Relacje Greena

typ relacji równoważności na półgrupie

Relacje Greena – pięć relacji równoważności definiowanych na dowolnej półgrupie, związanych z pojęciem ideału głównego. Relacje te oznaczane są symbolami i Relacje i to relacje generowania tego samego ideału, odpowiednio lewo-, prawo- i obustronnego. Relacja jest przecięciem i Relacja to złożenie tych relacji. Relacje te zostały wprowadzone przez Jamesa A. Greena w 1951 roku.

Definicja edytuj

Niech   będzie półgrupą i   Przez   oznaczamy półgrupę   z jedynką dołączoną, jeśli jej wcześniej nie było.

Wtedy

  •   (  i   generują ten sam lewostronny ideał główny);
  •   (  i   generują ten sam prawostronny ideał główny);
  •  [1] (relacja   jest złożeniem relacji   i  );
  •   (  i   generują ten sam obustronny ideał główny);
  •  

Okazuje się, że wszystkie z tych relacji są relacjami równoważności. (Jest to natychmiastowe w przypadku   i   Przypadek   jest nieco trudniejszy i dowód można znaleźć na przykład w [2] – zob. sekcję Bibliografia).

Oznaczenia edytuj

Niech   i   niech będzie półgrupą. Wtedy oznaczamy:

  •   jest klasą abstrakcji elementu   w relacji  

i analogicznie:

  •  
  •  
  •   i
  •  

są klasami abstracji elementu   odpowiednio w relacjach   i  

Przykłady edytuj

  • W dowolnej grupie   mamy
    •  
  • W nieskończonej półgrupie cyklicznej   mamy
    •  
  • Ten sam wzór jest prawdziwy dla półgrupy  
  • W pełnej półgrupie transformacji zbioru   oznaczanej symbolem   mamy
    •  [2]
    •   gdzie   oznacza jądro   dla dowolnego  
    •  
  • Analogiczne wzory zachodzą dla półgrupy transformacji liniowych przestrzeni   oznaczanej symbolem  
    •  
    •  
    •  

Częściowe porządki na zbiorach klas edytuj

Dla dowolnej półgrupy   istnieją naturalne porządki na   i   zadane przez zawieranie ideałów odpowiadających klasom:

  •  
  •  

oraz

  •  

Okazuje się, że zdefiniowane w ten sposób relacje są relacjami porządku.

Jeżeli   lub   spełniają następujący warunek:

każdy niepusty podzbiór zawiera element minimalny,

to mówimy, że   spełnia odpowiednio   lub   Jeżeli półgrupa spełnia zarówno   jak i   to zachodzi równość  

Własności edytuj

Zawierania edytuj

Dla każdej półgrupy zachodzą następujące zawierania:

  •  
  •  
  •  

W pewnych szczególnych klasach półgrup zachodzi   jednak nie jest to prawdą w ogólności.

Lemat i twierdzenie Greena edytuj

Następujący fakt został pokazany przez A.J. Greena i znany jest jako lemat Greena.

Niech   oraz   Niech   będą takimi elementami, że   (takie elementy istnieją, skoro  ). Wtedy odwzorowania   dla   oraz   dla   są wzajemnie odwrotnymi bijekcjami odpowiednio z   na   i z   na   Przekształcenia te zachowują  -klasy argumentów.

Natychmiastowym wnioskiem z lematu Greena jest, że wszystkie  -klasy są równoliczne. Z dualnej wersji lematu Greena wynika, że wszystkie  -klasy są równoliczne. Z lematu Greena można również wyprowadzić równoliczność  -klas zawartych w tej samej  -klasie.

Wnioskiem z lematu Greena jest też następujące twierdzenie Greena.

Jeżeli   jest  -klasą, to zachodzi jedna z dwóch możliwości:

  • Albo   (czyli iloczyn dowolnych dwóch elementów   znajduje się poza  ),
  • albo   i   jest grupą.

Przypisy edytuj

  1. Ten napis jest poprawny, ponieważ relacje   i   są przemienne dla dowolnej półgrupy.
  2. Używana jest standardowa w teorii półgrup notacja, w której argumenty funkcji zapisywane są po lewej stronie symbolu funkcji.

Bibliografia edytuj

  • [1] Clifford, Preston, The Algebraic Theory of Semigroups, Volume 1, 1961, American Mathematical Society.
  • [2] Howie, An Introduction to Semigroup Theory 1976, Academic Press.