Romuald Muklewicz
Romuald Muklewicz pseud. Mars (ur. 7 grudnia 1890 w Supraślu, zm. 10 lutego 1938 w miejscu egzekucji Kommunarka[1]) – radziecki działacz rewolucyjny i wojskowy pochodzenia polskiego, w latach 1926–1931 dowódca Marynarki Wojennej ZSRR, członek Wojskowej Rady Rewolucyjnej ZSRR w latach 1926–1933, członek Centralnego Komitetu Wykonawczego (CIK) ZSRR i KC Komsomołu, zastępca członka KC Komunistycznej Partii Litwy, uczestnik I wojny światowej, rewolucji październikowej i wojny domowej w Rosji.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
7 grudnia 1890 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1912–1917 (Armia Imperium Rosyjskiego) |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
szef sztabu Święciańskiej Grupy Wojsk |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Syn włókniarza Adama i Marianny Kalenda, skończył szkołę ludową, 1904–1909 pracował w białostockiej fabryce włókienniczej. Od czerwca 1906 członek Socjaldemokratycznej Partii Litwy, 1907–1909 sekretarz jej Komitetu Białostockiego. Sekretarz związku włókniarzy. Od 1909 w Łodzi, działacz PPS-Lewicy, od grudnia 1911 sekretarz jej Okręgowego Komitetu Robotniczego (OKR). W X 1912 powołany do armii carskiej, służył nad Morzem Czarnym i w Piotrogrodzie, w 1915 skończył szkołę motorzystów okrętowych w Kronsztadzie ze stopniem podoficerskim. W styczniu 1916 współorganizował strajk w piotrogrodzkich zakładach zbrojeniowych.
Po rewolucji lutowej i obaleniu caratu został przewodniczącym komitetu żołnierskiego szkoły motorzystów. V 1917-III 1918 członek Piotrogrodzkiej Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich. Wstąpił do RKP(b). Uczestnik I Zjazdu Związku Wojskowych Polaków w Piotrogrodzie w czerwcu 1917 jako przedstawiciel PPS-Lewicy. Brał udział w zajęciu Pałacu Zimowego wraz z marynarzami Floty Bałtyckiej, a następnie 11 grudnia 1917 w stłumieniu powstania junkrów w Piotrogrodzie. 1 grudnia 1917-III 1918 sekretarz Wydziału Demobilizacyjnego Komisariatu Polskiego przy Ludowym Komisariacie do spraw Narodowości. W marcu 1918 był organizatorem kursów instruktorskich polskich komunistycznych formacji wojskowych. W sierpniu 1918 został komisarzem specjalnym oddziału granicznego w Toroszyno w guberni pskowskiej. Od 16 stycznia 1919 kierownik Wydziału Werbunkowego Wojskowej Rady Rewolucyjnej Zachodniej Dywizji Strzelców. 29 stycznia 1919 został zastępcą członka Centralnego Komitetu Wykonawczego (CKW) grup KPRP w Rosji; współpracował z jego pismem „Młot”. II-IV 1919 członek Komitetu Wileńskiego Komunistycznej Partii Litwy i Białorusi. Szef sztabu Święciańskiej Grupy Armii Zachodniej, następnie (VII-X 1919) komisarz wojskowy guberni mińskiej i komisarz sztabu 16 Armii. Uczestnik VII, VIII i IX Ogólnorosyjskiego Zjazdu Rad (grudzień 1919, grudzień 1920 i grudzień 1921). 1921–1922 członek Wszechrosyjskiego CKW RFSRR. 2 lutego 1920 podpisał oświadczenie komunistów polskich w RFSRR określające ich stosunek do wojny polsko-bolszewickiej. Od wiosny 1920 komisarz sztabu Frontu Zachodniego Armii Czerwonej, a po zajęciu Wilna przez Armię Czerwoną przewodniczący (14 lipca-27 sierpnia 1920) Wileńskiego Komitetu Rewolucyjnego.
Od początku 1921 zastępca członka KC Komunistycznej Partii Litwy i członek jej Biura Zagranicznego. Jako przedstawiciel tej partii uczestniczył w III Kongresie Międzynarodówki Komunistycznej (MK) w Moskwie w czerwcu-lipcu 1921. 1921–1922 członek Wojskowej Rady Rewolucyjnej Frontu Zachodniego. 1922–1925 komisarz, potem zastępca komendanta Akademii Wojskowej im. Frunzego. 1925–1926 zastępca dowódcy lotnictwa wojskowego i zastępca przewodniczącego Rady Lotnictwa Cywilnego.
23 sierpnia 1926 -24 maja 1931 dowódca Marynarki Wojennej ZSRR. Od 1928 członek KC Komsomołu. We wrześniu 1931 został inspektorem Marynarki Wojennej. 23 sierpnia 1926-31 grudnia 1933 członek Wojskowej Rady Rewolucyjnej ZSRR, następnie szef Głównego Zarządu Budowy Okrętów Komisariatu Ludowego Przemysłu Ciężkiego ZSRR. Brał udział w IV Kongresie MK w listopadzie-grudniu 1922 w Moskwie oraz w XI, XV, XVI i XVII Zjeździe RKP(b) (marzec-kwiecień 1922, grudzień 1927, czerwiec-sierpień 1930 i styczeń-luty 1934) oraz w XVI Konferencji WKP(b) (kwiecień 1929). 1925–1932 członek CKW ZSRR.
Podczas wielkiej czystki 28 maja 1937 został aresztowany przez NKWD, oskarżony o szpiegostwo i 8 lutego 1938 skazany na śmierć przez Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRR; stracony 10 lutego 1938 w miejscu egzekucji Kommunarka pod Moskwą[2].
26 maja 1956 zrehabilitowany postanowieniem Kolegium Wojskowego SN ZSRR[2].
Był żonaty z działaczką komunistyczną Anną Chochkową, z którą miał córkę Irinę.
Odznaczenia edytuj
- Order Czerwonego Sztandaru (1928).
Przypisy edytuj
- ↑ Муклевич Ромуальд Адамович
- ↑ a b Муклевич Ромуальд Адамович. [w:] Компьютерная база данных "Жертвы политических репрессий, расстрелянные и захороненные в Москве и Московской области в период с 1918 по 1953 год" составлена Сахаровским центром по материалам, предоставленным Группой по увековечению памяти жертв политических репрессий под руководством Миндлина М.Б., Государственным архивом Российской Федерации, Центральным архивом ФСБ России, Управлением ФСБ по Москве и Московской области. [on-line]. 2006-2021. [dostęp 2021-06-01]. (ros.).
Bibliografia edytuj
- Polski Słownik Biograficzny t. XXII, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1977.
- Mała Encyklopedia Wojskowa (K-Q). Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1970.