Skórzyno
Skórzyno (kaszb. Skòrzëno[4], niem. Schorin[5]) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Główczyce. W integralny skład wsi wchodzi jej część Borek Skórzyński oraz przysiółek Zagórne[6][7].
| wieś | |
 Resztki zabudowań folwarcznych | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2018) |
143[2] |
| Strefa numeracyjna |
59 |
| Kod pocztowy |
76-220[3] |
| Tablice rejestracyjne |
GSL |
| SIMC |
0744670 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu słupskiego  | |
Położenie na mapie gminy Główczyce  | |
 54°38′07″N 17°21′43″E/54,635278 17,361944[1]
| |
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa słupskiego.
Nazwa
edytujNazwa miejscowości, wzmiankowana po raz pierwszy w formach Scureno, Zurzino w 1281, ma pochodzenie słowiańskie. Co do jej charakteru wysunięto następujące hipotezy etymologiczne:
- nazwa topograficzna od przymiotnika *skorъ „szybki, prędki” z formantem -ino, najpewniej w odniesieniu do przepływającego przez miejscowość Główczyckiego Strumienia (dopływ Pustynki)[8]
- nazwa dzierżawcza od nazwy osobowej Skorz z formantem -ino[8].
Friedrich Lorentz odnotował formę nazwy w lokalnych gwarach słowińskich: Skʉ̀ɵ̯řänɵ wraz z nazwami mieszkańców – zarówno z pominiętym formantem -än-: Skʉ̀ɵ̯řȯu̯n, Skʉ̀ɵ̯řȯu̯nkă „skórzynianin, skórzynianka” jak i w postaci pełnej: Skʉ̀ɵ̯řäńȯu̯n, Skʉ̀ɵ̯řäńȯu̯nkă „ts.”[9]. Niemiecka nazwa Schorin jest adaptacją fonetyczną pierwotnej nazwy słowiańskiej[8]. Polska nazwa Skórzyno w miejsce oczekiwanej *Skorzyno jest wynikiem niedokładnej resubstytucji nazwy niemieckiej z adideacją do nazwy osobowej Skóra[8].
Rada Języka Kaszubskiego proponuje kaszubską formę nazwy Skórzëno[10].
Historia
edytujStara osada rolnicza Kaszubów, wymieniona po raz pierwszy w 1281 roku[11]. Tego samego roku osada została przekazana przez księcia Mściwoja II klasztorowi norbertanek w Słupsku[12]. W 1315 roku wieś została darowana jako lenno Kazimierzowi Święcy, przez Waldemara Wielkiego[12]. W kolejnych latach wieś została lennem rodu von Stojentin, później w 1523 roku wzmiankowany był „Jurgen Stoientyn to Scharin”[12]. W 1784 roku poza szlachtą posługującą się głównie językiem niemieckim, wśród lokalnej ludności powszechny był jeszcze język kaszubski[12]. Poprzez małżeństwo Rozalii von Stojentin z Akselem von Bonin, Skórzyno przeszło do tej rodziny i do 1945 roku pozostawało jej własnością, a ostatnim dziedzicem dóbr w Skórzynie był Karl-Oskar von Bonin[12]. We wsi znajduje się klasycystyczny dwór zbudowany około 1870 roku, z centralną facjatą i czterokolumnowym gankiem[13], otoczony parkiem krajobrazowym ze starodrzewiem, pochodzące z tego samego czasu zabudowania folwarczne[14].
Bibliografia
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 123965
- ↑ Gmina w liczbach [online], glowczyce.dt.pl (pol.).
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1173 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Friedrich Lorentz, Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem, Instytut Zachodnio-Słowiański przy Uniwersytecie Poznańskim, 1923, s. 149 (pol.).
- ↑ Dr F. Lorentz "Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem" (ISBN 83-60437-22-X) (ISBN 978-83-60437-22-3
- ↑ Dziennik Ustaw 2013 r. poz. 200 [online], dziennikustaw.gov.pl [dostęp 2023-12-12].
- ↑ Otwarte Dane [online], dane.gov.pl [dostęp 2023-12-12].
- ↑ a b c d Witold Iwicki, Toponimia byłego powiatu słupskiego, Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskie, 1993, s. 100.
- ↑ Friedrich Lorentz, Slovinzisches Wörterbuch: zweiter Teil: P-Z : Orts- und Personennamen. Nachträge, Unsichere Wörter, Sankt Petersburg: Kaiserliche Akademie der Wissenschaften, 1912, s. 1519.
- ↑ Felicja Baska-Borzyszkowska i inni, Polsko-kaszubski słownik nazw miejscowych, Gdańsk: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, 2017, s. 220, ISBN 978-83-62137-50-3.
- ↑ Czesław Piskorski, Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 239, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482.
- ↑ a b c d e POWIAT SŁUPSKI [online], web.archive.org, 2011 [dostęp 2023-12-21] [zarchiwizowane z adresu 2011-01-01].
- ↑ Piotr Skurzyński, Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 237, ISBN 978-83-7495-133-3.
- ↑ Tomasz Urbaniak: historia Skórzyna. 2004. [dostęp 2010-08-31]. (pol.).