskim Generalnego Gubernatorstwa[8]. Równocześnie administracja okupacyjna wyrównała silnie rozczłonkowaną granicę gminy Poturzyn z gminami Miętkie i Kryłów. Do gminy Poturzyn włączono w 1940 roku gromady Dąbrowa, Radostów, Wiszniów, Wiszniów Duży i Wiszniów Mały, położone w odległej odnodze gminy Miętkie (do 1936 w gminie Mircze) oraz gromadę Wereszyn, położoną w odległej odnodze gminy Kryłów. Utworzono też nową gromadę Witków-Kolonia. Równocześnie położone na samym południu gminy Poturzyn gromady Radków i Radków-Kolonia włączono do gminy Telatyn, którą także przeniesiono z powiatu tomaszowskiego do powiatu hrubieszowskiego, a położoną w dalekiej północnej odnodze gminy Poturzyn gromadę Wólka Poturzyńska włączono do gminy Dołhobyczów w powiecie hrubieszowskim[9].
Po wojnie powrócono właściwie do stanu administracyjnego sprzed wojny, a gmina Poturzyn wróciła do reaktywowanego powiatu tomaszowskiego. Spośród hitlerowskich zmian administracyjnych jedynie gromady Radków i Radków-Kolonia pozostały w gminie Telatyn, natomiast gromada Wereszyn nie powróciła do gminy Kryłów, lecz włączono ją do gminy Dołhobyczów. Zniesiono też gromady Nowosiółki-Kolonia, Wasylów-Kolonia i Witków-Kolonia[10]. Według stanu z dnia 1 lipca 1952 gmina składała się z 8 gromad: Marysin, Nowosiółki, Poturzyn, Suszów, Wasylów, Witków, Wólka Poturzyńska i Żabcze[11].
Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[12]. Jednostki nie przywrócono 1 stycznia 1973 roku po reaktywowaniu gmin[13].
Przypisy edytuj
- ↑ Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. lubelskiego; w czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
- ↑ Spis ludności z 14 lutego 1946 roku
- ↑ do 28 września 1954 roku
- ↑ Akta Gminy Poturzyn – Archiwum Państwowe w Zamościu. [dostęp 2008-11-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
- ↑ a b Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
- ↑ Powiat tomaszowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 377.
- ↑ Po odłączeniu gminy Dołhobyczów od powiatu tomaszowskiego w 1905 roku i przyłączeniu jej do powiatu hrubieszowskiego
- ↑ Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG
- ↑ Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis für das GG
- ↑ Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948.
- ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312