Ryfampicyna
Ryfampicyna, rifampicyna (INN: rifampicin; skrót: RMP; ATC: J04 AB02) – półsyntetyczny antybiotyk ansamycynowy o działaniu bakteriobójczym, stosowany w leczeniu zakażeń wrażliwymi drobnoustrojami, w tym: prątkiem gruźlicy i prątkiem trądu.
| |||||||||
| |||||||||
| Ogólne informacje | |||||||||
| Wzór sumaryczny |
C43H58N4O12 | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Masa molowa |
822,94 g/mol | ||||||||
| Identyfikacja | |||||||||
| Numer CAS | |||||||||
| DrugBank | |||||||||
| |||||||||
| Klasyfikacja medyczna | |||||||||
| ATC | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Mechanizm działaniaEdytuj
Mechanizm działania rifampicyny polega na blokowaniu bakteryjnej polimerazy RNA poprzez trwałe wiązanie się z jej podjednostką β i uniemożliwianie wybiórczo utworzenie pierwszego wiązania fosfodiestrowego. Zablokowanie tego enzymu uniemożliwia syntetyzowanie bakteryjnego RNA i w konsekwencji wstrzymuje syntezę białek, replikację DNA i podział komórki.
WskazaniaEdytuj
Leczenie:
- gruźlicy (lek pierwszego rzutu)
- trądu
- zakażeń gronkowcem metycylinoopornym
- bakteryjnego zapalenia wsierdzia opornymi szczepami Staphylococcus epidermidis (w skojarzeniu z wankomycyną)
- legionellozy (w skojarzeniu z erytromycyną)
- zapalenie szpiku i kości
- nosicielstwa dwoinki zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i Haemophilus influenzae typu b.
Lek może być podawany doustnie lub dożylnie. Cząsteczka jest silnie lipofilna dzięki czemu jest dobrze wchłaniana i wolno eliminowana z organizmu. Czas połowicznej eliminacji wynosi ok. 16 godzin. Dobrze przenika do tkanek: penetruje do wnętrza zastawek serca i leukocytów. W stanie zapalnym przekracza barierę krew-mózg. Wykazuje synergizm z aminoglikozydami.
Spektrum działaniaEdytuj
Rifampicyna wykazuje aktywność bakteriobójczą wobec:
PrzeciwwskazaniaEdytuj
- ciężka niewydolność wątroby/żółtaczka
- nadwrażliwość na lek i leki pokrewne
- porfiria
- ostrożnie: u alkoholików i w niewydolności nerek
Działania niepożądaneEdytuj
Często spotykane niepożądane efekty stosowania rifampicyny obejmują: gorączkę, zaburzenia żołądkowo-jelitowe i wysypkę.
Rifampicyna może upośledzić czynność wątroby, prowadząc do żółtaczki.
Płyny ustrojowe – łzy, mocz i nasienie – mogą zabarwić się na pomarańczowo.
Interakcje lekoweEdytuj
Rifampicyna zwiększa aktywność cytochromu P450, co prowadzi do szybszego metabolizmu niektórych leków i, co za tym idzie, skrócenia i osłabienia ich działania, np. zmniejsza skuteczność tabletek antykoncepcyjnych.
DawkowanieEdytuj
Ściśle według wskazań lekarza. Wymagane wykonywanie badań czynności wątroby i obrazu krwi.
Preparaty handloweEdytuj
Preparaty handlowe dostępne w Polsce:
- Rifampicin
- Rifamazid (preparat złożony z izoniazydem)
BibliografiaEdytuj
- Ryfampicyna, [w:] Indeks Leków MP [online], opis substancji, Medycyna Praktyczna [dostęp 2020-04-22].
