Seweryna Broniszówna
Seweryna Broniszówna, właśc. Chwatówna[1] (ur. 13 lipca 1891 w Warszawie, zm. 28 czerwca 1982 tamże) – polska aktorka teatralna i filmowa pochodzenia żydowskiego.
.jpg) Seweryna Broniszówna w 1936 | |
| Imię i nazwisko |
Seweryna Chwat |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
13 lipca 1891 |
| Data i miejsce śmierci |
28 czerwca 1982 |
| Zawód | |
| Odznaczenia | |
      
| |
Życiorys
edytujByła córką Mendla Michała Chwata i Rozalii z Kronsilberów, siostrą poety Aleksandra Wata. Ukończyła w 1908 Szkołę Aplikacyjną i otrzymała angaż w Warszawskich Teatrach Rządowych, gdzie grała do sezonu 1909/1910. Następnie przeniosła się do Krakowa, gdzie występowała na scenie Teatru Miejskiego im. Juliusza Słowackiego. Do Warszawy powróciła w 1913 do nowo powstałego Teatru Polskiego[2]. Od sezonu 1926/1927 była aktorką Teatru Narodowego w Warszawie i grała tam do wybuchu wojny. W latach 1932–1935 uczyła gry scenicznej w warszawskim PIST.
W 1945 przystąpiła do trupy Teatru Wojska Polskiego w Łodzi, aby po kilku miesiącach powrócić do Warszawy, gdzie od 1946 do przejścia na emeryturę grała w Teatrze Polskim.
Zmarła w Warszawie, pochowana na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera 32A-tuje-18)[3].
Filmografia
edytujAktorka
edytuj- 1978: Spirala – stara kobieta
- 1967: Zbrodnia lorda Artura Savile’a – lady Klementyna, ciotka lorda Artura
- 1938: Gehenna – wróżka
- 1937: Ułan księcia Józefa – żona Komara, była markietanka
- 1937: Niedorajda – ciotka Agata
- 1937: Halka – chrzestna
- 1936: Barbara Radziwiłłówna – czarownica
- 1933: Ostatnia eskapada – cyganka Maura
- 1932: Biała trucizna – żebraczka
- 1929: Szlakiem hańby – Elwira, właścicielka lupanaru
- 1927: Mogiła nieznanego żołnierza – rewolucjonistka na zebraniu
- 1924: Miodowe miesiące z przeszkodami
- 1918: Mężczyzna – zawoalowana dama
- 1913: Obrona Częstochowy – Anna Borzobochata
Polski dubbing
edytuj- 1937: Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków – wiedźma
- 1955: Cudowna podróż – Akka z Knebekayze
- 1956: O jedno życzenie za wiele (film 1956)|O jedno życzenie za wiele – pani Mint
- 1965–1967: Wojna i pokój – Achrosimowa
Teatr Telewizji
edytuj- 1977: Kremlowskie Kuranty – Żebraczka
- 1967: Ojciec – Margret
- 1967: Eugeniusz Oniegin – Nina
- 1966: Dom kobiet – Babka
- 1962: Dwa teatry – Matka
- 1962: Dom pod Oświęcimiem – Franciszka
- 1958: Zawieja
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski[4]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (22 lipca 1952)[5]
- Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 25 czerwca 1946[6], 13 listopada 1953[7])
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)[8]
- Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1967)[9]
- Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” (1976)
- Złota Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (17 stycznia 1963)[10]
- Odznaka "Zasłużony dla Teatru Polskiego" (1976)[11]
Nagrody
edytuj- Państwowa Nagroda Artystyczna III stopnia (zespołowa) za rolę Matki w sztuce Sprawa Pawła Eszteraga Sandora Gergelyego w Państwowym Teatrze Kameralnym w Warszawie (1950)[12]
- Nagroda m. st. Warszawy za rok 1977[1]
Przypisy
edytuj- ↑ a b Laureaci nagród Warszawy za 1977 rok. Seweryna Broniszówna. „Kronika Warszawy”. 4(36), s. 128, 1978.
- ↑ Laureaci nagród Warszawy za 1977 rok. Seweryna Broniszówna. „Kronika Warszawy”. 4(36), s. 129, 1978.
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze.
- ↑ Zmarli. „Stolica”. Rok XXXVII, Nr 23 (1796), s. 10, 2. Warszawa: Warszawskie Wyd. Prasowe RSW „Prasa-Książka-Ruch”. [dostęp 2024-09-09].
- ↑ M.P. z 1952 r. nr 70, poz. 1078 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
- ↑ M.P. z 1946 r. nr 145, poz. 283 „za zasługi w dziedzinie sztuki dramatycznej na terenie kraju”.
- ↑ M.P. z 1953 r. nr 106, poz. 1422 „za zasługi w dziedzinie sztuki teatralnej – w związku z 40-leciem pracy Państwowego Teatru Polskiego w Warszawie”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki - wskazana jako Chwat Seweryna.
- ↑ Wręczenie Odznak Tysiąclecia, "Życie Warszawy", nr 55, 5 marca 1967, s. 11.
- ↑ Stolica. Warszawski tygodnik ilustrowany. R. 18, 1963 nr 4 (27 I), Warszawskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 1963, s. 18 [dostęp 2020-09-10] [zarchiwizowane z adresu 2020-11-23].
- ↑ Wyróżnienia dla wybitnych artystów i zasłużonych pracowników, "Trybuna Ludu", nr 217, 10 września 1976, s. 9.
- ↑ Przyznanie Państwowych Nagród Naukowych i Artystycznych. „Nowa Kultura”. Rok I, Nr 19, s. 1, 6 sierpnia 1950. Warszawa: Związek Literatów Polskich. [dostęp 2024-08-16].
Linki zewnętrzne
edytuj- Seweryna Broniszówna w bazie IMDb (ang.)
- Seweryna Broniszówna w bazie Filmweb
- Seweryna Broniszówna w bazie filmpolski.pl
- Seweryna Broniszówna, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09].
- Seweryna Broniszówna na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
- Seweryna Broniszówna na zdjęciach w bibliotece Polona