Skórecznica ciemnobrązowa
Skórecznica ciemnobrązowa (Laurilia sulcata (Burt) Pouzar) – gatunek grzybów z rodziny jodłownicowatych (Bondarzewiaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
skórecznica ciemnobrązowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Laurilia sulcata (Burt) Pouzar Česká Mycol. 13(1): 14 (1959) | |
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Laurilia, Bondarzewiaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten opisał w 1902 r. Edward Angus Burt nadając mu nazwę Stereum sulcatum[1]. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1959 r. Zdeněk Pouzar przenosząc go do utworzonego przez siebie rodzaju Laurilia. Jest to takson monotypowy (z jednym tylko gatunkiem)[1].
- Echinodontium sulcatum (Burt) H.L. Gross 1964
- Lloydella sulcata (Burt) Lloyd 1916
- Lopharia cheesmanii (Wakef.) G. Cunn. 1963
- Peniophora cheesmanii Wakef. 1915
- Stereum sulcatum Burt 1902
- Stereum sulcatum f. crassum Parmasto 1963[2].
Polską nazwę zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]
Morfologia edytuj
Wieloletnie, skórzaste lub zdrewniałe, rozpostarte lub rozpostarto-odgięte, występujące pojedynczo lub w grupach, w których sąsiednie owocniki zlewają się z sobą. Osiągają rozmiary od 2 do 20 cm, formy rozpostarto-odgięte do 30 cm i grubość 0,2–1 cm. Powierzchnia górna w różnych odcieniach brązu, owłosiona. Pod skórką znajduje się ciemniejsza warstwa widoczna w postaci linii na przekroju poprzecznym. Podobna ciemniejsza warstwa znajduje się również przy podłożu. Brzeg w tym samym kolorze, w owocnikach rozpostarto-odgiętych ostry, pofałdowany, o szerokości 1–2 mm, w owocnikach rozpostartych postrzępiony, o szerokości ok. 1 mm, czasami go brak. Kontekst o barwie od jasnoróżowej przez cynamonową do jasnoochrowej, skórzasty lub zdrewniały, o grubości 2–4 mm (wyjątkowo do 1 cm). Hymenofor tej samej barwy co kontekst, gładki, watowaty, z brodawkami, które w miejscach wystających mogą osiągnąć wysokość do 1 cm.Wewnątrz są one ciemniejsze, czasami z czarniawym rdzeniem[4].
- Cechy mikroskopowe
System strzępkowy trimityczny. W kontekście strzępki szkieletowe grubościenne do litych, średnicy 3–5 µm, bladożółte, nieciemniejące w roztworze KOH, z rzadkimi sprzążkami, regularnie rozgałęzione, splątane. Strzępki łącznikowe grubościenne o wąskim świetle lub lite, często rozgałęzione, splątane. Strzępki generatywne cienkościenne, o średnicy 3–4 µm, szkliste, gładkie, z rzadkimi sprzążkami i sporadycznymi wtórnymi prostymi przegrodami, często rozgałęzione. Strzępki hymenium podobne do strzępek kontekstowych, z wyjątkiem koloru brązowego, lekko ciemniejącego w roztworze KOH, luźno ułożone, szkliste. Strzępki ciemniejszego subhymenium w większości szkieletowe, silnie rozgałęzione, w roztworze KOH bordowe. Podstawki maczugowate, 20–35 × 4–6 µm, szkliste, 4-sterygmowe. Zarodniki kuliste do sprawie kulistych, 5–6,5 × 4,5–6 µm, szkliste, silnie amyloidalne, kolczaste[4].
- Gatunki podobne
Podobna jest skórnikówka białobrązowa (Laxitextum bicolor), która też ma kolczaste zarodniki, ale występuje na drewnie drzew liściastych[5].
Występowanie i siedlisko edytuj
Skórecznica ciemnobrązowa występuje w Ameryce Północnej, Europie i Azji. W Europie najwięcej jej stanowisk podano na Półwyspie Skandynawskim[6]. W Polsce do 2003 r. znane było tylko jedno stanowisko. W. Wojewoda uważał, że prawdopodobnie jest bardzo rzadka i zagrożona wyginięciem[3]. Nie znalazła się jednak w Czerwonej liście roślin i grzybów Polski[7]. Znajduje się natomiast na czerwonych listach gatunków zagrożonych w Niemczech, Norwegii, Szwecji, Finlandii, Slowacji i Czechach[3].
Nadrzewny grzyb saprotroficzny. Występuje w lasach iglastych i mieszanych na martwym drewnie drzew iglastych[3]. Powoduje białą zgniliznę drewna, bardzo podobną do tej wywołanej przez czyrogmatwicę sosnową (Porodaedalea pini)[4].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Index Fungorum [online] [dostęp 2022-03-06].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2022-03-06].
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 389, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c Laurilia sulcata [online], Mycobank [dostęp 2022-03-06].
- ↑ Tvefarvet filtskind [online] [dostęp 2022-03-06].
- ↑ Mapa występowania skórecznicy ciemnobrązowej na świecie [online] [dostęp 2022-03-06].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.