Terytorium Północne

federalne terytorium Związku Australijskiego

Terytorium Północne (ang. Northern Territory, NT) – terytorium federalne Związku Australijskiego, zajmujące północno-środkową część kontynentu australijskiego. Terytorium zajmuje obszar 1 347 791 km², co stanowi nieco ponad 1/6 całego terytorium Australii[1]. W 2019 roku zamieszkane było przez 245 869 osób, mniej niż 1% ogółu kraju[2]. Stolicą i głównym ośrodkiem miejskim terytorium jest Darwin. Wzdłuż wybrzeża występuje klimat tropikalny, wnętrze terytorium ma natomiast charakter pustynny i półpustynny[3].

Northern Territory
Terytorium Północne
terytorium
ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Australia

Siedziba

Darwin

Data powstania

1 stycznia 1911

Kod ISO 3166-2

AU-NT

Premier

Paul Henderson

Zarządzający

Vicki O'Halloran

Powierzchnia

1 347 791 km²[1]

Populacja (2019)
• liczba ludności


245 869[2]

• gęstość

0,18 os./km²

Kod pocztowy

NT

Strefa czasowa

UTC+9:30

Liczba przedstawicieli w parlamencie
Liczba Senatorów

2

Liczba Reprezentantów

2

Położenie na mapie Australii
Położenie na mapie
Strona internetowa

Geografia

edytuj

Terytorium Północne zajmuje północno-środkową część kontynentu australijskiego. Rozciąga się z północy na południe na długości ponad 1600 km, a z zachodu na wschód blisko 1000 km. Graniczy ze stanami Australia Zachodnia (na zachodzie), Australia Południowa (na południu) i Queensland (na wschodzie). Naturalną północną granicę stanowi wybrzeże Oceanu IndyjskiegoMorze Timor na północnym zachodzie i Morze Arafura z Zatoką Karpentaria na północnym wschodzie[3].

Klimat

edytuj
Średnia temperatura i opady dla Darwin
Miesiąc Sty Lut Mar Kwi Maj Cze Lip Sie Wrz Paź Lis Gru Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C] 31.8 31.5 32.1 32.9 32.3 30.8 30.8 31.6 32.8 33.5 33.5 32.7 32,2
Średnie dobowe temperatury [°C] 28.4 28.2 28.4 28.6 27.4 25.5 25.1 26.0 28.0 29.3 29.6 29.2 29,2
Średnie temperatury w nocy [°C] 25.0 24.9 24.7 24.3 22.5 20.1 19.4 20.4 23.2 25.0 25.6 25.6 23,4
Opady [mm] 466 373 335 108 24.7 2.3 1.2 5.8 17.4 65.4 137 276 1811
Średnia liczba dni z opadami 22.3 21.1 19.6 9.8 2.3 0.7 0.4 0.7 2.9 6.7 12.5 16.9 116
Średnie usłonecznienie [h] 180 162 220 264 304 300 316 319 294 298 252 208 3111
Źródło: Bureau of Meteorology[4]
Średnia temperatura i opady dla Tennant Creek
Miesiąc Sty Lut Mar Kwi Maj Cze Lip Sie Wrz Paź Lis Gru Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C] 36.7 35.8 34.8 32.3 27.8 24.8 25.1 27.5 32.5 35.2 36.7 37.0 32,2
Średnie dobowe temperatury [°C] 30.1 30.2 29.2 26.7 22.1 19.0 18.9 20.9 25.8 28.6 30.4 31.0 26,1
Średnie temperatury w nocy [°C] 25.0 24.8 23.5 20.8 16.4 13.1 12.7 14.3 19.0 22.0 25.1 25.0 20,0
Opady [mm] 128 133 45.7 15.4 8.1 4.4 4.1 2.5 4.8 17.2 46.9 83.2 499
Średnia liczba dni z opadami 10.5 9.6 4.7 1.7 1.4 0.9 0.8 0.4 1.8 3.4 5.9 8.6 49,7
Średnie usłonecznienie [h] 285 266 291 297 304 294 313 332 309 313 294 276 3587
Źródło: Bureau of Meteorology[5] (liczba dni z opadami dla wartości 0,1 mm, wysokość 376 m n.p.m., 1991-2020)
Średnia temperatura i opady dla Alice Springs
Miesiąc Sty Lut Mar Kwi Maj Cze Lip Sie Wrz Paź Lis Gru Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C] 36.9 35.6 32.9 28.6 23.5 19.8 20.0 23.1 28.1 31.4 34.0 35.6 29,1
Średnie dobowe temperatury [°C] 29.4 28.4 25.3 20.7 15.9 12.3 12.0 14.5 19.6 23.2 26.1 28.1 21,3
Średnie temperatury w nocy [°C] 21.8 21.1 17.7 12.7 8.2 4.7 3.9 5.9 11.0 14.9 18.1 20.5 13,4
Opady [mm] 39.9 40.3 35.4 20.3 18.2 13.6 16.5 5.1 7.1 21.3 32.7 40.9 291
Średnia liczba dni z opadami 4.6 4.3 3.5 2.5 2.8 2.6 2.3 1.8 2.3 4.2 5.6 6.4 42,9
Średnie usłonecznienie [h] 319 284 298 288 270 255 282 310 300 313 303 307 3509
Źródło: Bureau of Meteorology[6] (liczba dni z opadami dla wartości 0,1 mm, wysokość 546 m n.p.m., 1981-2010)

Demografia

edytuj

Terytorium jest bardzo słabo zaludnione[2] a większą jego część stanowią obszary pustynne. Ważniejsze miasta to (ludność w 2011 na podstawie spisu powszechnego):

Ranking Nazwa Ludność[7]
1 Darwin 78 925
2 Palmerston 30 098
3 Alice Springs 28 449
4 Litchfield 20 039
5 Katherine 10 355
6 Nhulunbuy 4 383
7 Tennant Creek 3 515
8 Wadeye 2 682
9 Jabiru 1 271
10 Yulara 991

Ustrój polityczny

edytuj
Z tym tematem związana jest kategoria: Polityka Terytorium Północnego.

Choć formalnie kontrolę nad Terytorium sprawują władze federalne Australii, w praktyce od 1978 cieszy się ono stopniem samodzielności bardzo zbliżonym do stanów. Władzę ustawodawczą stanowi dwudziestopięcioosobowe Zgromadzenie Ustawodawcze. Na czele władzy wykonawczej nominalnie stoi administrator, powoływany przez gubernatora generalnego Australii na wniosek rządu federalnego i na podstawie rekomendacji rządu Terytorium. Faktycznie codzienną administracją Terytorium kieruje szef ministrów, będący odpowiednikiem premierów stanowych. Pochodzi on z nominacji administratora, który zwyczajowo powołuje na to stanowisko lidera większości parlamentarnej.

Historia

edytuj

Terytorium Północne w latach 1825-1863 było częścią Nowej Południowej Walii, a następnie do 1911 wchodziło w skład Australii Południowej. Od 1 stycznia 1911 pozostawało pod kontrolą władz federalnych. W 1978 terytorium uzyskało własny rząd. W 1998 odbyło się referendum w sprawie przekształcenia terytorium w siódmy stan Australii, w którym 51,9% mieszkańców opowiedziało się za utrzymaniem dotychczasowego statusu.

Gospodarka

edytuj
 
Droga Lasseter Highway przy Uluru-Kata Tjuta
 
The Ghan na stacji w Alice Springs

Gospodarka Terytorium Północnego opiera się głównie na przemyśle i turystyce.

Turystyka

edytuj

W części centralnej znajdują się dwie niezwykłe formacje skalne, Uluru (Ayers Rock) oraz Kata Tjuta (The Olgas), które są otaczane czcią przez Aborygenów oraz stanowią atrakcję turystyczną. Na terenie terytorium położony jest też Park Narodowy Kakadu.

Transport

edytuj
 
Mapa z głównymi drogami terytorium

Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj
  • Hill, Ernestine. 1951. The Territory: The classic saga of Australia's far north. Angus & Robertson. Reprint: 1995. ISBN 0-207-18821-1

Linki zewnętrzne

edytuj