Rhizopogon Fr. (piestrówka) – rodzaj grzybów z rodziny piestrówkowatych (Rhizopogonaceae)[1].

Piestrówka
Ilustracja
Piestrówka różowawa
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

borowikowce

Rodzina

piestrówkowate

Rodzaj

piestrówka

Nazwa systematyczna
Rhizopogon Fr.
Symb. gasteromyc. (Lund) 1: 5 (1817)
Typ nomenklatoryczny

Rhizopogon luteolus Fr. & Nordholm 1817

Charakterystyka

edytuj

Grzyby podziemne o mięsistym, kulistym, podłużnym lub nieregularnym owocniku bez trzonu, powszechnie nazywane „fałszywymi truflami”. Wnętrze owocnika wypełnia gleba, podglebia zazwyczaj brak. Zarodniki jasnej barwy[2]. Należące do tego rodzaju gatunki występują w Ameryce Północnej i Środkowej, Europie, Azji i w Australii[3].

grzybami ektomykoryzowymi żyjącymi w symbiozie głównie z drzewami z rodziny sosnowatych. Odgrywają ważną rolę w ekologii lasów iglastych[4]. Są powszechnymi gatunkami w zbiorowiskach grzybów, które kolonizują korzenie drzew podczas zakładania sadzonek i utrzymują się w starych drzewostanach. Zarodniki Rhizopogon żyją w glebie długo, u niektórych gatunków mogą przetrwać przez co najmniej cztery lata, a ich żywotność wzrasta wraz z upływem czasu. Rhizopogongrzybami wypaleniskowymi; występują szczególnie często na korzeniach sadzonek drzew po pożarach lasów, często zasiedlają także doniczki z uprawianymi drzewami iglastymi i świeże nasadzenia lasów[5].

Gatunki rodzaju Rhizopogon dają się łatwo uprawiać, dzięki czemu rodzaj ten stał się rodzajem modelowym do badania morfologicznych, fizjologicznych, ekologicznych i symbiotycznych mutualizmów. Opublikowano prawie 200 artykułów na temat taksonomii Rhizopogon, zakresu i specyficzności żywicieli, morfologii macierzy zewnątrzkomórkowej, rozmieszczenia, ekologii, fizjologii i zastosowań w leśnictwie[6].

Systematyka i nazewnictwo

edytuj

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Rhizopogonaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Synonimy: Anthracophlous Mattir. ex Lloyd, Hymenangium Klotzsch, in Dietrich, Hysteromyces Vittad., Splanchnomyces Corda[7].

Polską nazwę nadał Stanisław Chełchowski w 1898 r.[8]

Gatunki występujące w Polsce:

Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum[12]. Wykaz gatunków i nazwy polskie według Władysława Wojewody[8] i innych[11].

Przypisy

edytuj
  1. a b Index Fungorum [online] [dostęp 2014-02-15] (ang.).
  2. Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, s. 437, ISBN 83-09-00714-0.
  3. Discover Life Maps [online] [dostęp 2014-04-18].
  4. R. Molina i inni, Rhizopogon, [w:] S.M. Chambers (red.), Ectomycorrhizal Fungi Key Genera in Profile, Heidelberg: Springer Berlin, 1999, s. 129–161, DOI10.1007/978-3-662-06827-4_5, ISBN 978-3-642-08490-4.
  5. J. Baar i inni, Mycorrhizal colonization of Pinus muricata from resistant propagules after a stand-replacing wildfire, „New Phytologist”, 143 (2), 1999, s. 409–418, DOI10.1046/j.1469-8137.1999.00452.x.
  6. Rhizopogon, [w:] R. Molina i inni, Ectomycorrhizal Fungi Key Genera in Profile, Springer-Verlag Berlin miejsce=Heidelberg, 1999, s. 129–161.
  7. Species Fungorum [online] [dostęp 2014-02-15] (ang.).
  8. a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 587–588, ISBN 83-89648-09-1.
  9. a b c Rhizopogon (piestrówka) [online], grzyby.pl [dostęp 2014-02-15] (ang.).
  10. Według W. Wojewody to synonim Rhizopogon obtextus, ale według Index Fungorum to odrębny gatunek.
  11. a b c d Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2024-02-06] (pol.).
  12. Index Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).