Primo Levi

pisarz włoski pochodzenia żydowskiego

Primo Levi (ur. 31 lipca 1919 w Turynie, zm. 11 kwietnia 1987 tamże) – pisarz i chemik włoski pochodzenia żydowskiego.

Primo Levi
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

31 lipca 1919
Turyn

Data i miejsce śmierci

11 kwietnia 1987
Turyn

Zawód, zajęcie

pisarz, chemik

Rodzice

Cesare Levi (1878–1942)
Ester Luzzati (1895-1991)

Małżeństwo

Lucia Morpurgo

Dzieci

Lisa Lorenza (ur. 1948), Renzo (ur. 1957)

Krewni i powinowaci

siostra Anna Maria (ur. 1921)

Życiorys edytuj

 
Mapa powrotu Leviego do ojczyzny opisana w książce La tregua

Jako uczestnik ruchu oporu został w 1943 aresztowany przez narodowych socjalistów i deportowany do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Monowitz, przeżył dzięki pracy w laboratorium chemicznym. Autor wstrząsających relacji zawartych w utworach autobiograficznych (m.in. Czy to jest człowiek, 1958, wyd. pol. 1978, 1996, 2008, tłum. Halszka Wiśniowska). Pisał również opowiadania fantastycznonaukowe (wybór pol. Najlepsza jest woda, 1983, tłum. Halszka Wiśniowska). Levi jest także autorem książki Pogrążeni i ocaleni (1986, wyd. pol. 2007, tłum. Stanisław Kasprzysiak) – filozoficznego studium nad przyczynami zachowań człowieka w obliczu śmierci i nieludzkiego traktowania w obozie koncentracyjnym.

Dwukrotnie po wojnie odwiedzał Auschwitz, w roku 1965 i 1982.

Zginął, spadając ze schodów w domu, w którym mieszkał. Jego śmierć powszechnie uznano za samobójstwo; niektórzy spośród jego znajomych jednak odrzucają wersję o odebraniu sobie życia, wskazując na fakt, że przed śmiercią Levi miał wiele dalekosiężnych planów, nie pozostawił także żadnej notki czy listu pożegnalnego. Bliska przyjaciółka Leviego, Rita Levi-Montalcini, zwróciła uwagę na fakt, że Levi będąc inżynierem chemikiem, miał do wyboru wiele pewniejszych metod odebrania sobie życia niż upadek ze schodów, który mógł zakończyć się nie zgonem, lecz paraliżem. Twierdziła również, że Levi przed śmiercią narzekał na uporczywe zawroty głowy, co mogłoby wskazywać na nieszczęśliwy wypadek.

Twórczość edytuj

  • Se questo è un uomo (1947, pol. wyd. Czy to jest człowiek, 1978, 1996, 2008)
  • La tregua (1963)
  • Storie naturali (1966)
  • Vizio di forma (1971)
  • Il sistema periodico (1975, wyd. pol. Układ okresowy, 2011)
  • L’osteria di Brema (1975)
  • Lilìt e altri racconti (1978)
  • La chiave a stella (1978)
  • La ricerca delle radici (1981)
  • Se non ora, quando? (1984)
  • Ad ora incerta (1984)
  • L’altrui mestiere (1985)
  • I sommersi e i salvati (1986, wyd. pol. Pogrążeni i ocaleni 2007)
  • Racconti e Saggi (1986)
  • The Black Hole of Auschwitz (2005)
  • Auschwitz Report (2006)
  • A Tranquil Star (2007)
  • The Magic Paint (2011)

Odniesienia w kulturze edytuj

Przypisy edytuj

  1. Wrekmeister Harmonies on the Harrowing Inspiration for Their New Record [online], 19 września 2016 [dostęp 2016-09-20] (ang.).

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj