Lironos wielkoskrzydły

Lironos wielkoskrzydły
	Lyroderma lyra
	(É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1810)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	nietoperze
Podrząd	rudawkokształtne
Nadrodzina	Rhinolophoidea
Rodzina	lironosowate
Rodzaj	Lyroderma; Peters, 1872
Gatunek	lironos wielkoskrzydły
Synonimy
	Rodzaju: Eucheira Hodgson, 1847; Gatunku Megaderma lyra É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1810; Vespertilio (Megaderma) carnatica W. Elliot, 1839; Megaderma spectrum Wagner, 1844; Megaderma schistacea Hodgson, 1847; Eucheira lyra caurina K. Andersen & Wroughton, 1907; Eucheira sinensis K. Andersen & Wroughton, 1907;
	Rodzaju: Eucheira Hodgson, 1847; Gatunku Megaderma lyra É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1810; Vespertilio (Megaderma) carnatica W. Elliot, 1839; Megaderma spectrum Wagner, 1844; Megaderma schistacea Hodgson, 1847; Eucheira lyra caurina K. Andersen & Wroughton, 1907; Eucheira sinensis K. Andersen & Wroughton, 1907;
Podgatunki
	L. l. lyra (É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1810); L. l. sinense (K. Andersen & Wroughton, 1907);
	L. l. lyra (É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1810); L. l. sinense (K. Andersen & Wroughton, 1907);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Lironos wielkoskrzydły^[10] (Lyroderma lyra) – gatunek ssaka z rodziny lironosowatych (Megadermatidae).

Taksonomia edytuj

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1810 roku francuski przyrodnik Étienne Geoffroy Saint-Hilaire nadając mu nazwę Megaderma lyra^[4]. Holotyp pochodził z Indii^[11]. Podgatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1907 roku duńsko-indyjski zespół teriologów (Duńczyk Knud Andersen i Indyjczyk Robert Charles Wroughton) nadając mu nazwę Eucheira sinensis^[8]. Holotyp pochodził z^[11]. Jedyny przedstawiciel rodzaju Lyroderma który opisał w 1872 roku niemiecki zoolog Wilhelm Peters^[2].

Zaproponowano kilka synonimów lub podgatunków L. lyra, ale tylko dwa są obecnie uważane za ważne, a populacje indyjskie są średnio nieco mniejsze niż populacje wschodnie^[12]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają dwa podgatunków^[12].

Etymologia edytuj

Lyroderma: gr. λυρα lura „lira”; δερμα derma, δερματος dermatos „skóra”^[13].
Eucheira: gr. ευ eu „typowy, ładny, dobry”^[14]; χειρ kheir, χειρος kheiros „dłoń, ręka”^[15].
lyra: gr. λυρα lura „lira”^[16].
sinense: nowołac. Sinensis „chiński”, od Sina „Chiny” , od późnołac. Sinae „chiński”, od gr. Σιναι Sinai „chiński”^[17].

Zasięg występowania edytuj

Lironos wielkoskrzydły występuje w południowej i południowo-wschodniej Azji zamieszkując w zależności od podgatunku^[12]:

L. l. lyra – skrajnie wschodni Afganistan, Pakistan, Indie, Sri Lanka, Nepal, Bangladesz, południowo-zachodnia Chińska Republika Ludowa (Tybetański Region Autonomiczny) i zachodnia Mjanma; może również występować w Bhutanie.
L. l. sinense – południowa Chińska Republika Ludowa, południowa Mjanma, Tajlandia, Laos, Wietnam, Kambodża i Półwysep Malajski.

Morfologia edytuj

Długość ciała 70–95 mm, ogona brak, długość ucha 31–45 mm, długość tylnej stopy 14–20 mm, długość przedramienia 56–72 mm; masa ciała 40–60 g^[18].

Ekologia edytuj

Tryb życia edytuj

Lironos wielkoskrzydły oprócz owadów, pająków i innych bezkręgowców, zjada również inne gatunki nietoperzy, ryby, gryzonie i płazy. Lironosy wielkoskrzydłe sypiają ze sobą w grupach od 3 do 50 osobników w miejscach nie obranych przez inne zwierzęta.

Rozmnażanie edytuj

Okres godowy u lironosa wielkoskrzydłego przypada na listopad i po ciąży trwającej około 20 tygodni rodzi się 1 młode. Na krótko przed porodem samica porzuca samca opuszczając dotychczasową kryjówkę, powracając do niej dopiero po około 3-4 miesiącach.

Uwagi edytuj

↑ Młodszy homonim Eucheira Westwood, 1834 (Lepidoptera).

Przypisy edytuj

↑ Lyroderma lyra, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b W.C.H. Peters. Über die Arten der Chiropteren-gattung Megaderma. „Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin”. Aus dem Jahre 1872, s. 195, 1873. (niem.).
↑ Hodgson 1847 ↓, s. 891 (przypis).
↑ ^a ^b É. Geoffroy Saint-Hilaire. Sur les phyllostomes et les mégadermes, deux genres de la famille des chauve-souris. „Annales du Muséum d’Histoire naturelle”. 15, s. 190, 1810. (fr.).
↑ W. Elliot. A Catalogue of the Species of Mammalia found in the Southern Mahratta Country; with their Synonimes in the native languages in use there. „Madras Journal of Literature and Science”. 10, s. 96, 1839. (ang.).
↑ J.A. Wagner: Beiträge zur Säugthier-Fauna von Kaschmir. W: K.A.F. von Hügel: Kaschmir Und Das Reich Der Siek. Cz. 4. Stuttgart: Hallberger, 1844, s. 569, ryc.. (niem.).
↑ Hodgson 1847 ↓, s. 889.
↑ ^a ^b ^c K.C. Andersen & R.Ch. Wroughton. On the bats of the family Megadermatidæ. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh series. 19 (110), s. 136, 1907. (ang.).
↑ C. Srinivasulu & B.C.S.& B. Srinivasulu C. Srinivasulu & B.C.S.& B., Lyroderma lyra, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2021-3 [dostęp 2022-06-15] (ang.).
↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 96. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Megaderma (Lyroderma) lyra. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-06-15].
↑ ^a ^b ^c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 116. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 390, 1904. (ang.).
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 86.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 48.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 129.
↑ sinense, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-06-15] (ang.).
↑ Ch.M. Francis: Family Megadermatidae (False-vampire Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 192. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).

Bibliografia edytuj

B.H. Hodgson. The slaty blue megaderme. Megaderma schistacea, N. S.. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 16 (2), s. 889–894, 1847. (ang.).
Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256, OCLC 637083062 (ang.).

[3] Młodszy homonim Eucheira Westwood, 1834 (Lepidoptera).

[itis-1] Lyroderma lyra, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Peters-2] W.C.H. Peters. Über die Arten der Chiropteren-gattung Megaderma. „Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin”. Aus dem Jahre 1872, s. 195, 1873. (niem.).

[CITEREFHodgson1847[https://www.biodiversitylibrary.org/page/40126446_891_(przypis)]-4] Hodgson 1847 ↓, s. 891 (przypis).

[Geoffroy-5] É. Geoffroy Saint-Hilaire. Sur les phyllostomes et les mégadermes, deux genres de la famille des chauve-souris. „Annales du Muséum d’Histoire naturelle”. 15, s. 190, 1810. (fr.).

[Elliot-6] W. Elliot. A Catalogue of the Species of Mammalia found in the Southern Mahratta Country; with their Synonimes in the native languages in use there. „Madras Journal of Literature and Science”. 10, s. 96, 1839. (ang.).

[Wagner-7] J.A. Wagner: Beiträge zur Säugthier-Fauna von Kaschmir. W: K.A.F. von Hügel: Kaschmir Und Das Reich Der Siek. Cz. 4. Stuttgart: Hallberger, 1844, s. 569, ryc.. (niem.).

[CITEREFHodgson1847[https://www.biodiversitylibrary.org/page/40126442_889]-8] Hodgson 1847 ↓, s. 889.

[Andersen&Wroughton-9] K.C. Andersen & R.Ch. Wroughton. On the bats of the family Megadermatidæ. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh series. 19 (110), s. 136, 1907. (ang.).

[iucn-10] C. Srinivasulu & B.C.S.& B. Srinivasulu C. Srinivasulu & B.C.S.& B., Lyroderma lyra, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2021-3 [dostęp 2022-06-15] (ang.).

[miiz-11] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 96. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[msw-12] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Megaderma (Lyroderma) lyra. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-06-15].

[Burgin&inni-13] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 116. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Palmer-14] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 390, 1904. (ang.).

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=116_86]-15] Jaeger 1944 ↓, s. 86.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=78_48]-16] Jaeger 1944 ↓, s. 48.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=159_129]-17] Jaeger 1944 ↓, s. 129.

[18] sinense, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-06-15] (ang.).

[Francis-19] Ch.M. Francis: Family Megadermatidae (False-vampire Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 192. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).

[10]

[1]

[2]

[a]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]