Rezerwat przyrody Żaki
Rezerwat przyrody „Żaki” – leśny rezerwat przyrody w południowej Polsce w Dolinie Górnej Wisły (województwo małopolskie). Jest położony w obrębie miejscowości Dwory II (przysiółek Żaki[3]) w gminie Oświęcim, w powiecie oświęcimskim[1]. Leży na gruntach Skarbu Państwa w zarządzie Nadleśnictwa Andrychów (leśnictwo Polanka Wielka)[1].
| |
| rezerwat leśny | |
| Typ | |
|---|---|
| Podtyp | |
| Państwo | |
| Województwo | |
| Położenie | |
| Mezoregion | |
| Data utworzenia |
1959 |
| Akt prawny | |
| Powierzchnia |
12,24 ha |
| Ochrona |
częściowa |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Oświęcim  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu oświęcimskiego  | |
 50°02′15″N 19°21′06″E/50,037500 19,351667
| |
Obszar rezerwatu obejmuje zespół naturalnego lasu grądowego z przewagą starodrzewia lipowego, obrazującego fragment pierwotnego krajobrazu doliny Wisły[1][2].
Rezerwat został utworzony Zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego Nr 18 z dnia 28 stycznia 1959 roku i początkowo zajmował powierzchnię 17,52 ha. W związku z budową w latach 70. kanału żeglownego „Nawiga” (dawna nazwa „Dwory”) na Wiśle, który od północy przylega bezpośrednio do rezerwatu, powierzchnia rezerwatu uległa zmniejszeniu[3] – obecnie wynosi ona 12,24 ha, nie jest to jednak na razie potwierdzone żadnym aktem prawnym[1].
Oprócz kanału, rezerwat otaczają stawy hodowlane i pola uprawne[3]. Budowa kanału, regulacja Wisły i strumienia płynącego przez teren rezerwatu spowodowały zmianę panujących tu stosunków wodnych i trwałe osuszenie siedliska[3].
Drzewostan tworzy głównie lipa drobnolistna, grab i dąb szypułkowy, w jednym z pododdziałów rośnie nasadzony jesion, a we wschodniej części rezerwatu, w zdegenerowanym płacie grądu – nasadzona sosna wejmutka. Bardzo dobrze rozwinięta jest warstwa krzewów – oprócz podrostu drzew występuje w niej głównie czeremcha zwyczajna, dziki bez czarny, głóg jednoszyjkowy i trzmielina pospolita. Na terenie rezerwatu stwierdzono występowanie 126 gatunków roślin naczyniowych, 26 gatunków mchów oraz 1 gatunek wątrobowca. Do występujących tu roślin chronionych należą: wawrzynek wilczełyko, kruszczyk szerokolistny, czosnek niedźwiedzi i pierwiosnek wyniosły[3].
Rezerwat „Żaki”, podobnie jak sąsiedni rezerwat „Przeciszów”, leży w obrębie obszaru specjalnej ochrony ptaków sieci Natura 2000 „Dolina Dolnej Skawy” PLB120005[4].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f Rejestr rezerwatów przyrody województwa małopolskiego prowadzony przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Krakowie (stan na 31.12.2018 r.). [dostęp 2019-05-11].
- ↑ a b c Rezerwat przyrody Żaki. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2019-05-11].
- ↑ a b c d e Z. Wilczek, J. Holeksa, M. Romańczyk. Szata roślinna rezerwatu „Żaki” w Kotlinie Oświęcimskiej – zagrożenia i perspektywy ochrony. „Chrońmy Przyrodę Ojczystą”. 64 (2), s. 93–99, 2008.
- ↑ Na podstawie interaktywnej mapy na stronie Geoserwisu