Pszczółka Maja (serial animowany 1975)

Pszczółka Maja (jap. みつばちマーヤの冒険 Mitsubachi Māya no Bōken; niem. Die Biene Maja) – austriacko-japońsko-zachodnioniemiecki serial animowany wyprodukowany przez Nippon Animation. Składa się z dwóch serii po 52 odcinki. Oparty na książce niemieckiego pisarza Waldemara Bonselsa, Pszczółka Maja i jej przygody wydanej po raz pierwszy w 1912 roku.

Pszczółka Maja

みつばちマーヤの冒険
Die Biene Maja

Maja i Wickie
Gatunek	familijny, przygodowy, przyrodniczy
Kraj produkcji	Japonia Austria RFN
Oryginalny język	japoński niemiecki
Twórcy	Josef Göhlen
Muzyka tytułowa	Seizō Ise (Japonia) Karel Svoboda (Czechy) Zbigniew Wodecki (Polska)
Liczba odcinków	104
Liczba serii	2 serie
Lista odcinków
Produkcja
Produkcja	Yoshihiro Ōba (I seria) Sōjirō Masuko (II seria)
Reżyseria	Hiroshi Saitō, Mitsuo Kaminashi, Seiji Endō
Scenariusz	Niisan Takahashi
Muzyka	Takashi Ōgaki Karel Svoboda
Wytwórnia	Nippon Animation Apollo-Film
Czas trwania odcinka	21 minut
Pierwsza emisja
Kraj oryginalnej emisji	Japonia
Data premiery	27 kwietnia 1976
Stacja telewizyjna	TV Asahi (seria I), TV Tokyo, TV Osaka (seria II) ZDF ORF
Lata emisji	1975–1976 (I seria), 1982–1983 (II seria)
Status	zakończony
Format obrazu	4:3
Format dźwięku	Mono
Strona internetowa

Serial cieszył się ogromnym powodzeniem na całym świecie, przemycał w umiejętny sposób wiele wiedzy przyrodniczej, czasem nieco ubarwiając i zniekształcając rzeczywistość, ale raczej w ramach dozwolonych dla filmów animowanych dla dzieci. Serial otrzymał też oprawę muzyczną czeskiego kompozytora Karela Svobody. Główny temat to piosenka Pszczółka Maja śpiewana w polskiej wersji przez Zbigniewa Wodeckiego do tekstu napisanego przez Henryka Rostworowskiego. W wersji niemieckiej śpiewał znany także w Niemczech czeski idol Karel Gott, który nagrał równolegle wersję w języku ojczystym oraz słowackim.

Fabuła

Serial opowiada o pszczółce Mai, która wraz z Guciem przeżyją niezwykłe przygody.

Bohaterowie

• Maja (jap. マーヤ)

Seiyū: Michiko Nomura (1. seria), Runa Akiyama (2. seria)

• Gustaw „Gucio” (jap. ウイリー) – truteń; kolega Mai, obżartuch i śpioch.

Seiyū: Masako Nozawa

• Filip (jap. フィリップ) – konik polny; pierwszy przyjaciel Mai i Gucia na łące.

Seiyū: Ichirō Nagai (1. seria), Ritsuo Sawa (2. seria)

• Panna Klementyna (jap. カッサンドラ先生) – pszczoła; wychowawczyni Mai i Gucia z ula.

Seiyū: Miyoko Asō (1. seria), Mari Tone (2. seria)

• Stara królowa pszczół (jap. 女王（旧）)

Seiyū: Natsuko Kawaji (1. seria)

• Nowa królowa pszczół (jap. 女王（新）)

Seiyū: Akiko Tsuboi (1. seria)

• Strażnicy (jap. 衛兵たち)

Seiyū: Kazuya Tatekabe oraz Keaton Yamada (1. seria)

• Aleksander (jap. マウシィ) – mysz; „światowiec” i wynalazca, wielbiciel smrodliwych serów.

Seiyū: Keiko Toda (2. seria)

• Tekla (jap. テクラ) – pajęczyca; skrzypaczka i łowczyni owadów.

Seiyū: Kazue Takahashi (2. seria)

Obsada głosowa

Postać	Obsada niemiecka
Maja	Scarlet Cavadenti
Gucio	Eberhard Storeck
Filip	Manfred Lichtenfeld
Aleksander	Kurt Zips
panna Klementyna	Lorley Katz
Tekla	Tilli Breidenbach
Bzyk Brzęczymucha – mucha „obyta” z ludźmi i zwierzyną domową	Bruno W. Pantel (seria I) Harald Baerow (seria II)
Dowódca mrówek	Berno von Cramm
Urwis	Christa Häussler
Teodor – żuk gnojarz; posłuszny żonie	Harry Kalenberg
żona Teodora	Inge Schulz
Królowa pszczół	Charlotte Kerr
Panna Motylkówna – motyl; „modelka” i „artystka”	Doris Jensen
Pani Biedronka – biedronka; ma niesforne dzieci	Margit Weinert
Migotka – ważka; ocalona przez Maję, zjadła muchę Nepomucena
Magda – dżdżownica	Michael Rüth

Wykonawcy piosenki z czołówki

• Zbigniew Wodecki – polska,
• Grupa wokalna Amazonki – polska (seria 2., w rzeczywistości wersja użyta tylko w odc. 53 i nieemitowana),
• Karel Gott – niemiecka, czeska i słowacka,
• James Last – niemiecka (seria 2., wersja nieemitowana), użyta również w wersji hiszpańskiej.

Spis odcinków

N/o	Polski tytuł	Niemiecki tytuł
SERIA PIERWSZA
001	Narodziny	Maja wird geboren
002	Nauka latania	Maja lernt fliegen
003	Uratowanie Migotki	Maja und die Libelle Schnuck
004	Maja wśród mrówek	Maja bei den Ameisen
005	Spotkanie z Burczymuchą	Maja und die Stubenfliege Puck
006	Maja i Tekla	Maja und die Spinne Thekla
007	Pożar	Der Waldbrand
008	Gucio i Mrówka	Willi bei den Ameisen
009	Dżdżownica Magda	Maja und der Regenwurm Max
010	Żaba	Maja und der Frosch
011	Deszcz	Maja und Iffi im Regen
012	Podziemna przygoda	Maja und das Glühwürmchen Jimmy
013	Pani Szarańcza	Maja und die Heuschrecke
014	Zawody w skakaniu	Das Wettspringen
015	Mała gąsieniczka	Maja und die kleine Raupe
016	Rodzina skorków	Ungebetene Gäste
017	Filozof	Maja und der Tausendfüßler Hironimus
018	Rosiczka	Flip sitzt in der Falle
019	Grubas	Thekla hat sich verrechnet
020	Odorek	Eine anrüchige Geschichte
021	Cykada	Konzert der Zikaden
022	Mrówka dezerter	Maja als Ersatzameise
023	Kornik	Wie die Grille befreit wurde
024	Wyprawa do lasu	Maja sucht den Wald
025	Szerszeń udawacz	Wie kommt es, dass man manche Tiere nicht sieht?
026	Szarańcza	Flips schlimme Familie
027	Duszek kwiatowy	Der Blumenelf
028	Osa, Magda i doktor Henryk	Max wird operiert
029	Jak zbudować dom?	Die Raupe bekommt ein Haus
030	Butelka	Die Fahrt in der Limonadenflasche
031	Pisklę	Harald, der Spatz
032	Maja gigant	Maja, die Riesin
033	Żaba, ryba i ptak	Auf der Flucht vor Spatz und Frosch
034	Pucek	Wieland macht eine Hungerkur
035	Wacek – brat Filipa	Der doppelte Flip
036	Pchła i pies	Wie Maja einen Floh rettet
037	Zima	Wie Maja und Willi über den Winter kommen
038	Wiosna	Der Frühling ist da
039	Mila i Nocuś	Der Nachtfalter Jack
040	Mrówki i Mszyce	Der Kampf um die Blattläuse
041	Czarna osa	Wie die Fliege gefoppt wird
042	Karaluch łasuch	Prahlhans Küchenschabe
043	Mrówkolew i termity	Wie Maja den Termiten hilft
044	Turkuć podjadek	Von der Maulwurfsgrille, die keiner zum Freund haben wollte
045	Jajeczka	Eier, Eier, nichts als Eier
046	Gustaw i Okrutna Eryka	Gustav und Emma
047	Dyzio	Die Ameise, die nicht mehr spielen wollte
048	Świerszcz Kazio	Kurt schummelt
049	Konkurs piękności	Der Schönheitswettbewerb
050	Morska przygoda	Die Seefahrt
051	Szerszenie	Gefangen
052		Maja kommt nach Hause
SERIA DRUGA
053	Wiosna, poszukiwanie Filipa	Alexander der Große
054	Biedronka Herman, zawody siłaczy	Kraftprotz Herrmann
055	Letni koncert	Das Freilichtkonzert
056	Wszędzie dobrze, ale w domu najlepiej	Bei ganz feinen Leuten
057	Kto ukradł ser?	Der geheimnisvolle Käsedieb
058	Cyrkowcy	Hans und Heinz aus Mainz
059	Bieg na przełaj	Erntedankfest mit Hindernissen
060	Ucieczka	Spuk auf der Waldwiese
061	Królowa Maja	Königin Maja und Prinzessin Thekla
062	Aleksander w butelce	Die Maus in der Flasche
063	Goście z miasta	Besuch aus der Stadt
064	Kto ukradł miód?	Willi, der Nachtwächter
065	Gość z innej planety	Das Wesen vom anderen Stern
066	Mucha Funia	Puck und Freda
067	Mysz może latać	Alexander geht in die Luft
068	Gzy	Die Fliegenprinzessin
069	Maciek, brat Aleksandra	Unerwünschter Besuch
070	Mrówki rozbójnice	Die Raubameisen kommen
071	Piłka nożna	Das große Finale
072	Wiatr i dzieci Biedronki	Stürmischer Nachmittag
073	Teatr	So ein Theater
074	Zawody w lataniu	Das große Wettfliegen
075	Złoty żuk, Powódź	Ein goldener Käfer
076	Trąba powietrzna	Auf einem anderen Stern
077	Mrówkolew Emil	Wer hilft Emil?
078	Zielony Karnawał	Lange Nasen und Störenfriede
079	Kim ja jestem?	Hilfe, wer bin ich?
080	Wypadek na pikniku	Picknick mit Hindernissen
081	Gucio w niewoli	Willi in Gefangenschaft
082	Aleksandrofon	Das Alexandrophon
083	Gdzie są Filip i Gucio?	Wo sind Flip und Willi?
084	Profesor Aleksander	Die Sache mit dem Bumerang
085	Gucio w potrzasku	In der Falle
086	Królewna Beatrycze	Prinzessin Beatrice
087	Wszystkowiedzący dziadek	Herr Besserwisser
088	Kret Rufin	Marvin, der Lebensretter
089	Nie ten Pan Młody	Der falsche Bräutigam
090	Tarantula	Aus dem Lande der Bananen
091	Nie ma wody	Kein Wasser mehr
092	Gangsterzy	Die Moskitobande
093	Dobre i złe maniery	Ganz feine Leute
094	Wizyta królowej	Die Königin kommt
095	Porwanie we mgle	Maja als Findelkind
096	Zawody narciarskie	Das große Skirennen
097	Bon voyage	Eine Seefahrt, die ist lustig
098	Wielka rzeźba Gucia	Wie Willi die Wiese rettet
099	Niebo	Die Sache mit dem Fernrohr
100	Zakochani	Krach um Vielliebchen
101	Starość nie radość	Feuer, Feuer
102	Lód	Lecker, Lecker Eis
103	Raj Jakuba	Jakob aus dem Paradies
104	Karnawał kwiatów	Das Blumenfest

Wersja polska

W Polsce po raz pierwszy serial był wyemitowany 26 grudnia 1979 roku do 1982 roku na kanale TVP1 i kilkakrotnie powtarzany w tej samej stacji. Od 23 listopada 2010 roku do 23 lutego 2011 roku był emitowany w TV Puls, a od 30 sierpnia 2012 w Puls 2. W międzyczasie był emitowany na kanale MiniMini+. Od 16 października 2018 roku jest emitowany na kanale Polsat Rodzina i od 1 września 2019 roku Nowa TV.

Wersja polska: Studio Opracowań Filmów w Warszawie

Reżyseria:

• Maria Olejniczak (odc. 1-39),
• Izabella Falewiczowa (odc. 40-73),
• Maria Piotrowska (odc. 74-97),
• Zofia Dybowska-Aleksandrowicz (odc. 98-104),

Dialogi:

• Halina Wodiczko (kilka odcinków),
• Joanna Klimkiewicz (odc. 40-43, 46-56, 65, 67-68, 71-72),
• Maria Etienne (odc. 44-45, 95),
• Grażyna Dyksińska-Rogalska (odc. 57-64, 69, 82-83, 89-91)
• Krystyna Skibińska-Subocz (odc. 66, 70, 73-75, 78-81, 85-88, 102-104)
• Elżbieta Kowalska (odc. 76-77, 84, 92-94, 96-97, 99-101)
• Krystyna Albrecht (odc. 98)

Operator dźwięku:

• Alina Hojnacka-Przeździak (odc. 40-56, 65-66, 68-87),
• Roman Błocki (odc. 57-64, 67, 88-92),
• Stanisław Uszyński (odc. 93-94)
• Jerzy Januszewski (odc. 95-104)

Montaż:

• Gabriela Turant-Wiśniewska (odc. 40-46, 59-75, 100-104),
• Jolanta Nowaczewska (odc. 47, 95-99),
• Anna Szatkowska (odc. 47),
• Dorota Bochenek (odc. 48, 85-90),
• Halina Ryszowiecka (odc. 49-57, 76-84),
• Stanisław Uszyński (odc. 58),
• Urszula Sierosławska (odc. 91-94)

Kierownictwo produkcji:

• Waldemar Szczepański (odc. 40-45),
• Adam Wieluński (odc. 46-50),
• Wojciech Rakowski (odc. 51-56),
• Mieczysława Kucharska (odc. 57-60),
• Jan Szatkowski (odc. 61-64, 74-94),
• Andrzej Staśkiel (odc. 65-73, 95-104),

W wersji polskiej udział wzięli:

• Ewa Złotowska – Maja
• Jan Kociniak – Gucio
• Andrzej Gawroński –
  • Filip,
  • Wacek (odc. 35),
  • szczur (odc. 63)
• Henryk Talar – Aleksander
• Krystyna Miecikówna –
  • panna Klementyna,
  • Pracuś,
  • Urwis (odc. 31),
  • Biedronka Siedmiokropka (odc. 36),
  • pani Moskitowa (odc. 45),
  • słuchaczka Gustawa (odc. 46),
  • mały ślimak #2 (odc. 46)
• Tadeusz Włudarski –
  • Bzyk Brzęczymucha,
  • Teodor,
  • Grubas (odc. 11),
  • larwa cykady (odc. 21),
  • Pucek (odc. 34),
  • Gustaw Mocny (odc. 46),
  • Mistrz Ceremonii (odc. 49)
• Alina Bukowska –
  • Tekla,
  • dżdżownica Magda (odc. 9, 18, 28),
  • pani Szarańcza (odc. 13),
  • osa (odc. 41)
• Zofia Gładyszewska –
  • pani Biedronka,
  • biedronka Dwukropka (odc. 16, 36),
  • panna Klara (odc. 23),
  • pani Chrząszcz (odc. 34),
  • pszczoła (odc. 44),
  • ślimak (odc. 46),
  • chrząszcz matka (odc. 53),
  • gąsienica
• Leopold Matuszczak –
  • strażnik ula #2 (odc. 3),
  • robaczek świętojański (odc. 12),
  • Szarańcza-sierżant (odc. 26),
  • pająk (odc. 39),
  • turkuć podjadek (odc. 44),
  • Bóbr,
  • pan Ryjkowcowy,
  • Stonoga,
  • jeden z szerszeni planujących napad na ul Mai
• Henryk Łapiński –
  • Wij,
  • strażnik ula #2 (odc. 3),
  • konik polny (odc. 14),
  • pan Skorek (odc. 16),
  • pluskwiak / Odorek (odc. 20),
  • dowódca mrówek (odc. 22, 28, 37),
  • skorek (odc. 28),
  • Nocuś (odc. 39)
• Eugeniusz Kamiński –
  • Nepomucen (odc. 3),
  • turkuć podjadek (odc. 12),
  • Udawacz (odc. 25),
  • żuk grabarz (odc. 37-38)
• Zygmunt Maciejewski –
  • pułkownik mrówek (odc. 4),
  • strażnik mrówka (odc. 21),
  • wódz wrogich mrówek (odc. 40)
• Ilona Kuśmierska –
  • Urwis (odc. 4),
  • Pracuś (odc. 8),
  • termit Tony (odc. 23),
  • gąsienica (odc. 29),
  • dziewczynka (odc. 33),
  • mały ślimak #1 (odc. 46),
  • motylkówna uwięziona przez tarantulę (odc. 46),
  • mrówka Dyzio (odc. 47)
• Janusz Paluszkiewicz – człowiek (odc. 5)
• Małgorzata Włodarska –
  • Pani Ryjkowcowa (odc. 6),
  • mała gąsienica (odc. 15)
• Halina Kazimierowska –
  • pani Ślimakowa (odc. 7),
  • żaba (odc. 14)
• Zygmunt Listkiewicz – Krispin (odc. 8)
• Wiesław Machowski – dowódca mrówek (odc. 8)
• Halina Kossobudzka –
  • żaba (odc. 10),
  • Królowa (odc. 52)
• Urszula Hałacińska – Lilly (odc. 11)
• Jerzy Tkaczyk –
  • pająk (odc. 13),
  • mucha (odc. 16),
  • Grubas (odc. 19, 25),
  • trzmiel (odc. 30),
  • chrząszcz ojciec (odc. 53),
  • chrząszcz pustosz (odc. 66),
  • Szerszeń
• Wojciech Szymański –
  • pan Cykada (odc. 14),
  • dowódca mrówek (odc. 20, 31-32, 40, 53),
  • Duszek kwiatowy (odc. 27),
  • Ślimak (odc. 29),
  • słuchacz Gustawa (odc. 46),
  • chrząszcz (odc. 46),
  • Konik polny (odc. 47),
  • Kazio (odc. 48),
  • Topcio (odc. 58)
• Włodzimierz Nowakowski –
  • Bzyk (odc. 14),
  • Hieronim (odc. 17),
  • Wij (odc. 20)
• Bożena Pietraszek – pani Sprężyk (odc. 14)
• Teresa Hering –
  • pchła (odc. 14),
  • ptak Kuleczka (odc. 31),
  • chłopiec (odc. 33)
• Alicja Wyszyńska – pani Skorkowa (odc. 16)
• Maria Szadkowska –
  • motyl (odc. 16),
  • osa (odc. 29)
• Danuta Przesmycka – Pływaczek (odc. 18, 31)
• Stanisław Zatłoka –
  • kosarz (odc. 20),
  • strażnik Termitów (odc. 44)
• Jan Mayzel –
  • pan Biedronka (odc. 20),
  • nauczyciel (odc. 48)
• Paweł Wawrzecki – mrówka nr 6 (odc. 22)
• Piotr Wyszomirski –
  • kornik (odc. 23-24),
  • krab (odc. 50)
• Eugeniusz Robaczewski –
  • jeden z żuków grabarzy (odc. 23-24),
  • wybawiciel Aleksandra #2 (odc. 63)
• Wiesław Drzewicz –
  • komar (odc. 27),
  • mrówka na kwiatku,
  • tarantula,
  • Dziadek, stary chrząszcz,
• Lech Ordon –
  • doktor Henryk (odc. 28),
  • Ludwik (odc. 51)
• Irena Malarczyk –
  • osa (odc. 28),
  • żaba (odc. 33),
  • Okrutna Eryka (odc. 46)
• Krzysztof Kołbasiuk – chrząszcz (odc. 37)
• Dorota Kawęcka – Mila (odc. 39)
• Krystyna Kołodziejczyk – mucha (odc. 41)
• Joachim Lamża – karaluch (odc. 42)
• Czesław Lasota – mrówkolew (odc. 43)
• Andrzej Żółkiewski – szerszeń (odc. 44)
• Anna Seniuk – mucha Berta (odc. 45)
• Aleksandra Zawieruszanka – ćma (odc. 45)
• Stanisław Gawlik – chrząszcz (odc. 45)
• Jolanta Zykun – panna Motylkówna (odc. 49)
• Maria Miarczyńska
• Mariusz Benoit – chrząszcz Pływak (odc. 50)
• Wanda Elbińska – żółwica Liza (odc. 50)
• Aleksander Gawroński – Pająk (odc. 52)
• Wojciech Duryasz – Narrator zapowiadający następny odcinek (odc. 53-77)
• Aleksandra Koncewicz – ważka (odc. 53)
• Mirosław Wieprzewski –
  • Bobcio (odc. 58),
  • Bartek (odc. 62),
  • wybawiciel Aleksandra #1 (odc. 63),
  • przybysz z obcej planety (odc. 65)
• Stefan Pułtorak – kornik (odc. 62)
• Krystian Tomczak – szef trutni (odc. 64)
• Zofia Saretok – Zuzia (odc. 65)
• Włodzimierz Press – Leon (odc. 65)
• Ryszard Dembiński – Kret Rufin (odc. 88)
• Regina Furmańska – Beatrycze
• Ewa Smolińska – Pusia
• Cezary Julski – Pająk Tarantula
• Joanna Orzeszkowska – owady

i inni

Śpiewali:

• Zbigniew Wodecki (oprócz odc. 53)
• Amazonki (odc. 53)

Lektor: Blanka Kutyłowska

Druga wersja odc. 1-2, 23-24

Wersja polska: Studio Opracowań Filmów w Warszawie

Reżyseria:

• Ewa Złotowska (odc. 1-2),
• Miriam Aleksandrowicz (odc. 23-24)

Dialogi: Halina Wodiczko

Dźwięk:

• Stanisław Uszyński (odc. 1-2)
• Jerzy Januszewski (odc. 23-24)

Montaż:

• Gabriela Turant-Wiśniewska (odc. 1-2),
• Halina Ryszowiecka (odc. 23-24)

Kierownictwo produkcji:

• Elżbieta Araszkiewicz (odc. 1-2),
• Andrzej Oleksiak (odc. 23-24)

W wersji polskiej udział wzięli:

• Ewa Złotowska – Maja
• Jan Kociniak – Gucio
• Andrzej Gawroński – Filip
• Teresa Lipowska – panna Klementyna
• Ryszard Olesiński – strażnik ula #1 (odc. 1-2)
• Marek Frąckowiak – strażnik ula #2 (odc. 1-2)
• Halina Chrobak – jedna z małych pszczółek (odc. 1-2)
• Krystyna Kozanecka – jedna z małych pszczółek (odc. 1-2)
• Iwona Rulewicz – gąsienica (odc. 2)

i inni

Śpiewał: Zbigniew Wodecki

Lektor: Blanka Kutyłowska

Wersja VHS

Serial został wydany na kasetach VHS z polskim dubbingiem.

• Dystrybucja: Orange (5 kaset); Mada Video Film (4 kasety); Cass Film (3 kasety + 1 z inną okładką, razem z magazynem „Czarodziejskie Opowieści”); Twoje Media-Cass Film (1 kaseta)

Orange:

• Pszczółka Maja 1 (Narodziny; Maja uczy się fruwać)
• Pszczółka Maja 2 (Maja i ważka Migotka; Maja wśród mrówek)

Mada Video Film:

• Pszczółka Maja cz. 1 (Maja i ważka Migotka; Maja wśród mrówek; Maja i Bzyk)
• Pszczółka Maja cz. 3 (Maja i dżdżownica Magda; Maja i żaba; Maja ratuje larwy)
• Pszczółka Maja cz. 4 (Maja i szarańcza; Konkurs skoków)

Cass Film:

• Pszczółka Maja (Maja wśród mrówek; Spotkanie z Burczymuchą; Maja i Tekla)

Wersja VCD

Wersja wydana na VCD

• Dystrybucja: Cass Film (dwie CD, jedna płyta – „Narodziny Pszczółki Mai” – z czasopismem „Dziecko”, jedna płyta z czasopismem „Claudia-Rodzice”)
• Pszczółka Maja (Maja i Dżdżownica; Zielona Żaba)

Wersja DVD

• Dystrybucja: Cass Film – wydanie jednopłytowe, region: 0/U, format obrazu: 4:3, dźwięk: mono (polski dubbing), PAL, bezpośredni dostęp do scen.
• Pszczółka Maja (Narodziny; Lekcja latania; Uratowanie Migotki)

Nowa seria

We współpracy niemieckiej telewizji ZDF i francuskiej TF1 w Studio 100 w Paryżu powstało 78 nowych 12-minutowych odcinków przygód popularnej pszczółki z wykorzystaniem techniki animacji 3D.

Linki zewnętrzne

• Strona oficjalna (jap.)
• Pszczółka Maja w bazie Anime News Network (ang.)