Wikipedia

Prakolczatka nowogwinejska

gatunek ssaka

Prakolczatka nowogwinejska[8] (Zaglossus bruijnii) – gatunek jajorodnego ssaka z rodziny kolczatkowatych (Tachyglossidae).

Prakolczatka nowogwinejska
Zaglossus bruijnii
(W. Peters & Doria, 1876)[1]
Ilustracja
Prakolczatka różni się od kolczatki australijskiej dłuższym ryjkiem
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

prassaki

Rząd

stekowce

Rodzina

kolczatkowate

Rodzaj

prakolczatka

Gatunek

prakolczatka nowogwinejska

Synonimy
  • Tachyglossus BruijiniiW. Peters & Doria, 1876[1]
  • Bruynia tridactyla[a] Dubois, 1882[2]
  • Proechidna villosissima Dubois, 1884[3]
  • Proechidna nigro-aculeata W. Rothschild, 1892[4]
  • Acanthoglossus Goodfellowi O. Thomas, 1907[5]
  • Zaglossus bruijnii gularis W. Rothschild, 1922[6]
  • Zaglossus bruijnii pallidus W. Rothschild, 1922[6]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[7]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Taksonomia edytuj

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisała w 1876 roku para zoologów – Niemiec Wilhelm Peters i Włoch Giacomo Doria – nadając mu nazwę Tachyglossus Bruijinii[1]. Miejsce typowe to góry Arfak, na Ptasiej Głowie, w obszarze Manokwari, w Papui Zachodniej, w Indonezji[9][10]. Holotypem była czaszka (sygn. MSNG CE 1623) zebrana w 1876 roku przez holenderskiego handlarza Antona Bruijna[11].

Epitet gatunkowy jest często błędnie zapisywany jako bruijni[9], ale poprawną pisownią jest nazwa bruijnii[10]. Niepublikowane analizy w oparciu o dane genetyczne przeprowadzone przez amerykańskiego teriologa Kristofera Helgena najwyraźniej potwierdzają odrębność Z. bruijnii i Z. bartoni, wraz z wcześniej zidentyfikowanymi różnicami morfologicznymi[10][11]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy[10].

Etymologia edytuj

  • Zaglossus: gr. ζα- za- „bardzo”; γλωσσα glōssa „język”[12].
  • bruijnii: Anton August Bruijn (zm. 1885), holenderski handlarz pierzem, kolekcjoner przyrodniczy[13].

Zasięg występowania edytuj

Zasięg występowania prakolczatki nowogwinejskiej ograniczony do obszaru półwyspów Ptasia Głowa i Bomberai w północno-zachodniej części Nowej Gwinei i prawdopodobnie w górach Charles Louis; odnotowana również na wyspie Salawati, ale mogła tam obecnie wyginąć[10]. Może również występować na wyspach Batanta i Waigeo[10]. Gatunek ten uważany jest za wymarły w Australii, gdzie był znany z osadów plejstoceńskich, ale zidentyfikowano okaz tego gatunku wcześniej zgłaszanego jako kolczatkę australijską (Tachyglossus aculeatus) i odłowioną w 1901 roku na Mount Anderson w zachodniej części płaskowyżu Kimberley w północnej Australii Zachodniej, co sugeruje, że gatunek ten może nadal występować w Australii[14].

Morfologia edytuj

Brak szczegółowych danych na temat długości i masy ciała[15][16]. Długość zakrzywionego do dołu ryjka tego gatunku może przekraczać 20 cm. Na jego końcu znajduje się maleńki otwór gębowy. Oczy są małe, położone blisko siebie. Kolce są często ledwo widoczne spod długiego, czarnego futra. Największy stekowiec, powolny; w razie zagrożenia zwija się w kulę jak jeż.

Tryb życia edytuj

Słabo poznany, przypuszcza się, że wiodą samotniczy tryb życia. Tak jak u innych kolczatkowatych samica składa jajo, wprost do wylęgarki - okresowo rozwijającej się torby na brzuchu.

Status ochronny edytuj

Gatunek krytycznie zagrożony wyginięciem, ostatnio obserwowany w warunkach naturalnych w latach 80. XX wieku.

Na terenie Unii Europejskiej obowiązuje całkowity zakaz handlu tym gatunkiem[17].

Uwagi edytuj

  1. ↑ Nowa nazwa dla Tachyglossus BruijiniiW. Peters & Doria, 1876.

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c W. Peters & G. Doria. Descrizione di una nuova specie di Tachyglossus proveniente dalla Nuova Guinea settentrionale. „Annali del Museo Civico di Storia Naturale di Genova”. 9, s. 183, 1876. (wł.). 
  2. ↑ A.J.Ch. Dubois. Remarques sur l’Acanthoglossus bruynii. „Bulletin de la Société zoologique de France”. 6, s. 267, ryc. 9, 10, 1881. (fr.). 
  3. ↑ A.J.Ch. Dubois. Description d’un échidné et d’un perroquet inédits de la Nouvelle-Guinée. „Bulletin du Musée royal d’histoire naturelle de Belgique”. 3, s. 110, 1885. (fr.). 
  4. ↑ W. Rothschild. Descriptions of two new Mammals from New Guinea. „Proceedings of the Zoological Society of London”. For the year 1892, s. 545, 1892. (ang.). 
  5. ↑ O. Thomas. A new Acanthoglossus from the Island of Salawatti. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh series. 20, s. 498, 1907. (ang.). 
  6. ↑ a b O. Thomas & W. Rothschild. On a new subspecies of Zaglossus,with remarks on other species of the genus. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 10, s. 131, 1922. (ang.). 
  7. ↑ T. Leary i inni, Zaglossus bruijnii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2010-2 [dostęp 2020-07-14] (ang.).
  8. ↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 1. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  9. ↑ a b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Zaglossus brujini. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2023-07-13].
  10. ↑ a b c d e f C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 42. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  11. ↑ a b T.F. Flannery & C.P. Groves. A revision of the genus Zaglossus (Monotremata, Tachyglossidae), with description of new species and subspecies. „Mammalia”. 62 (3), s. 379, 1998. DOI: 10.1515/mamm.1998.62.3.367. (ang.). 
  12. ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 713, 1904. (ang.). 
  13. ↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 60. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
  14. ↑ K.M. Helgen, R.P. Miguez, J.L. Kohen & L.E. Helgen. Twentieth century occurrence of the Long-Beaked Echidna Zaglossus bruijnii in the Kimberley region of Australia. „ZooKeys”. 255, s. 103–132, 2012. DOI: 10.3897/zookeys.255.3774. (ang.). 
  15. ↑ S. Nicol: Family Tachyglossidae (Echidnas). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 55. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
  16. ↑ Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 30. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  17. ↑ Rozporządzenie Rady (WE) nr 338/97 w sprawie ochrony gatunków dzikiej fauny i flory w drodze regulacji handlu nimi

Bibliografia edytuj

  • Mały słownik zoologiczny: ssaki. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1978.
  • D. Cross, Zaglossus bruijni [online], (On-line), Animal Diversity Web, 2002 [dostęp 2008-12-24] (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Prakolczatka_nowogwinejska&oldid=72179361”