Rokitnik (roślina)
Rokitnik (Hippophaë L.) – rodzaj roślin z rodziny oliwnikowatych. Podział taksonomiczny rodzaju nie jest jednoznacznie ustalony. Długi czas wyróżniano tu tylko jeden gatunek z dwoma podgatunkami, ew. dwa gatunki. Od początków XXI wieku zyskuje na znaczeniu podział rodzaju na 7 gatunków. Rośliny te występują na obszarze od północno-zachodniej Europy po wschodnią Azję, z centrum zróżnicowania w rejonie Tybetu i prowincji Qinghai (w Chinach występuje wszystkich 7 gatunków, z czego 4 to endemity)[4]. W polskiej florze jedynym przedstawicielem jest rokitnik zwyczajny[5].
Rokitnik zwyczajny | |||
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj |
rokitnik | ||
Nazwa systematyczna | |||
Hippophaë L. Sp. Pl. 1023. 1 Mai 1753 | |||
Synonimy | |||
| |||
Zasięg występowania | |||
![]() |
Rokitnik zwyczajny uprawiany jest dla owoców i w celu ochrony gleb przed erozją, zwłaszcza na terenach piaszczystych i poprzemysłowych[6].
MorfologiaEdytuj
- Pokrój
- Krzewy, rzadziej drzewa liściaste osiągające do kilkunastu m wysokości, z ciernisto zakończonymi rozgałęzieniami, często tworzące odrosty korzeniowe[6].
- Liście
- Skrętoległe, sezonowe[6]. Blaszka liściowa całobrzega, kształtu równowąskiego do lancetowatego[6], osadzona na ogonku, czasem bardzo krótkim[4].
- Kwiaty
- Jednopłciowe, skupione u nasady bocznych rozgałęzień, rozwijają się przed liśćmi lub wraz z nimi. Kwiaty męskie zawierające po 4 pręciki skupione są w kotkowate kwiatostany. Mają kielich złożony z dwóch wolnych, błoniastych listków. Kwiaty żeńskie w krótkich gronach mają kielich zrośnięty, dwudzielny[4]. Zalążnia jest górna, powstaje z jednego owocolistka i zawiera pojedynczy zalążek[6].
- Owoce
- Niełupki otoczone przez zmięśniałe, pomarańczowej barwy hypancjum, owalne lub elipsoidalne, czasem podłużnie żeberkowane. Nasiono otoczone jest pergaminowym endokarpem, często silnie do niego przyrośniętym[4].
SystematykaEdytuj
- Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
Rodzaj należący do rodziny oliwnikowatych (Elaeagnaceae Juss.), kladu kladu różowych w obrębie okrytonasiennych[2].
- Hippophaë rhamnoides L. – rokitnik zwyczajny
- Hippophae goniocarpa Y.S. Lian, et al.
- Hippophae gyantsensis (Rousi) Y.S. Lian
- Hippophae litangensis Y.S. Lian & X.L. Chen ex Swenson & Bartish
- Hippophae neurocarpa S.W. Liu & T.N. He
- Hippophae salicifolia D.Don
- Hippophae tibetana Schltdl.
PrzypisyEdytuj
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-23] (ang.).
- ↑ a b Hippophae (ang.). W: The Plant List [on-line]. Kew Gardens. [dostęp 2011-10-04].
- ↑ a b c d e Hippophae (ang.). W: Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2011-10-04].
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ a b c d e Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 305. ISBN 0-333-73003-8.