Dozymetr (dawkomierz) – przyrząd do pomiaru dawki promieniowania jonizującego lub aktywności promieniotwórczej preparatów i określenia jego natężenia lub dawki.

Dozymetr Sosna – widok z przodu
Dozymetr Rados RAD-50, oparty na detektorze półprzewodnikowym – na diodzie krzemowej

Dozymetr mierzący dawkę pochłoniętą przez pojedynczą osobę nazywa się dozymetrem indywidualnym.

Dozymetr służy do wyznaczana dawek promieniowania związanych z emisją cząstek alfa, cząstek beta oraz promieniowania gamma. Niektóre dozymetry są również wrażliwe na promieniowanie rentgenowskie lub promieniowanie neutronowe.

Rodzaje dozymetrów

edytuj
 
Naręczny dozymetr TLD
 
Osobisty dozymetr bezpośredniego odczytu, działający jako komora jonizacyjna

Przykłady przyrządów dozymetrycznych

edytuj

Sygnalizator EKO-I

edytuj

Wykrywa promieniowanie rentgenowskie, gamma i beta. Jest stosowany do wykrywania mocy dawki promieniowania, przez służby policyjne, ochronę radiogeologiczną, straż pożarną i graniczną.

Sygnalizator RS-70

edytuj

Wskazuje w przybliżeniu moc dawki promieniowania przez sygnalizację świetlną lub akustyczną, jeśli dawka przekracza określone progi skażenia, tzn. 0,5, 5 lub 30 R/h. Jeżeli przełącznik jest ustawiony na próg 0,5 R/h i daje sygnał o promieniowaniu, należy go przestawić na 5 R/h. Jeśli sygnał ustanie, to moc dawki niewiele przekraczała wartość podaną; jeśli częstotliwość sygnałów rośnie i przechodzi w sygnał ciągły – dawka rośnie.

Rentgenoradiometr DP-75

edytuj

Przeznaczony jest do wykrywania skażenia różnych powierzchni ciałami beta-promieniotwórczymi, wykrywania i pomiaru mocy dawki promieniowania gamma oraz ładowania i kalibracji dozymetrów DKP-50. Rentgenoradiometr umożliwia pomiar mocy dawki promieniowania gamma od 0,05 mR/h do 500 R/h w siedmiu podzakresach[1]. W jego skład wchodzą: pulpit pomiarowy, sonda z detektorami promieniowania i wzmacniaczem impulsów połączona z pulpitem przewodem wielożyłowym długości 1,5 m., futerał, dwuczęściowa przedłużka sondy (obie części są połączone łańcuszkiem), komplet słuchawkowy, klucz (do otwierania gniazda baterii), śrubokręt, jednorazowe pokrowce na sondę, gumki do mocowania pokrowców.

Dawkomierz DP-70

edytuj

Dawkomierz chemiczny DP-70 M używany jest z kolorymetrem PK-56. Składa się z blaszanej obudowy oraz znajdującego się wewnątrz przyrządu głównego: okular, pryzmat (obraz rozszczepia się na 2 obrazy), różnokolorowy filtr, okienko pomiarowe, dezymetr chemiczny DP-70

W działaniu dawkomierza DP-70 M wykorzystano zjawisko zabarwiania się roztworu zawartego w szklanej, zasklepionej ampułce. Czas zabarwiania się roztworu wskaźnikowego wynosi od 40 do 60 minut. W tym czasie roztwór wskaźnikowy zmienia zabarwienie na bardziej lub mniej nasycone odcienie różu. Otrzymaną barwę porównuje się z kompletem barwnych filtrów, umieszczonych na dysku kolorymetru. Pozwala to odczytać wartość liczbową dawki w okienku pomiarowym przedniej ścianki kadłuba kolorymetru. Zarówno dawkomierz, jak i kolorymetr mogą działać w temperaturze od -20 °C do +50 °C. Za pomocą tego dawkomierza można mierzyć następujące dawki promieniowania gamma: 50, 75, 100, 150, 200, 250, 300, 450, 600 i 800 rentgenów przy mocy dawki w terenie od l do 25 000 R/h.

Dawkomierze DKP-50 i DS-50

edytuj

Zbudowane są z komory jonizacyjnej. Gaz wypełniający komorę jonizuje się i rozładowuje, wskazując dawkę na skali elektrometru. DS-50 stosuje się do odczytu w pulpicie załadowczo-pomiarowym zestawu kontroli napromieniowania DP-23

Przypisy

edytuj
  1. Rentgenoradiometr DP-75 Polon [online], dozymetria.wordpress.com, 10 maja 2014 [dostęp 2019-06-13].

Bibliografia

edytuj
  • ICRP Publication 60: 1990 Recommendations of the International Commission on Radiological Protection, Elsevier 1991
  • Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2005 w sprawie dawek granicznych promieniowania jonizującego (Dz.U. z 2005 r. nr 20, poz. 168 z 3 lutego 2005)
  • Ryszard Szepke: 1000 słów o atomie i technice jądrowej. Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1982. ISBN 83-11-06723-6. (pol.).