Retrophyllum

rodzaj roślin

Retrophyllumrodzaj drzew i krzewów z rodziny zastrzalinowatych (Podocarpaceae). Obejmuje 5[4][5]–6[6] gatunków. R. vitiense rośnie w tropikalnych lasach na niżu i w górach na Molukach na wyspie Morotai, na Nowej Gwinei, Archipelagu Bismarcka, Wyspach Banksa i Fidżi[4]. R. comptonii tworzy górskie lasy na Nowej Kaledonii. Na tej też wyspie, w jej południowej części występuje jedyny przedstawiciel nagonasiennych rosnący w wodach płynących – R. minus. R. rospigliosii rośnie w lasach tropikalnych w północnej części Andów (od Wenezueli po Boliwię). R. piresii znany jest tylko ze stanu Rondônia w Brazylii[4].

Retrophyllum
Ilustracja
Retrophyllum rospigliosii
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

nagonasienne

Klasa

iglaste

Rząd

araukariowce

Rodzina

zastrzalinowate

Rodzaj

Retrophyllum

Nazwa systematyczna
Retrophyllum C. N. Page
Notes Roy. Bot. Gard. Edinburgh 45: 379. 22 Feb 1989[3]
Typ nomenklatoryczny

R. vitiense (B. C. Seemann) C. N. Page[3]

Synonimy
  • Decussocarpus de Laub.[3]
Retrophyllum minus – jedyny reofit wśród iglastych

Za gatunek zagrożony przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody (IUCN) uznawany jest R. minus. Za narażony uważany R. rospigliosii. Pozostałe gatunki mają status wymagających najmniejszej troski, z wyjątkiem R. piresii, dla którego niedostatek danych uniemożliwia określenie stopnia zagrożenia[7].

Morfologia

edytuj
 
Pokrój Retrophyllum rospigliosii
Pokrój
Zimozielone, okazałe drzewa (R. comptonii osiąga 30 m wysokości, R. rospigliosii i R. vitiense do 43–45 m) i krzewy lub niskie drzewa osiągające 2–3 m wysokości (R. minus). Ten ostatni gatunek rosnąc w wodzie często ma pień u nasady rozdęty[8].
Liście
Lancetowate do wąskojajowatych, skrętoległe, ukośnie odstające, na pędach bocznych rozpostarte grzebieniasto na boki. U nasady z krótkimi ogonkami skręconymi o 90°[9].
Organy generatywne
Strobile męskie pojedyncze lub zebrane w skupienia wyrastają na nagich, krótkich szypułach oraz na końcach krótkich odgałęzień bocznych. Ziarna pyłku wyposażone są w dwa worki powietrzne. Strobile żeńskie wyrastają pojedynczo, rzadko po dwa. Mięsista łuska okrywająca nasiono ma kształt jajowato-gruszkowaty i na szczycie jest zaostrzona. Osiąga od 12 do 20 mm długości i 8–18 mm średnicy. Dojrzała ma kolor czerwono-fioletowy. Wsparta jest kilkoma bardzo drobnymi łuskami płonnymi u nasady. Szypuła nigdy nie jest u tego rodzaju mięsista[9].

Systematyka

edytuj

Rodzaj zaliczany jest do rodziny zastrzalinowatych (Podocarpaceae)[2]. W obrębie rodziny tworzy grupę „Podocarpoid” wspólnie z rodzajami Afrocarpus, nierozwidnia Nageia i zastrzalin Podocarpus[10].

Wykaz gatunków[6]

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
  2. a b M.J.M. Christenhusz i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
  3. a b c Retrophyllum. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2020-02-14]. (ang.).
  4. a b c Aljos Farjon, Denis Filer: An Atlas of the World's Conifers: An Analysis of Their Distribution, Biogeography, Diversity, and Conservation Status. Leiden, Boston: BRILL, 2013, s. 235, 410-411, 447. ISBN 978-9004211803.
  5. David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 787, DOI10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  6. a b Retrophyllum C.N.Page. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2020-02-14].
  7. Retrophyllum. [w:] The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2019-2 [on-line]. [dostęp 2020-02-14].
  8. John Silba: Encyclopedia coniferae. Corvallis, Oregon, USA: Harold N. Moldenkeand, Alma L. Moldenke, 1986, s. 76-79, seria: Phytologia Memoirs.
  9. a b K.U.Kramer, P.S. Green (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. I. Pteridophytes and Gymnosperms. Berlin, Heidelberg, New York, London, Paris, Tokyo, Hongkong, Barcelona: Springer-Verlag, 1990, s. 337-338. ISBN 3-540-51794-4.
  10. David B. Neale, Nicholas C. Wheeler: The Conifers: Genomes, Variation and Evolution. Springer, 2019, s. 438, 459. ISBN 978-3-319-46806-8.