Rumian psi

gatunek rośliny

Rumian psi (Anthemis cotula L.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych.

Rumian psi
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Asteroideae

Rodzaj

rumian

Gatunek

rumian psi

Nazwa systematyczna
Anthemis cotula L.
Sp. pl. 2:894. 1753

Rozmieszczenie geograficzne edytuj

Rodzimy obszar występowania to niemal cała Europa (bez Finlandii, Irlandii, Islandii), Azja Zachodnia, Kaukaz, Zakaukazie, Dagestan, Arabia Saudyjska, Afryka Północna, Madera i wyspy Kanaryjskie[3]. Obecnie jednak jest to gatunek o kosmopolitycznym zasięgu, rozprzestrzenił się bowiem jako uciekinier z upraw lub gatunek zawleczony również na Azorach, w niektórych rejonach Afryki, w Australii, Nowej Zelandii i Ameryce Północnej[3]. W Polsce występuje na całym terenie, po niższe położenia górskie, częsty jest w południowo-zachodniej części kraju.

Morfologia edytuj

 
Pokrój
 
Okrywa koszyczka
Pokrój
Roślina zielna o nieprzyjemnym zapachu, naga lub słabo owłosiona[4].
Łodyga
W dole często krzaczkowato rozgałęziona.
Liście
Dwu- lub trzykrotnie pierzastosieczne, złożone ze szczeciniastorównowąskich łatek o szerokości od 0,1 do 0,5 mm[4].
Kwiaty
Zebrane w koszyczki o średnicy 12–26 mm. Kwiaty języczkowate białe, odginają się w dół po przekwitnieniu. Wąskolancetowate plewinki tylko w środkowej części koszyczka.
Owoce
Obłe niełupki z rzędami niewielkich guzków, delikatnie żeberkowane[4].
Gatunki podobne
Rumian polny A. arvensis i ruski A. ruthenica różnią się szerszymi odcinkami liści (od 0,5 do 1 mm), brakiem cuchnącego zapachu; owockami bez drobnych guzków, ale za to nieco kanciastymi; obecnością plewinek na całym dnie koszyczka. Rumian ruski wyróżnia się dodatkowo kosmatym owłosieniem i frędzlowato postrzępionymi listkami okrywy[4].

Biologia i ekologia edytuj

Roślina jednoroczna. Kwitnie od czerwca do września. Siedlisko: miejsca ruderalne, przydroża. Liście wydzielają dość silny zapach, przez wielu uważany za nieprzyjemny. Roślina jest lekko trująca.

Zastosowanie edytuj

  • Jest uprawiany jako roślina ozdobna
  • Dawniej wykorzystywany jako roślina lecznicza, obecnie zapomniany.

Uprawa edytuj

Najlepiej rośnie w pełnym słońcu, na przepuszczalnej glebie. Można uprawiać z nasion. Łatwo rozmnaża się przez podział jesienią lub wiosną, można też przez sadzonki pobierane latem. Zakwita późnym latem. Po przekwitnieniu roślinę usuwa się.

Zagrożenia i ochrona edytuj

Gatunek umieszczony na polskiej czerwonej liście w kategorii VU (narażony)[5].

Przypisy edytuj

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
  3. a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-05-27].
  4. a b c d Lucjan Rutkowski, Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN, 1998, s. 478, ISBN 978-83-01-12218-8.
  5. Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.