Rokitno Szlacheckie (gmina)
Rokitno Szlacheckie (także Rokitno-Szlacheckie[2]; od 1948 Łazy) – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1867–1947. Początkowo siedzibą władz gminy było Rokitno Szlacheckie, a po II wojnie światowej wieś Łazy[3].
| gmina wiejska | |
| 1867–1947[1] | |
 Ul. 1 Maja w Rokitnie Szlacheckim (2023) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo |
1867–1915: gub. piotrkowska |
| Powiat |
1867–1915: będziński |
| Data powstania |
1 stycznia?/13 stycznia 1867 |
| Data likwidacji |
1 stycznia 1948 |
| Siedziba | |
Królestwo Polskie
edytujGmina Rokitno Szlacheckie powstała 1 stycznia?/13 stycznia 1867 w związku z reformą gminną w Królestwie Polskim. Należała do powiatu będzińskiego w guberni piotrkowskiej[4][5]. Gmina była przedzielona na pół Koleją Warszawsko-Wiedeńską.
Okupacja austriacko-niemiecka
edytujW czasie I wojny światowej (1915–19) gminę Rokitno Szlacheckie przecięła granica delimitacyjna wzdłuż Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej pomiędzy niemieckim a austriackim okupantem.
Część austriacką (liczącą w 1916 roku 6154 mieszkańców[6]) włączono do nowo utworzonego powiatu dąbrowskiego, zachowując gminę o nazwie Rokitno Szlacheckie , a obejmującą już tylko miejscowości Głazówka, Grabowa, Hutki-Kanki. Młynek. Niegowonice, Niegowoniczki, Rokitno Szlacheckie oraz zasadniczą, wschodnią część Łaz. Część niemiecką (liczącą w 1916 roku 5561 mieszkańców[6]) okupant przekształcił 27 lutego 1915 w gminę Wysoka w powiecie będzińskim, składającą się z miejscowości położonych na zachód od Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, czyli: Bugaj[7], Chruszczobród, Ciągowice, Kuźnica, Turza, Wiesiółka i Wysoka oraz mniejsza, zachodnia część Łaz[8], która utworzyła odrębną miejscowość[9][6].
Polska
edytujPo wojnie władze polskie zlikwidowały gminę Wysoka, reintegrując ją z gminą Rokitno Szlacheckie[3]. Na początku okresu międzywojennego gmina Rokitno Szlacheckie należała do powiatu będzińskiego w woj. kieleckim. 1 stycznia 1927 roku gmina weszła w skład nowo utworzonego powiatu zawierciańskiego w tymże województwie[10].
Po wojnie gmina przez bardzo krótki czas zachowała przynależność administracyjną, lecz już 18 sierpnia 1945 roku została wraz z całym powiatem zawierciańskim przyłączona do woj. śląskiego[11]. 1 stycznia 1948 roku gmina została zniesiona, po czym z jej obszaru utworzono gminę Łazy z siedzibą w Łazach[12].
Nie mylić z gminą Rokitno (Rządowe).
Przypisy
edytuj- ↑ Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. kieleckiego; w czasie I i II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
- ↑ Po wojnie obowiązywała pisownia z łącznikiem
- ↑ a b Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
- ↑ Postanowienie z 17 (29) września 1866, ogłoszone 5 (17) stycznia 1867 (Dziennik Praw, rok 1866, tom 66, nr 219, str. 279)
- ↑ Postanowienie z 29 grudnia 1867 (10 stycznia 1868), ogłoszone 8 (20) lutego 1868 (Dziennik Praw, rok 1868, tom 67, nr 228, str. 359)
- ↑ a b c Stan szkolnictwa powszechnego w grudniu 1917 r. na terytorjum obu byłych jeneralnych gubernatorstw: Warszawskiego i Lubelskiego
- ↑ Bugaja błędnie nie wymieniono w cytowanym źrodle, natomiast wymieniony jest jako miejscowość w gminie Wysoka w wykazie gmin według stanu z 17 września 1915 (Kreis-Blatt des Kreises Bendzin, 1915, No. 32), co zgodne jest z jego położeniem po zachodniej części Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej:
- ↑ Współczesne Podlesie, Cegielnia, Kąty i Bory
- ↑ Kreis-Blatt des Kreises Bendzin, 1915, No. 2 (str. 8)
- ↑ Dz.U. z 1926 r. nr 125, poz. 727
- ↑ Dz.U. z 1945 r. nr 27, poz. 167
- ↑ Dz.U. z 1947 r. nr 75, poz. 484